татарские народные праздники и развлечения

[Милана Сологубова]

Зравствуйте, уважаемые музыкальные руководители! Вношу свою скромную лепту. Сценарий на 8 марта для подготовительной группы на татарском языке. Может, кому-то пригодится в работе. Я первый раз выкладываю материал, заранее извините, если что не так.
Әниемә бер җыр бүләк булсын...

(Мәктәпкә әзерлек төркемендә 8 Мартка багышланган ШТК)
Балалар музыка астында залга керәләр, ярымтүгәрәк булып урындыклар янына тезеләләр.
Алып баручы. Кырлар әле кардан ачылмаган,
Тик яз инде якын, бик якын.
Бу ак пәрдә кинәт ачылыр да,
Язлар җитәр җәеп канатын.
1 бала. Язның беренче бәйрәме
Сезгә бүләк, әниләр.
Чөнки тормышның яме
Сез ул,
Балалар.(бергә) Сез ул , әниләр!
Алып баручы. Хөрмәтле, әниләр, әбиләр, дәү әниләр, кадерле балалар! Сезне барыгызны да 8 Март халыкара хатын-кызлар бәйрәме белән котлыйбыз. Сәламәтлек, ак бәхетләр юлдаш булсын сезгә! Балаларыгызның матур җырлары, күңелле биюләре, шаян шигырьләре сезгә бәйрәм бүләге булсын.
2 бала. Килеп җитте 8нче Март!
Әниләр, бу сезнең көнегез.
Сез үстергән балалардан бүген
Кайнар котлау кабул итегез.
3 бала. Чәчәк бәйләме сузсак,
Үрелеп ала алмассыз.
Җыр бәйләме бүләк итсәк,
Кабул итми калмассыз.

“Яраткан әниебез” җыры
(Ф. Рәхимголова сүзләре, Л.Батыр-Болгари көе) башкарыла

4 бала. Ак яулыклы, көләч йөзле,
Шат күңелле, әйбәт тә.
Кем ул, диеп сорыйсызмы?-
Дәү әнием, әлбәттә.
Алып баручы. Алмаз ярата әбисен,
“Әби”,- дип яна-көя.
Бәйрәмгә килгәч, аңа дип
Бер шигырь сөйләп бирә.

Алмаз “Әбием килгән” Ф.Зыятдинова
Алып баручы. Әбиләр, дәү әниләр, сез бит әле дә әниләр. Сезгә багышлап
“Кояш гомере” җыры
(Г.Зәйнәшева сүзләре, Ф.Әхмәдиев көе) башкарыла.
5 бала. Күрәсезме, бүген әти
Ничек назлы елмая,
Чәчәк бәйләмнәре белән
Әнине көтеп ала.
6 бала. Сезгә бүләк ясадык,
Иренмәдек, тырыштык.
Үзең хезмәт куйган әйбер –
Зур бүләк дип уйлаштык.

(Балалар әниләренә, әбиләренә, кунакларга бүләкләр тапшыралар).

Алып баручы. Бүген без әниләр бәйрәме көнендә
“ШАЯННАР һәм ТАПКЫРЛАР КЛУБЫ” ачабыз.
Балалар һәм әниләр бу ярышларда үзләренең җитезлекләрен, зирәклекләрен, иң мөһиме күңелле итеп шаяра белүләрен күрсәтсеннәр.
Балалар командасы “Умырзаялар”.
Команданың капитаны __________________________________
Команданың сәләмләвен тыңлыйбыз.
“Умырзаялар” капитаны:
Әниләр бәйрәмендә без
Шаярырбыз, көләрбез,
Җырларбыз да, биербез,
Һәм хөрмәтле әниләр:
Балалар (хор белән) Сезгә без тиз генә бирешмәбез.
Алып баручы. Хәзер әниләр командасы белән таныштырам. Аларның исеме “Нәркисләр”.
Команданың капитаны________________________________
Команданың сәләмләвен тыңлыйбыз.
“Нәркисләрнең” капитаны:
“Умырзаялар” сезгә
Ялкынлы кайнар сәлам.
Дөрес җавап һәм уңышлар
Теләп калабыз сездән.
Алып баручы. Уенчыларны дәрәҗәле жюри бәяләр.(Алар белән таныштыру). Сүз сезгә жюри әгъзалары.

Уенчыларның күңелләрен күтәрергә үзенең җыры белән Гәлләмова Энҗе ярдәм итәр.

1 муз.номер: “Гармун уйныйм”

1 конкурс: “Уеңны уйдырып сал”.
Алып баручы. Башларны эшләтеп, әзрәк уйлап алыйк. Халыкның бик күп мәкаль, әйтемнәре бар. Бу уен “башы бар, ахырын тап” диеп атала.
1. Әткәй шикәр, ....(әнкәй бал.)
2. Анаң кебек кешегә...(тел озайтма.)
3. Дөньяда иң йомшак нәрсә...(әниемнең куллары.)
4. Әни суккан... (авыртмый.)
5. Кунак сые: якты йөз, тәмле сүз
Аннан кала...(ипи,тоз.)
Ә хәзер сорауларга җавап эзлибез.
6. Атнада ничә көн? (7 көн)
7. Бер кулда ничә бармак? (5)
8. Иң кыска ай? (февраль)
9. Кечкенә сыер – ул бозау,
ә кечкенә эт - (көчек)
10. Ни өчен машиналарның тормозлары бар?
11. Мәскәү, Казан, Түбән Кама – нәрсәләр?

2 муз. номер. Татар халык биюе “Әнисә”
Аяклар тими идәнгә
Дәртләнеп биегәндә.
Йөрәкләр җырлый берләшеп,
Парлашып биик әйдә.
2 конкурс. “Уңган хуҗабикәләр”.


3 музыкаль номер. Җыр “Раз - ладошка”
Алып баручы. Сүз жюрига бирелә.
Алып баручы. Алда капитаннар ярышы.

3 конкурс. “Җитез куллар - олы йөрәкләр”
Әнисенә яки баласына бүләк итәр өчен кем тизрәк йөрәк кисәр.
Алып баручы. Ә Фәнис безгә үзенең шигырен сөйләр.

“Кирәк” шигыре.

4 музыкаль номер. “Чәчәкләр белән бию”

4 конкурс. “Назлы сүзләр - җанга дәва”
Алып баручы. Безнең капитаннар кискән йөрәкләрне бүләк итешер өчен һәр командадан берәр кеше чакырыла. Алар бер-берләренә назлы сүзләр әйтә-әйтә каршы атлыйлар. Кем беренче әнисенә яки баласына килеп җитә, шул җиңүче була.

5 музыкаль номер: җыр “Курчакка күлмәк тектем”
(Р.Вәлиева сүзләре)
Алып баручы. Ә хәзер сүз жюрига бирелә.

5 конкурс: “Кабарткыч – шарларны кем тизрәк уч төпләрендә күчерер” (һәр командадан 4-5 кеше катнаша)

Алып баручы. Котлау өчен сүзне малайларга бирәбез.
Азат “Әниемнең кызы юк бит”
Ислам шигырен рус телендә сөйләр.
6 музыкаль номер: җыр “Мы шагаем как солдаты”.

6 конкурс. Татар халык уены “Капкалы”
Динар шигырь сөйли “Почмакта торам”

7 конкурс: “Мин матур, мин чибәр, миңа карап туймаслык”
(һәр командадан 2-3 кеше кәрҗиннән киемнәр алып киенәләр, көзгегә карап үз-үзләрен мактыйлар.)

Алып баручы .Cүз жюрига бирелә.( Бүген бездә ана һәм бала мәхәббәте җиңде).
Танец с мамами. Приглашение на чаепитие.

[Лилия Разаковна]

Нәүрүз бәйрәме.
Бакча буенча күңел ачу чарасы

Зал бәйрәмчә бизәлгән.
Залга Айгөл керә.
Айгөл. Тиздән Нәүрүз бәйрәме җитә, ләкин үзе һаман килми. Урманга барып, эзләп кайтыйм әле. Бәлки ул урманда йөридер.
Көшлар тавышы ишетелә.
Айгөл җырлый. Ай- һай, бигрәк күңелле урманда, кошлар сайрый. Умырзаялар да чәчәк аткан икән. нинди матурлар! Чәчәкләр җыйыйм әле. Нәүрүзгә бүләк итәрмен, бәйрәм белән котлармын. Эх-эх!(колачларын жәеп әйләнә, җырлый)
Урман хуҗасы килеп чыга.

Урман хуҗасы. Кем бар анда, минем язгы урманымда кем тавыш чыгарып йөри?
Айгөл. Бу мин- Айгөл.
Урман хуҗасы. Ни эшләп йөрисең син, кызыкай?
Айгөл. Тиздән Нәүрүз бәйрәме җитә, ә Нәүрүз үзе юк та юк. Анны
эзләргә дип килгән идем, адаштым. (Елый)
Урман хуҗасы. Иә, елама, менә мин сиңа тылсымлы чәчәк бүләк итәм (чәчәк бирә), ул сиңа Нәүрүзне табарга ярдәм итәр.
Айгөл. Ай, минем елыйсым килми башлады, күңелем күтәрелег ките, җырлыйсы, биисе килә. әйдә бер биеп алыйк!
«Татар халык биюе»н башкара. Урман хуҗасы кушыла

Урман хуҗасы. Ярый, Айгөл, хәерле юл сиңа, мин дә китим, чөнки
урманда эшем бик күп, яз бит.
Айгөл. Рәхмәт сиңа, Урман хуҗасы, сау бул.
Айгөл, кулын болгап, Урман хуҗасын озатып кала, упман буйлап
китә, чәчәк җыя, сөйләшә, кинәт аның каршына бүре килеп чыга.
Бүре. У-у-у, ашарга ит тә булды.... Ашыйбыз.
Айгөл. Тукта, Бүре дус! Исәнмесез!
Бүре. Карале, нинди ягымлы кыз! Кем син, исемең ничек?
Айгөл. Минем исемем - Айгөл, карагыз әле, нинди матур чәчәк, исе тәмле, иснәгез.
Бүре. Нинди хуш ис бу! Явызлыгым тәмам бете. Җырлыйсы килә башлады. Яз бит, шул турыда бер җырлап алыйк булмаса.
«Яз җыры» башкарыла.
Айгөл. Рәхмәт сезгә, Бүре дуслар!
Шулвакыт куаклар арасында куян күренә, алар калтырап утыралар.

Айгөл. Куяннар, килегез бирегә.
Куяннар, (калтырап). Ю-ук, без бүредән куркабыз.
Айгөл. Курыкмагыз, ьилегез бирегә.(чәчәк иснәтә)
Куяннар. Нинди хуш исле гүзәл чәчәк, берәүләрдән дә курыкмый
башладык. Безнең уйныйсы килә.
( Куяннар уен уйныйлар)
Айгөл. Рәхмәт сезгә, бик матур итеп уйнадыгыз. Куянкайлар, тыңлагыз! Мин Яз кызы- Нәүрүзне эзләп йөри идем. сез белмисезме, ул кайда икән? Куяннар. Беләбез, беләбез, әйдә безнең арттан.
Нәүрүз яшәгән өй янына киләләр, звонок бирәләр.
Нәүрүз. Кем бар анда?
Айгөл. Бу мин- Айгөл.
Нәүрүз. Исәнме, Айгөл, син бу вакытта урманда нишләп йөрисен? Айгөл. Тиздән Нәүрүз бәйрәме бит, сине бәйрәмгә алырга килгән идем.
Нәүрүз. Ай рәхмәт, Айгөл, бәйрәм җиткәнен онытып торам икән бит. Хәзер барабыз.
Айгөл. Мин килгәндә урманда бик күп төрле җәнлекләр очраттым, барысы да шундый әйбәтләр, аларны да бәйрәмгә алып барасым килә.
Нәүрүз. Ярый Айгөл, барсыннар. Иптәш кызларыңны, дусларыңны да чакырырга онытма.
Айгөл. Дусларым, малайлар, кызлар! Әйдәгез, Нәүрүз бәйрәменә барабыз. Соңга калмагыз! Ашыгыгыз! Ашыгыгыз!
Балалар залга керәләр.
«Нәүрүз җыры»н җырлап, авылга юнәләләр.
Нәүрүз. Дуслар, әйдәгез, бәйрәмгә сый җыйыйк, барлык кешеләрне бәйрәмгә чакырыйк.
Шигырьләр.
1 нче бала. Нәүрүз килде, яз булды,
Яңгыр яуды, аз булды.
Яз булса да саз булды, Нәүрүз мөбарәкбад!
2 нче бала.Әгәр булмаса акчагыз,
Йөзегез кызартмагыз,
Ни булса да бирегез, Нәүрүз мөбарәкбад!
3 нче бала. Әгәр булса көнегез,
Бардыр сезнең оныгыз.
Савап булып, бирегез,
Нәүрүз мөбарәкбад!


4 нче бала. Бардыр сезнең маегыз,
Яки бардыр балыгыз. Барын бергә куегыз, Нәүрүз мөбарәкбад!
5 нче бала. Ач ишегең, керәбез,
Нәүрүз әйтә киләбез.
Нәүрүз котлы булсын!
Нәүрүз мөбарәкбад!
Түтәй. Кем бар анда? Әй, исәнмесез, балалар.
Гөрләп тора ишегалдым.
Җырлап тора матур көйгә.
Нәүрүз килә. Нәүрүз килә,
Теләк теләп матур көйгә.
Балалар. Хуш киләсең, Нәүрүз, түрдән уз!
Түтәй. Хуш киләсең, Нәүрүз!
Бирим әле сезгә күкәй,
Май бирим, күмәч, калач.
Бәйрәм көнендә шатланып.
Рәхәтләнеп күңел ач.
Балалар. Рәхмәт, түтәй, әйдә безнең белән бәйрәмгә.
Балалар, шулай итеп, берничә «йорттан» күкәй җыялар.
Нәүрүз. Балалар, күрегез, никадәрле сый җыелды! Бергәләп ашап алабызмы, әллә бераз күңел ачабызмы?
Балалар. Күңел ачабыз, күңел ачабыз!
Түтәй. Әйдәгез, бер матур итеп җырлап күрсәтегез әле.
«Сыерчык» җыры.
Ишектә телеграмма тоткан Сыерчык күренә.
Сыерчык. Телеграмма, телеграмма!
Түтәй, күрегез, сыерчык килгән, безгә телеграмма китергән. Кемнән булыр ул телеграмма? Укып карыйк әле.( Укый) Кадерле балалар. Тиздән сезгә килеп җитәчәкмен.
Кыш бабай.
Кызык, Кыш бабай яңадан киләм дигән, аның вакыты үтте бит инде.
Музыка уйный. Ишектә Кыш бабай күренә.
Кыш бабай. Миннән башка гына нинди бәйрәм уздырасыз, балалар?
Түтәй. Яз кызы - Нәүрүз килде, Кыш бабай, анны каршылап. Нәүрүз бәйрәме үткәрәбез.
Кыш бабай. Ничек алай? Мин бит әле китмәгән, китәргә дә җыенмыйм. Нәүрүз белән ярышып карыйк. Әгәр ул җиңсә, яз киллер, мин җиңсәм, яңадан кыш булыр.
Кыш бабай ( беренче ярыш). Менә минем чанам. Икебез ике якка йөгерәбез. Кем алдан чанага килеп утыра, шул җиңүче булла.
Кыш бабай җиңелә.
Кыш бабай. Бу ярышта мин җиңелдем. Безнең бит әле икенче ярыш та бар.
Капчык киеп йөгерү.
Кыш бабай җиңелә.
Кыш бабай. Булмады бу. Инде, Нәүрүз, синең белән Бию ярышы игълан итәм.
Нәүрүз. Мин риза, Кыш бабай.
Бииләр.
Кыш бабай егыла.
Кыш бабай. Уф, арыдым, эрим, агам, ярдәм итегез! Балалар бабайга булышалар, җилләндерәләр. Кызым, Нәүрүз, бик булдыклы, зирәк, уңган икәнсең. Инде мин тыныч күңел белән сиңа үземнең тәхетемне калдырып китәм, имин яшәгез, бәхетле булыгыз, балалар! Сау булыгыз. Чыгып китә.
Нәүрүз. Бәйрәмне дәвам итәбез. Инде бер биеп алыйк.
«Парлаштык» биюе Шүрәле килеп чыга.
Шүрәле. Туктагыз әле, туктагыз, нишләп мине Нәүрүз бәйрәменә чакырмадыгыз?
Түтәй. Нәрсә бар, Шүрәле, нишләп болай ямьсез тавыш белән кычкырасың?
Шүрәле. Мин берүзем урманда калганмын, барлык урман җәнлекләре Нәүрүз бәйрәменә киткәннәр. Нәүрүз минем турында бөтенләй оныткан. (шүрәле үпкәләп, әйләнеп баса)
Нәүрүз. Ярый, Шүрәле, гафу ит мине. Әйдә әле, үпкәләп торма, син бит бик матур итеп бии беләсең, бер бие әле.
«Шүрәле биюе»
Түтәй. Әй, булдырдың да инде, Шүрәле.
Шүрәле. Карале, онытып торам икән, минем әбием- өлкән Шүрале - бүген сезнең балалар бакчасында Нәүрүз бәйрәме икәнен әйтте Шушы серле гөмбәне балаларга илтеп бирергә кушты. Яз бәйрәме белән котлыйм сезне, балалар. Менә сезгә күчтәнәч (гөмбәне бирә)
Түтәй. Ай, рәхмәт сиңа, Шүрәле. Өлкән Шүрәлегә дә бик зур рәхмәтебезне тапшырырсың.
Нәүрүз. Ә хәзер безгә китәргә вакыт. Безне башка балалар бакчаларында да көтә торганнардыр Киттек, Шүрәле. Сау булыгыз.(чыгып китәләр)
Түтәй, балалар әйдәгез әле, бу серле гөмбәне ачып карыйк. Нәрсә бар икән аның эчендә? (карыйлар) Менә нинди тәмле конфетлар икән.
(конфет тараталар)
Айгөл. Язлар, җәйләр имин килсен,
Күк йөзе аяз булсын.
Барчабызга сәламәтлек,
Бәхетләр алып килсен!

[Лилия Разаковна]

Каз өмәсе.
Милли йолаларга бәйле мәктәпкә хәзерлек төркеме өчен күңел ачу чарасы

Залда авыл күренеше : түрдә мич, ипи көрәге, сәке, сәке өстендә чигелгән мендәрләр, өстәл, чынаяклар, самовар. Стенада шулай ук чигелгән сөлгеләр, "Аятел көрси" эленгән, почмакта сандык тора.

Әби тыштан утын ҺӘМ комган күтәреп керә. Комганын мич алдына куя,утынын мичкә туга да җеп эрләргә утыра. Ерактан "Уйна тальян гармуныңны" җыры ишетелә (әкрен генә яңгырый).
Әби: Их,бар иде бит ул безнең яш чаклар! Егетләр урам тутырып җырлап әйләнәләр иде, ә кызлар өмәләрдә, аулак өйләрдә сер бирмичә генә егетләрне көтеп утыралар иде. Эй, егетләр килгәч , китәр иде уен-көлке,җыр-бию, такмак әйтәшү. Хәзер искә төшереп утырасы гына калды инде!
| Бер кыз йөгереп килеп чыга).
Кыз: Исәнме,әбекәй, ни хәлләрдә яшәп ятасың, авырмыйсыңмы? Аяк-кулларың сызламыймы?
Әби: И-и-и, балакаем, аллага шөкер, исән-сау гына торам әле. Рәхмәт яхшы сүзеңә. Әйдә, кер балакаем, чәем дә әзер, чәй эчеп алабыз.
Кыз: Юк-юк, әби, чәйләр эчеп тормыйм, бер йомыш белән кергән идем. Әбекәем, утыр әле, утырып тыңла. Әбекәем, матуркаем, сандугачым-былбылым,бүген сездә җыелып,кызлар белән кич утырып гына алыйк әле.
Әби: И-и, балалкаем,әле бая гына теге егетләр җырлап урам әйләнгәч, яш чакларымны искә төшереп утыра идем. Ярар-ярар, кич утырсагыз утырыгыз, гик батакаем,бик тәртипле генә була күрегез.
Кыз: Әбекәем, без бик тыныч, бик тәртипле генә,җырлап кына утырырбыз.
Әби: Ярый,ярый,кызым.
Кыз: И-и, әбекәй.бигрәкләр дә әйбәтсең инде үзең! Рәхмәт.әбекәй, сүз тыңлаганың өчен. Мин хәзер кызларны гына чакырып киләм.
( кул эшләре тотып, кызлар керә).
Әби: Мин Хупҗамал әбиеңнәргә генә кереп чыгыйм әле, йомышым бар иде , карагыз аны, тәртилле генә утырыгыз.
(Әби чыгып китә).
Кызлар: Сөлге чигәм асыл җепләр белән,
Гөл җепләрен кушып алына,
Насыйп булса иде бу бүләгем,
Мәйданнарда җиңгән батырга!
Алмагачлары" көе ишетелә. Егетләр килеп ишек шакыйлар. Кызлар - "егетләр килде" диеп хщ луша башлыйлар.)
Егетләр: Кызлар, аулак өйгә кертегез әле!
Кызлар:Кертәбезме? Кертәбез!
Кыз: Бусага ялын түләп керсеннәр.
Егетләр 4 кулъяулык күрсәтәләр, ишектән кызлар тартып алмакчы була, кулъяулыклар юйләнгән булып чыга, шарга ияреҗегетләр дә керә.)
Җырлы-биюле уен "Челтәр элдем читәнгә." '(парлашып биеп китәләр).
Кызлар: Егетләр, әйдәгез, " Кулъяуклы" уенын уйнап алабыз!
"Кулъяулык " уены.
(Кемдә кулъяулык кала, шуңа җәза бирелә.)
Шул вакытта әби керә ҺӘМ әкрен генә карап тора.
Егет: Әби кайткан!
(Бөтенесе оялып китәләр).
Әби: И-и, баланкайларым, курыкмагыз миннән., мин сезгә карап сокланып алам. Үзезмнең яшь чакларымны искә алам.
Кыз: Әбекәй,сөйлә әле безгә үзеңнең яшь чакларыңны, нинди өмәләргә җыелыша идегез.
Әби: Әгэгр дә сезгә кызык булса, мин сезгә өмәләрнең ин зурысы турында-"Каз өмәсе" турында сөйләр идем.
Бергә: Сөйлә, әби, сөйлә.
(Балалар утырышалар.)
Әби: Безнең авылда ел саен каз өмәсе үткәрелә иде. Каз өмәсе чоры- яшьләр өчен иң күңелле чак иде. Минем өчен бигрәк тә күңелле иде- чөнки мин ул өмәләрдән кайтып та керми идем,хәттә күрше авылларга да чакыралар иде. Уен- көлке белән башлыйсың да бик тә яратып эшлисең: башта казның йонын, аннан мамыгын йолкыйсың. Ә кич җиткәч, әниләр күрше-тирәгә чыгып китәләр һәм өйгә башта кызлар, аннары егетләр киләләр иде. Шаярын, уйнап, көлеп- вакыт узганын сизми дә идек.
Каурый сибәм су юлына
Ишле булсын казыгыз,
Өмәләрдә эш күрсәтеп,
Ярлар табып калыгыз.
Бии-уйный сылу кызлар,
Чыңлый чулпы төймәсе,
Борыңгыдан килгән гадәт-
Татарның каз өмәсе!
Кыз: Әбекәй, ә сез анда нинди уеннар уйный идегез соң?
Әби: Уеннары бик күп иде инде аның, балалкайларым.
Кыз: Әбекәй, зинһар өчен, андагы уйнаган уеннардан безгә дә берничәсен өйрәтеп китәле!
Әби: Өйрәтәм, бәбкәләрем, бик теләп өйрәтәм. Әйдәгез әле, "Йөзек салыш" уенын уйнап алабыз.
"Йөзек салыш "уены уйнала. (Җщелечүгә җәза бирелә).
Әби: Ә хәзер мин сезнең тапкырлыгыгызны тикшереп алам. Әйдәгез әле,кызлар һәм
егетләр, табышмак әйтүдә ярышып алыгыз.
Кызлар:Ач дисәң- ачыла,
Яп дисәң- ябыла. Ул нәрсә?
Егетләр:Авыз.
Егетләр:Бертуктаусыз йөри,
Урыныннан кузгалмый.
Кызлар: Беләбез, беләбез, ул- сәгать.
Кызлар:Ишектән керер,
Түргә менеп утырыр. Беләсезме җавабын?
Егетләр: Моныда белмәскә- суык ич бу!
Егетләр:Кышын ята таштай,
Язын чаба атгай. Нәрсә ул?
Кызлар:Ул- боз.
Әби: Булдырдыгыз,молодцы. Бигерәк үткен һәм тапкырлар икән үзегез.
Тагын бик күңелле уен беләм әле мин- "Ачык авыз" дигәнен. Кая әле, түгәрәккә басыгыз
әле!
"Ачык авыз " уены.
Әби: Уф, арыдым, әзрәк утырып торыйм әле!
Кыз: Әбекәй,син ял итеп ал, ә без сиңа җыр җырларбыз.
Җыр "Кояшлы ил".
Әби: Бигерәк матур җырлыйсйз икән, ә татарча матур иттереп бии беләсезме соң?
Егетләр: Ничек кенә! Әйдәгез әле, кызлар, бергәләшеп биеп алыйк!
"Татарча бию ".
Кыз: Ярар, әбекәй, ардырдык бугай без сине, китик инде без.
Әби: Күңелемне ачтыгыз.,балакайларым: үзегезнең дә осталыкларыгызны күрсәттегез, мине дә яшь чакларыма кайтардыгыз- бик зур рәхмхт инде сезгә!
Ә без- татарларда, кунакларны сыйламыйча , чәй эчертмичә җибәрми торган гадәт бар. Рәхим итегез ,дуслар,өстәлгә, самовар чәен эчәргә!

[Лилия Разаковна]

Матурлыкка бай ул безнең халык
Уртанчылар төркемендә йолаларга бәйле бәйрәм кичәсе
ТЕМА: «Матурлыкка бай ул безнең халык» МАКСАТ:
1. Балаларны татар халык иҗаты белән таныштыру, сәнгать үрнәкләреннән эстетик ләззәт алу белү, матурлыкны күрү сәләтен үстерү.
2. Халык әсәрләре аша балаларда кешелеклелек, ягымлылык кебек әхлакый сыйфатлар тәрбияләү, сөйләмдә ягымлы сүзләр, изге теләкләр куллануны активлаштыру.
3. Балаларга татар халкы йолалары аша әхлакый тәрбия бирүдә музыка җитәкчесе һәм тәрбияченең уртак эшчәнлеген дәвам итү.

Хәзерлек эше
1. Җырлар, шигырьләр, уеннар, изге теләкләр, әйтемнәр, үртәвечләр өйрәнү.
2. Залны бизәү. Ябыштыру шйгылендә кулъяулыклар әзерләү.
3. Әти-әниләр, әбиләр белән элемтәгә керү һәм гаиләләрдә булган халык иҗаты үрнәкләре (чиккән сөлгеләр, кулъяулыклар һ.б.) ярдәмендә.

Сүзлек өстендә эш
1. Балаларны сузык һәм җиңел сүзләрне ачык әйтеп жырларга өйрәтү.
2. Сүзләрдәге аерым авазларга басым ясатып, аларны ачык һәм дөрес әйтү.
Кичәдә катнашучы балалар милли киемнәр киеп керәләр.
Зал бәйрәмчә бизәлгән. Стенада биеп торучы кыз - малай рәсемнәре.
Почмакта авыл өе сурәтләнгән.
Сандык, өстәл, скамейка, тәрәзәдә пәрдәләр, бишек тора.

“Тәфтиләү” көе астында алып баручы кичәне ачып җибәрә.
Ал.б.: - Карагыз балалар безгә кунаклар килгән, алар белән исәнләшик
әле.
Балалар: - Исәнмесез!
Кунаклар: - Исәнмесез!
Ал.б.: - Ә хәзер бер беребезгә карап елмаейк әле, менә нинди матур булдыгыз. Ә хәзер кунакларыбызга да шулай матур итеп елмаейк. Менә хәзер * тагын да матуррак былдыгыз.
Тәрбияче: Без күңелле уен, ял кичәсенә җыелдык. Туган җирең - Идел буе,
Һәр телнең бар туган иле
Туган җирең кебек назлы,
Җырдай моңлы татар теле!


1 нче бала:
Туган телемдә сөйләшеп
Яшим мин туган илдә
«Туган ил» дигән сүзне дә
Әйтәм мин туган телдә.
2нче бала:
Без бәхетле шат балалар
Без кайгыны белмибез
Эх, ямьле соң, күңелле соң
Безнең туган илебез. Җыр: «Туган телдә җырлыйбыз» (Ишек шакыган тавыш ишетелә)
Тәрбияче: Балалар, әллә инде безгә тагын кунаклар килгән, ишекне ачабызмы?
Балалар: Ачабыз.
(Залга милли киемнәр кигән әби керә, тәрбияче белән исәнләшә).
Тәрбияче: - Балалар, әйдәгез әле - әбекәй белән исәнләшик.
Балалар: Исәнмесез, әбекәй! , Әбекәй: И-и-и, балалар исәнмесез! Менә урамнан узып барганда " матур татарча җыр ишеттем. Тукта әле, мин әйтәм кереп карыйм әле бу йортка.
(Гаҗәпләнеп, залны карап йөри).
- Балалар бакчасы икән бу. Ә сез, сабыйларым, бакчагызның исемен беләсезме соң?
Балалар: - Беләбез - «Алтынчәч»
Әбекәй: - И-и-и, рәхмәт төшкере, үзегез шикелле исеме дә матур икән бакчагызның. Балалар, сез матур итеп татарча сөйләшәсез икән, әллә сон : . телен белмисезме?
Балалар: - Беләбез.
Тәрбияче: Әбекәй, безнең бакчада балалар татарча да, рус сөйләшә. Алар ике телне дә өйрәнәләр. Безнең бакчада башка милләт балалары да бик теләп йөриләр. Без барыбыз бергә дус-тату, бер-беребезне хөрмәт итеп яшибез. Милли ашларны, уеннарны өйрәнәбез

Знче бала:
Уеннар бит, бездә,
Витамин кебек алар
Күңелләрне үстерә
Йөрәкләргә көч бирә.
Тәрбияче: Ә хәзер балалар, әйдәгез әле «Утыр әле Мәликә- уенын уйнап күрсәтик әбекәйгә.
(Уен «Утыр әле Мәликә»)

Әбекәй: Балалар, телисезме, мин сезгә бер уен өйрәтәм? Без яшь вакытта аны бик яратып уйный идек. Ягез әле уйнап алыйк.

(«Күрсәт әле үскәнем»)
Әбекәй: И-и-и, рәхмәт төшкерләре, бигрәк тәртипле, акыллы булып чыктыгыз әле.
Тәрбияче: - Әйе, безнең балалар барысын да булдыра. Матур итеп шигырьләр сөйли алар, җырлыйлар, бииләр дә. Хәзер аларны тыңлыйк.

4нчс бала:

Татарча да яхшы бел Русчада яхшы бел
Икесе дә безнең өчен
Иң кирәкле затлы тел.
5нче бала:
-
Татарчасы туган тел
Безгә газиз булган тел
Әти-әни, әби-бабай
Безне сөя торган тел
Әби: - Сез шигырь сөйләп, җыр җырлап кына калмыйсыз икән, төрле уеннар да уйныйсыз. Әйдәгез әле минем белән тагынбер уен уйнап алыйк әле, балалар.
(уен «Талым, талым талчыбык»)
Талым, талым талчыбык
Уртасында бал чыбык
Ал яулыкъ гөл яулык,
Давай миңа бер яулык,
(шигырь, үртәвеч, җыр).
Тәрбияче: - Әйе, безнең балалар барсын да булдыра. Ә хәзер әбекәй сиңа бер җыр бүләк итәбез.
(Җыр. «Бергәләшеп биик»).

бнчы бала:
Бик матур көй уйнар өчен
Бер гармунчы табыгыз
Бер гармунчы тап мае агыз
Бергәләп кул чабыгыз.
(Татарча бию)
Тәрбияче: - Халкыбызның күркәм гадәтләреннән берсе - чиккән кулъяулык бүләк итү булган. Без дә балаларыбыз белән әбекәйгә һәм килгән кунакларга кулъяулыклар әзерләдек.
Әйдәгез әле балалар үзебезнең изге теләкләребезне теләп килгән кунакларыбызга кулъяулыклар бүләк итик.
(Теләкләр телиләр).
Тәрбияче: Исәнлек саулык, тазалык, байлык телим.
Балалар әйтә:
Ай рәхмәт төшкере,
Кулларыңа гөлләр үскере
Аяк-кулың сызлаусыз булсын, күңелең сырхаусыз булсын,
Бай, бәхетле бул
Бер урынына ун булсын, эшләрең гел уң булсын.
Йөз яшә, йөзем аша.
(Кулъяулыклар бирелә).
Әби: И-и-и нинди матур ял кичәсе булды. Әйе , татар халкы гомег-гомергә бәйрәмнәргә тәмледән тәмле ризыклар әзерләгән. Балалар, ә сез нинди татар халык ризыклары беләсез.
(Балаларның җаваплары)
Очпочмак, бәлеш, кыстыбый, коймак.
Әби: Белмәгәнегез юк икән. Менә рәхмәт төшкерләре. Мин дә сезгә бүгенге бәйрәмгә күчтәнәчкә коймак пешереп алып килдем. Әйдәгез бергәләп чәй эчәргә.
(Әби белән чыгып китәләр)
Бәйрәм тәмам.

[Лилия Разаковна]

«Май аеның ни икәнен белми торгансыздыр әле..».
Уртанчылар һәм зурлар төркеме өчен күңел ачу иртәсе


Бина эче милли рухта бизәлгән, һәр төркемдә чиккән сөлгеләр, кулъяулыклар, тәрәзә пәрдәләре һ.б. бар. Сабыйларга халкыбызның гореф-гадәтләре, милли бәйрәмнәре һәм йолалары өйрәтүгә зур әһәмият бирәбез.

Май аеның ни икәнен
Белми торгансыз эле.
Безнең якта май ае
-Күкәй җыю бәйрәме.
һәрбер йортта иртә таңнан
Төсле күкәйләр пешә.
Иң матуры, иң өлгере
-Кем беренче җитешә?

Өйдән-өйгә йореп шулай
Күкәй җыя һәр бала.
Менә шушы күркәм йола
Күкәй бәйрәме була.

Алып баручы. Безнең бабаларыбызның онытыла барган бәйрәмнәре, аларның гореф-гадәтләре, ниһаять, яңадан әйләнеп кайта башлады. Татар авылларында яз айлары истә кала торган мизгелләрнең берсе булган. Язның бер көнендә балалар, өйдән-өйгә кереп, йомырка җыйганнар. Бу көн турында халыкка алдан ук белгерткәннәр, шуңа күрә хуҗабикәләр кичтән йомырка кызартып, күчтәнәчләр әзерләп куя торган булганнар. Иртән сабыйлар, «Аягым җиңел булсын» дип тели-тели, авыл буйлап өй саен кереп йөргәннәр. Бер ук вакытта алар күршеләре, туганнары, авылдашлары белән дә танышканнар. Өлкәннәр да сабыйларны сынаганнар: кем баласы исәнләшә һәм рәхмәт әйтә белә, кыюмы, зирәкме, аның үз-үзен тотышы ничек һ.б. турында белгәннәр.
Җыелган йомырканы кырга алып чыгып, балалар төрле уеннар уйнаганнар. Сыйланганнан калган йомыркаларны җир өстенә сибеп киткәннәр. Шулай иткәндә игеннәр мул булла, ел җиңел килә, дип ышанганнар. Татар халкының гореф-гадәтләре, милли йолалары күңелебездән чыкмаган әле. Алар белән кызыксыну арта гына бара. Без, тәрбиячеләр, ата-бабаларыбыздан калган мирас белән нәниләрне дә дәими таныштырабыз.
Әби. Кызларым, бүген яшьләрне, балаларны йомырка җыярга чыгалар дип әйткәннәр иде. Күчтәнәчләремне әзерлим әле. (Балаларның җыр тавышы ишетелә).
Кызлар. Килеп җиттеләр, ахрысы.
Балалар ишек шакыйлар.
2 иче бала. Кыт-кытыйк, кыт-кытыйк, Әби-бабай өйдәме?
Әби. өйдә, өйдә, әйдәгез, түрдән узыгыз. Сезне килерләр дип көттек.
3 иче бала. Әссәламегаләйкем, йорт хуҗалары!
Балалар (барысы бергә). Исәнмессез!
4 нче бала.Әби-эби, әбекәй,
Җәтрәк бир безгә күкәй,
Безгә би эсәң өч күкәй,
Тавыгыг салыр йөз күкәй.
Әби. Мәгез, мәгез, сезгә дип әзерләп куйдым.
5нче бала. Табакка каймак кирәк,
Май, күкәй, коймак кирәк
Күмәчен дә кызганма,
Озак яшә, сызланма.
(Әби күчтәнәчләр бирә).
Алып баручы. Балалр, сый-хөрмәт күп җыелдымы? Күрсәтегез әле.
Балалар (күрсәтәләр). Менә, менә, күпме җыйдык.
Бала. Безне бик зурладылар, сый-хөрмәт күп җыелды. Еллар тыныч, уңышлар мул булсын. Тазалык, саулык белән яшәргә язсын.
Бала. Әбекәй, безгә сезнең өйдә күңел ачарга, җырлап-биергә рөхсәт итмәссезме икән?
Әби. Рөхсәт, балалар, рөхсәт. Бергә-бергә куңелле булыр.
Бала: Рәхмәт, әбекәй. Әйдәгез, күңел ачабыз.
«Эх, күңел ачабыз» дигән татар халык җыры башкарыла.
Әби кызлар белән бии.
Бала: Йорт хуҗалары бик матур биеделәр.
Менә сезгә күчтәнәчләр (йомырка бирә).
10 нчы бала.
Кашык кабып йөгерәм дип,
Мактанырга ашыкма.
Син менә йөгереп кара,
Күкәй салып кашыкка.
Кашыкка йөмырка салып (йөмырка урынына теннис шары алына) узышу уздырыла, ярышта ике пар катнаша.
Алып баручы. Әйдә, дуслар, килегез,
Күңел ачу көнебез,
Татарча матур итеп,
Биибез дә җырлыйбыз.
Түгәрәктә яшьләр уены оештырыла.
1.Җырлыйк әле, җырлыйк әле,
Җырлап ачыла күңел.
Җырлап ачылмаса күңел,
Мәңге ачылачак түгел.
2.Җырлыйк әле, җырлыйк әле,
Җырлыйк әле берәрне
Җырлап искә төшерербез
Бергә булган көннәрне.
Әби. Балалар, сез бик матур итеп җырлыйсыз да, биисез дә икән. Минем яшь чакларым исемә төшеп китте.
бала. Әйдәгез, хәзер «Назалы» уенын уйныйк.
Балалар. Уйныйк, уйныйк.
Ишек шакыйлар.
Балалар. Кемдер бап, ахрысы.
Булмәгә Гөлчәчәк керә.
Гөлчәчәк. Исәнмесез, балалар!
Балалар. Исәнмесез!
Гөлчәчәк. Бәйрәмгә соңга калам дип торам. Матур җырларыгыз, шат тавышыгыз урманга ишетелеп тора.
Алып баручы. Гөлчәчәк, бәйрәмегезгә килүегез өчен рәхмәт. Безнең кунагыбыз булырсың. Әйдә, түрдән уз. Бергә-бергә күңел ачарбыз.
Балалар. Әйдәгез, «Капкалы» уйныйбыз.
Гөлчәчәк. Әйдәгез.
(Уртада калган парга җәза бирелә. Мәсәлән, 1 нче пар җырлый, 2 нчесе -Бии, 3 нчесе, әйтик, шигырҗ сөйли һ.б.)
бала. Гөлчәчәк, син бик матур кәрзин алып килгән идең. Аның
эчендә нәрсәләр бар соң?
Гөлчәчәк. И-и-и, балалар, онытып та торам икән. Мин бит сезгә бик матур уеннар алып килдем. Менә кулъяулыкла та чиктем. Хәзер «Кулъяулык тапшыру» дигән уенны уйныйк әле. Ул болай оештырыла.
Нәниләр түгәрәк ясап басалар. Бер бала кулъяулыкны ике почмагыннан тотып тора. Көй ишетелгәч, ул анны тиз генә янындагы иптәшенә бирә, шулай итеп кулъяулык кулдан-кулга күчә. Музыка тукталганда кулъяулык кемдә калса, шул уеннан чыга. Уен бары берәү - җиңүче калганчы дәвам итә.
бала. Ә хәзер «Яшьләр уены» уйныйбыз.
(Кызлар һәм малайлар кара-каршы тезелеп басалар. Бер-берсенә «Челтәр элдем читәнгә» дигән татар халык җырының куплетларын җырлыйлар.)
Алып баручы. Җырларыбыз юлдаш булсын,
Юлдаш булсын, яңгырап торсын.
Эшләрегез уңган булсын,
Илебезне бизәп торсын.
«Матур булсын» дигән татар халык җыры башкарыла.
Әби. Кадерле балалар! Минем сезгә зур үтенечем бар: табигатьне саклагыз, елгаларның суы саекмасын, болыннарыбыздан киек казлар китмәсен.
Гөлчәчәк. Әби-бабайларга, яклаучысы булмаганнарга ярдәм итегез. Дөньялар тыныч булсын, зәңгәр күкне кара болыт капламасын. Үләннәр һәрчак яшел торсын. Игеиңәр һәрчак мул уңыш бирсен.
Алып баручы. Дусларым, бик дөрес әйттегез. Сезгә кушылып шуны өстим: барлык изге теләкләрегез кабул булсын.
Балалар. Амин, шулай булсын.
бала. Без уйнадык, җырладык,биедек, күңел ачтык.
Алып баручы. Ә хәзер барыбыз да бергәләп су буена төшәбез, шунда җыелган күчтәнәчләр белән сыйланырбыз. (Чыгып китәләр).



-

[Лилия Разаковна]

Выпускной на русско-татарском языке (для татарский д\с)
А.Б.:Исәнмесез, кадерле әти-әниләр, килгән кунаклар! Шатлыклы пәм моңсу булган бәйрәм көнебез килеп җитте: балаларыбыз мәктәп яшенә кадәр үстеләр. Бакча ишегеннән беренче тапкыр килеп кергән вакытта сөйләшә дә белмәгән, әле генә тәпи йөреп киткән нәниләребез зур булып үсеп җиттеләр. Безгә күпме күңелле мизгелләр бүләк иткән, бәйрәмдә дә, эштә дә безнең ярдәмчеләребез булган балалар бүген бакчабызда соңгы тапкыр бәйрәмгә җыелдылар. Алар һәрберсе үсә-үсә үзенчә якты йолдызга әверелде, рәхим итеп аларны каршы алыгыз!
- Җитез һәм спорт сөючән егетебез - Дамир
- Иң талантлы, музыкаль кызыбыз - Эльвина
- Иң акыллы, тырыш егетебез - Фаил
- Иң тыйнак, сабыр кызыбыз - Алина
- Иң сөйкемле, ярдәмчел егетебез - Айдар
- Иң мөлаем, саф күңелле кызыбыз - Азалия
- Иң оста биюче, җырга-моңга гашыйк егетебез - Руслан
- Хезмәт сөючән, уңган кызыбыз - Аида
- Әз сүзле, әмма елмаючан, булдыклы егетебез - Нияз
- Иң зирәк һәм яхшы күңелле егетебез - Данил
- Иң нечкә күңелле, гүзәл кызыбыз - Наташа
- Иң актив, күп белүчән егетебез - Алмаз
- Иң көчле, физик яктан нык егетебез - К.Максим
- Иң игътибарлы, җаваплы кызыбыз - Настя
- Иң шаян һәм үзсүзле егетебез - М.Максим
- Иң әдәпле һәм мәрхәмәтле егетебез - Андрей
- Иң сылу һәм таләпчән кызыбыз - Эмилия
- Иң тыңлаучан һәм яңалыклар яратучы егетебез - Эмиль
- Иң шук һәм җитди кызыбыз - Айсылу
- Иң кызыксынучан һәм чибәр егетебез - Салават Руслан Юлы бәйрәм бүген бездә,
Зурлар инде хәзер без.
Бакча белән хушлашабыз
Бүген соңгы көнебез. Эмиль:"Алтынчәч" диеп атала
Безнең гүзәл бакчабыз.
Истәлекле көн бүген
Сезнең белән хушлашабыз. Алина:Из года в год 5 лет подряд
Мы приходили
Весёлые, довольные
Но миновали те деньки Сегодня мы вынускники!
Фаил:Ничә көннәр, ничә айлар, Кышын һәм җәен дә
Сагынып сиңа килә идек,
Бакчабыз, һәммәбез дә. Дамир:Туган йорттай син кадерле, Син якын күңелләргә
Ничек кенә хушлашасы,
Китәсе килми бер дә.
Андрей:Наш сад сегодня приуныл
И мы грустим, совсем немного
Вот день прощанья наступил,
И ждёт нас дальняя дорога.
Настя:Да, мы грустим совсем немного
И время не вернуть назад.
И нам пора, пора в дорогу
Вместе: Прощай, любимый д /сад!

Песня "Д / сад любили "
(балалар утыралар)
А.Б.: Кадерле балалар, әти-әниләр! Без сезнең белән 5 ел бергә булдык. Шатлыкларыбыз да, борчуларыбыз да уртак булды. Бергә көлдек, бергә еладык, уйнадык, шаярдык. Инде менә аерылышу көннәре килеп җитте. Балалар, сезне чын күңелдән мәктәпкә китүегез белән котлыйбыз. Мәктәптә тырышып укыгыз, тәртипле булыгыз. Без сезне бик сагынырбыз.
А.Б.: Ә шулай да бүген безнең күңелләребез шат, чөнки балалар барысы да матурлар, таза-саулар! Эш дигәндә мин диеп, ял иткәндә җырлыйм, биим дип тыпырдап торган, күзләре күп беләсе килү теләгеннән янып торган балаларны без ныклы белем алырга, укырга, язарга өйрәнергә бик сөенеп укытучы апаларына тапшырабыз. (Белмәмеш керә.)
А.Б.Балалар, карагыз әле, Кем бу? Сез бу кешене таныйсызмы?
Балалар:Әйе, таныдык, бу бит Белмәмеш.
Бел-ш: Мен ә- менә! Сез дә мине "белмәмеш" дип үртисез! Барысы да мине үрти - белмәмеш, белмәмеш имеш. Мәктәптә дә гел "2" леләр генә куялар. Бармыйм мин бүтән мәктәпкә - укыйсым килми, өйләнәсем килә минем!
А.Б.Ничек инде укыйсың килми? Сиңа соң нигә "2"леләр куялар - әллә тырышып укымыйсыңмы, дәресләреңне өйрәнмисеңме?
Бел-ш:Ничек инде тырышмыйм ди! Менә сез бүген төнлә
йокладыгызмы? Ә мин йокламадым, дәрес әзерләп утырдым.
А.Б.Ә нигә соң син альрны төнлә өйрәнәсең?
Бел-ш:Әй, көндез урар, да уйныйм бит мин, дәрес әзерләп утырырга вакытым юк!
А.Б.Төнлә ничек дәрес өйрәнәсең инде, йоклыйсы килә бит.
Бел-ш:Мин дә шулай уйладым да, яттым да йокладым.
А.Б.Дәресең әзер булмагач, укытучы нәрсә эшләтте соң үзеңне?
Бел-ш.Нишләтсен инде, "2"ле куйды.
А.Б.Әйе, хәлләрең шәптән түгел икән шул синең! Кайгырма, Белмәмеш, мин сиңа ярдәм итәргә тырышырмын. "2"леләреңне төзәтер өчен, сиңа "Белем иле"н табарга кирәк. Аны табу бик җиңел эш түгел - күп сынаулар аша үтәргә туры килер. Түзәрсең микән?
Бел-ш:Мин әзер!(пышылдап) Шулай да куркыта бит үзем генә барырга. А.Б.Кайгырма, Белмәмеш, кирәк чакта без сиңа ярдәм итәргә тырышырбыз.
Бел-ш:Хәерле юл теләгез миңа, дуслар! (Белмәмеш "Вместе весело шагать" көенә зал буенча атлый. "Уенчыклар иле" күрсәткече янында туктый. )
Бел-ш:Кая эләктем икән мин? (як-ягына карана) Бу "Белем иле" түгелме? (курчакларны күреп шакката) Монда күпме уенчык! Ләкин алар нигәдер барысы да бик моңсу, нәрсә булды икән аларга?
"Песня игрушек"
Уенчык(бала):Ничек инде безгә моңаймаска, кайгырмаска, безнең белән уйнап үскән балалар бүген мәктәпкә китәләр һәм безне калдыралар (елый). Аю:Уенчыкларга бүген Бигрәкләр инде моңсу Яраткан балаларыбыз китә, Бигрәкләр дә ямансу.
Куян:Без сезнең белән бергә Биш ел бергә яшәдек. Шаян-моңсу мизгелләрне Бергәләшеп кичердек.
Кукла:И вздыхают очень тяжко Куклы, Мишки, Неваляшки Вы о нас не забывайте В д/сад к нам забегайте!
Бел-ш:(күңелсез) Ничек ярдәм итәргә икән бу уенчыкларга? Бигрәк күңелсез аларга, ямансулап утыралар .
Салават:Моңаймагыз, уенчыклар,
Моңаймагыз, елмаегыз.
Без дә сезне онытмабыз
Хәтердән чыгармабыз.
А.Б.Кайгырмагыз, матурларым, акыллыларым. Тиздән бакчабызга яңа балалар килер, без сезне аларга бирербез, шул кечкенәләр белән сез озак аерылмассыз. Менә бу шарлар сезгә безнең балалардан бүләк, рәхим итеп алыгыз(шарлар бирә, балалар уенчыклар белән хушлашалар).
Бел-ш: Бу ил "Белем иле" булмады, юлымны дәвам итим инде. (Музыка астында алга таба китә, яңа күрсәткеч янында туктый)
"Тридевятое царство" (читает)
Бел-ш: Может, «Страна знаний» находится здесь?(отходит в сторону)
(на сцене появляется король и принцесса)
Песня Короля и принцессы.
Король: Что же делать, как мне быть?(радостно)
Ну, конечно, нужно Звездочёта пригласить!
- Эй, стража! Звездочёта ко мне!
Стража: Слушаемся, ваше величество! Звездочёта к Королю!
Звездочёт: Слышу я! Сейчас иду! ( выходит под восточную музыку, кланяется Королю и Принцессе)
- Что желает знать Король?
Король:Посмотри на мою Принцессу . Похудела она, побледнела и не хочет ничего... Что мне делать, подскажи, в гороскоп Принцессы погляди.
(Звездочёт смотрит в гороскоп)
Танец Звездочек.
Звездочёт: Так смотрел И так глядел
И увидел я одно-
Ждёт Принцесса Принца своего.
(кланяется по восточному и уходит)
Король:(немного подумав)
Охрана! (охрана подбегает)
Слушай мой приказ. Пропускать в царство всех, кто пожелает быть мужем Принцессы, кто сможет развеселить её, тот и будет её мужем и получит полцарства в придачу!
Охрана: Слушаемся, ваше величество!
(выходит Незнайка, оглядывается)
Нез-ка: Интересно, куда я попал? ( видит Короля, испуганно)
Ой, здравствуйте, ваше величество! Это случайно не "Страна знаний", которую я ищу?
Король: Какая ещё "Страна знаний", это "Тридевятое царство"! А вот сидит моя дочь, которую нужно развеселить. Раз ужты здесь, давай, весели нас: если получится - женю тебя на моей ненаглядной Принцессе.
Нез-ка: Вот ещё, смеши их! Я вам клоун что ли? И вообще, жениться мне ещё рановато, ^ем более на этой... (презрительно обварачивается, Пр 1нцесса начинает громко плакать)
Король:Ах, так! Стража ко мне! (стража подбегает) Схватить этого негодника и отрубить ему голоау!
Стража: Слушаемся, ваше величество!
Нез-ка: Караул! Убивают! Ребята, на помощь!
Вед: Ребята, Незнайка попал в беду, нужно срочно его выручать!
ЦИРКАЧ И.
( Принцесса смеётся, хлопает в ладоши) Принцесса: Соловьи поют в садочке с утра до вечера!
Что мне делать царской дочке, если делать нечего?
Ах, солнышко скрывается в густые облака
От скуки мне зевается, замучала тоска! (грустно вздыхает)
Вед: Не горюй, Принцесса! Чтобы тебе не было скучно , приходи учится в школу.
Принцесса: Эка, невидаль такая, что за школа такая. Чему меня учить - не знаю, я и так сама всё знаю!
Вед: Объясните ей получше, чему учат в школе.
ПЕСНЯ " Учат в школе "
Принцесса: Ребята, я обязательно пойду учится . Ах, как здорово: там научат и писать, и рисовать, и читать, и считать.
Нез-ка: А мне здесь больше делать нечего. До свидания, Принцесса. До свидания, Ваше величество.
(Нез-ка идёт дальше, останавливается возле нового указателя. «Лунное царство» , ежится от холода, оглядывается)
Бел-ш: Бигрәк салкын икән монда! Әй, берәр исән кеше бармы биредә? (артыннан Робот килеп төртә, Белмәмеш куркып китә) Ой, мин синнән куркам! Син миңа тимисеңме?
Робот: Ку-рык-ма, мин си-ңа тн-мим.
Бел-ш: Мин "Белем иле"н эзли идем, дөрес килдемме?
Робот: Бу "Бе-лем и-ле" тү-гел, бу "Мар-си-ан-нар и-ле".
Бел-ш: Кая мондагы кешеләр, нишләп син үзең генә йөрисең?
Робот: (кнопкага баса) При-ем! При-ем! Мар-си-ан-нар чы-гы-гыз, без¬гә ку-нак кил-гән, кү-ре-гез! (балалар Робот янына киләләр)
"РОБОТ" җыры (балалар утыралар)
Бел-ш:Бигрәк кызык икән болар! Сикерештеләр-сикерештеләр дә, каядыр качып беттеләр. Үзләре кунак дигән булалар. Бер әйбер белән дә сыйламадылар! Әй, ярар, бу да "Белем иле" булмады бит әле. Юлымны дәвам итим.
(Шагает дальше, останавливается около нового указателя)
"Страна невыучанных уроков"
Нез-ка:А это что ецё за страна такая? Что-то я всё время не туда попадаю. Сй, кто-то идёт, спрячусь и посмотрю , что будет дальше? (прячется).
(Выходят Азбука, Математика, Скрипичный ключ, Карандаш.
В руке у Азбуки дневник.)
Азбука: Вот дневник этого двоечника - Незнайки.
Полюбуйтесь, чтение - 2.
Матем: И математика - 2.
Скрип.ключ: И по музыке - 2.
Карандаш: И по рисованию - 2.
Матеем: А вы слышали, что он где-то здесь, в «Стране невыученных уроков». (все ищут его)
Скрип.ключ:А вот и он!
Карандаш: А ну-ка, двоечник, иди сюда!(Нез-ка подходит, опустив голову)
Скрип.ключ:Ты так и не научился
Ни петь, ни танцевать,
Поэтому, по танцам
Прошу экзамен сдать.
Нез-ка:(шёпотом) Я танцевать не умею! Ребята, выручите, научите танцевать.
ТАТАРСКИЙ ТАНЕЦ.
Азбука: А буквы знаешь, ты Незнайка? Сейчас по чтению проверю всё.
Ты загадки отгадай
И быстро слова составляй.
(подает Нез-ке буквы)
ИГРА С БУКВАМИ.
Азбука: Кто шагает с сумкой, книг
Утром в школу (ученик)
В коридоре топот ног
Кто зовет нас всех (звонок)
Очень скоро встретит нас
Школа и просторный (класс)
Если всё ты будешь знать,
То получишь в школе (пять).
Карандаш: (Нез-ке)
Почему на рисованье
Ты приходишь без желанья?
Надо двойки исправлять,
Прошу пейзаж нарисовать.
Нез-ка: О, горе мне! Пейзаж! А что такое пейзаж? Помогите мне, ребята, его нарисовать. (карандаши выходят)
Карандаши: Мы братишки дружные,человечки нужные.
Мы- карандаши! меж собой похожие,
Только разнокожие, все мы хороши!
Мы братишки дружные с острыми носами.
Человечки нужные- убедитесь сами!
Синий кар-ш:Вы любите, синего человечка?
Где я появлюсь, будет синяя речка.
Синее небо над головой
Синий цветок - василёк полевой,
Синие ленты у девочек в косах,
Воротники у костюмов матросов!
Жёлтый кар-ш: Я- жёлтый человечек
Раскрасить я могу кувшинку,
Одуванчик и лютик на лугу.
Пушистые цыплята и выводок утят
И бабочка и солнце
Со мной дружить хотят.
Зелёный кар-ш: Я раскрашу ёлочку и листья у осинки.
Надену я всем девочкам зелёные косинки
Работает старательно зелёный человек,
Похвалит обязательно меня в траве кузнечик.
Красный кар-ш:А красив ли красный цвет?
Да - вы скажите в ответ.
Цветом своим я горжусь.
я для цветов и ягод пригожусь.
Нарисую я зарю, грудку птичке- снегирю.
Подарю тебе, дружок, яркий праздничный флажок.
Коричневый кар-ш:Братишки- медвежата под деревом лежат.
Я- карандаш коричневый, раскрасил медвежат. –
Вы и меня раскрасте!- попросит боровик,
Коричневую шляпу грибок носить привык.
Кар-ши:(вместе) Мы- братишки дружные,человечки нужные.
Мы карандаши меж собой похожие,
Только разнокожие, все мы хороши!
"ПЕСЕНКА БРАТЬЕВ"
(ставится мальберт с пейзажом)
Матем-ка:(Нез-ке)Математику не знаешь, только двойки получаешь
Я сейчас хочу узнать, как умеешь ты считать.
1 .К серой цапле на урок прилетели 7 сорок,
Из них лишь 3 сороки приготовили уроки.
Сколько сорок не выучило урок?
(Нез-ка не знает, ему помогают дети)
2.Вяжет бабушка- лисица 3 внучатам рукавицы.
Подарю вам скоро, внуки, рукавицы по 2 штуки.
Берегите, не теряйте. Сколько их, пересчитайте.
(Нез-ке помогают дети)
Матем-ка:Да, плохи твои дела! А сколько будет дважды два?
Нез-ка:(чешет голову) Дважды два...
Матем-ка:Дважды два четыре, это знают во всём мире!
ТАНЕЦ "ПОЛЬКА "
А.Б. Бел-ш, син балалар ярдәме белән барлык сынауларны да уңышлы үтәп чыктың, "2"леләреңне төзәттең. Шуның өчен мин сиңа "Белем иле"нең ачкычын тапшырам, ә "Белем иле"нең ишекләрен сиңа мәктәп ачар.Ләкин сиңа анда тырышырга туры килер.
Бел-ш:Рәхмәт сезгә!(ачкычны ала) Моннан соң мин бик тәртипле булырмын, укытучы апаларны да тыңлармын, тырышып укырмын. Балалар, ә сез укырга барырга ныклап әзерләндегезме?Барлык кирәкле әйберләрне алдыгызмы?
Бал-р: Юк!
Бел-ш:Юк? Җитмәгән әйберләрне базардан алыйк, сумкалар тутырыйк.
УЕН: "МӘКТӘП БАЗАРЫ"
Бел-ш: Ярар, балалар, миңа китәргә вакыт. Әле минем дә мәктәпкә кирәкле әйберләр аласым бар. Мәктәптә очрашырбыз, сау булыгыз!
А.Б., бал-р: сау бул, Белмәмеш!
(Балалар чәчәкләр белән ярымтүгәрәк ясап басалар) Азалия:Друг наш близкий и родной д/с наш дорогой.
Посидим перед дорогой и немножко помолчим(пауза).
Мы сегодня слов так много тебе сказать хотим,
Был ты нам любимым домом, согревал своим добром.
И не раз ещё мы вспомним о тебе с большим теплом.
Нияз:Бик зур рәхмәт барыгызга
Яшегезгә, олыгызга.
Безнең турыда гел кайгыртып
Янып, көеп торучыга.
М.Максим:Өстәлебездә һәрвакыт тәмле ашлар тулы иде,
Рәхмәт повар апаларга, тамагыбыз гел тук иде.
К.Максим:Спасибо нашей медсестре, не страшна простуда мне.
Посмотрите вы на нас, как мы выросли сейчас!
Эльвина:Гөлүсә апабыз лаек мактауның зурысына.
Җитезлеге, уңганлыгы үрнәк булыр барсына. Айдар:Ничек кенә мактасаң да, әз кебек сүзләребез.
Ләйсән, Гөлназ апаларыбыз, сездән башка ни эшләрбез? Фаил:Лариса апа булганда, ничек соң яратмыйсың спортны?
Туплар белән дә уйнадык, баулардан да сикердек. Руслан:Бакчадагы аг аларны хәтердән чыгармабыз.
Җыр һәм би1 )гә өйрәтте безне Лилия апабыз. Эмилия:Бакча мөдиребезгә дә уңыш теләп калабыз.
Әни кебек бит ул безгә, хөрмәт белән карагыз. Аида:Сегодня в зале с нами те, кто нас учил
Жить в коллективе дружно.
Кто нас жалел, кто нас любил
Ведь это нам так было нужно.
Алина:Кто петь и рисовать учил
Кто нам стирал, кто нас лечил
И тем, кто вкусно нас кормил
Все: Мы все спасибо говорим! (дарят цветы)
Данил:Вальс прощальный, чуть печальный.
Нелегко кружится в нём!
Вальс прощальный, провожальный
В лёгком платье выпускном
ВАЛЬС.
Андрей:До свидания, сад любимый
Растаемся мы с тобой
До свидания, до свидания
Садик милый, дорогой!
Все:3а то, о чём мечтали здесь
Мы столько лет подряд.
За то, что было, будет, есть –
Спасибо, д/ сад!
П Е С Н Я " Мы скоро пойдём первый раз в первый класс".

[Лилия Разаковна]

Татар халык уеннары
Чума үрдәк, чума каз.

Уйнаучылар кара- каршы ике рәт булып тезеләләр, парлашып кулга — кул тотыналар. Рәт башында бер ялгыз уенчы басып тора. Балалар барысы бергә җырлыйлар:
Чума үрдәк, чума каз,
Тирән күлне ярата ул, ярата.
Әлфия үзенә иптәш эзли,
Белмим, кемне ярата шул, ярата.
Илназны ул ярата шул, ярата.

Уйнаучылар, җыр ритмына туры китереп, хәрәкәтләнеп торалар. Ялгыз бала (Әлфия), рәт арасыннан узып, үзенә бер иптәш сайлый ҺӘМ аны (Илназны) җитәкләп ахырга барып баса. Үз парыннан аерылган уйнаучы рәт башына китә.
Уен шулай дәвам итә.

Кунаклар.

Балалар, кулга - кул тотынышып, түгәрәкләнеп басалар. Уртага бер бала чыга. Кырыйдагы балалар түгәрәк буенча әйләнеп җырлыйлар:

Ямьле бәйрәм көн килде,
Чакырдык без кунаклар;
Кунакларны сыйларга,
Салдык майлы коймаклар.
Чыж - пыж итеп коймаклар
Җәелде, әй, җәелде.
Менә тагын кечкенә
Булып калды, җыелды.
Җыелды, әй, җыелды.
Аннан ары кабарды,
Кабарды, әй, кабарды.
Шиңде, юп - юка калды.
Пеште инде коймаклар,
Сыйландылар кунаклар,
Сыйландылар кунаклар.
Тордылар, баш иделәр,
Таралдылар, әй, шатлар,
Бииләр, ай - яй, шатлар.


Түбәтәй.

Балалр түгәрәкләнеп басалар. Түбәндәге җырны җырлый-җырлый, түбәтәйне бар-берсенә бирәләр:
Түбәтәеңне кигәнсең,
Бик ераклардан килгәнсең,
Төскә матурлыгың белән
Шаккатырыйм, дигәнсең.

Кушымта: Түп – түп-түбәтәй,
Түбәтәең укалы.
Чиккән матур түбәтәең
Менә кемдә тукталды.

Җыр ахырында түбәтәй кемдә калса, шуңа җәза бирелә (бии, җырлый, әтәч булып кычкыра н. б.). Уен шулай дәвам итә.


Зәңгәр чәчәк.

Балалар, кулга-кул тотынышып, түгәрәк ясыйлар. Бер бала, чигүле кечкенә мендәр тотып, уртага чыгып баса. Балалар түгәрәк буенча җырлап әйләнәләр:
Юл читендә зәңгәр чәчәк
Якты нурлар тарата.
Безнең кызлар һәм малайлар
Зәңгәр чәчәк ярата.

Тукап биеп торалар, ә уртадагы бала, мендәр тотып, түгәрәк буенча биеп йори:
Якын дуслар арасыннан
Берсен сайлап ал әле.
Тезләреңә ипле булыр -
Мендәреңне сал әле.

Мендәр тоткан бала мендәрен бер бала алдына куя ҺӘМ, тезләнеп, аңа кулын бирә. Ул бала аның тирәли әйләнә, башкалар кул чабып торалар.


Утыр, утыр, Мәликә.

Балалар түгәрәккә басалар. Берәү, күзен бәйләп, түгәрәк уртасына утыра. Балалар, кулга-кул тотыгнышып, түгәрәктә җырлап әйләнәләр:

Утыр, утыр, Мәликә, алмагачның төбенә,
Кем утырган каршыңа, әйтеп бирче тиз генә.

Берәү аның янына килп утыра. Уртадагы бала аны капшап танып исемен әйтергә тиеш. Әгәр белмәсә, аңа җәза бирелә. Уен шул рәвешчә дәвам итә.


Ак калач.

Балалар, кулга-кул тотынышып, түгәрәккә басалар. Берсе уртага чыгып баса. Түгәрәктәге балалар, җырлый-җырлый, калачның ничек пешүен, җәелү-кысылулуарын кул хәрәкәтләре белән күрсәтәләр:

Булатның туган көненә
Без пешердек ак калач;
Менә шулай ул биек,
Менә шулай тәбәнәк,
Менә шуның киңлеге,
Менә шуның тарлыгы.
Ак калач, ак калач,
Теләгәнеңне сайлап кач!

Бала үз урынына берәүне сайлап чыгара да түгәрәктәгеләргә кушыла. Уен-җыр шулай дәвам итә.

Түбәтәйле.

Уртада 5-6 урындык тора, урындыкларга түбәтәйләр куела. Балалар урындыклар тирәли басалар ҺӘМ, көй башлануга, җиңелчә йөгерә башлыйлар. Көй туктауга, түбәтәйләрен кияләр, шул арада урындыкларга утырып өлгерергә тиешләр. Кем урынсыз кала, шул уеннан чыга. Икенче мәртәбә уйнаганда. Уртада өч урындык кала, уйнаучылар саны артыграк була. Соңга таба бер урындык калдыралар. Шулай итеп, иң игътибарлы, җитез бала билгеләнә.

Агыйдел.

Балалар, парлашып, бер бер артлы басалар. Бер бала парсыз кала, ул алга чыга. Кушымтаны җыр таганда, бачачар кулларын бер-берсенә тотынган килеш өскә күтәрәләр (күпер ясыйлар). Шул вакытта парсыз бала күпер аркылы чыга ҺӘМ үзенә ошаган баланы сайлый. Уен дәвам итә.
Агыйделнең суларында
Ак чиләгем күмелде.
Әйдә, дустым, безнең якка,
Безнең яклар күңелле.
Кушымта:
Зәңгәр чәчәк жыя-җыя,
Зэңгэрләттем кулымны.
Бергә-бергә уйныйк әле,
Бир дускаем, кулыңны.

Әйт, күгәрчен.

Балалар түгәрәккә басалар. Ике бала уртага чыгып баса. Алар уенны алып баручылар ҺӘМ җыр башлаучылар булалар. Балалар салмак көйгә түгәрәк буйлап җырлап әйләнеп йөриләр. Җыр эчтәлегендә нәрсә турында сүз барса, шул хәрәкәтне бергәләп башкаралар:

Әйт, күгәрчен, син генә,
Яшь кызлар ничек йөри?
Ул шулай да, ул болай,
Яшь кызлар йөри шулай.
Балалар яулык очларын тотып йөриләр.
Әйт, күгәрчен, син генә,
Куяннар ничек йөри?
Ул болай да, ул шулай,
Куяннар шулай йөри.
Куян кебек сикереп йөриләр.
Әйт, күгәрчен, син генә,
Үрдәкләр ничек йөри?
Ул болай да, ул шулай,
Үрдәкләр шулай йөри.
як-якка янтаеп, алпан-тилпән йөриләр.


Миңлебай.
Балалар түгәрәк уртасына бер бала сайлап чыгаралар. Үзләре кулга-кул тотынышып, түгәрәк байлап жырлап йөриләр:
Без йөрибез әйләнеп,
Син уртада, Миңлебай,
Син нишләсәң, ни кылансаң,
Без кыланырбыз шулай.
Кырыйдагы бачачар туктап калалар, уртадагы бала, җырлый-җырлый, нинди дә булса, хәрәкәт күрсәтә:
Бер болай, бер болай,
Иә, кылыныгыз шулай.
Балалар аның җырын, ул ясаган хәрәкәтләрне кабатлыйлар:
Бер болай, бер болай,
Моны эшләү бик уңай.
Уртадагы бала түгәрәктән берәүне уртага чыгара да, бергә әйләнеп, үзе аның урынына баса.
Уртага кыз бала чыгарылса,түбәндәгечә әйтәләр:
Без йөрибез әйләнеп,
Син уртада, матуркай.
Син нишләсәң, ни кылансаң,
Без кыланырбыз шулай.
Уен шулай дәвам итә.

Яулык алыш.
Бу уен күбесенчә кыз балалар тарафыннан уйнала. Кызлар бер урынга түгәрәкчәнеп басалар ҺӘМ бер кеше яулык җыючы итеп сайлап куялар. Ул уртага чыгып баса да:
Талым, талым, талчыбык,
Уртасында бал чыбык,
Ал яулык, гөл яулык,
Бир син миңа бер яулык, -
дип, такмаклый-такмаклый, барлык кызлардан да яулык җыеп чыга. Җыеп бетергәч, яулык хуҗаларына берәм-берәм җәза бирелә. Җәзадан соң уен тагын яңадан башлана.

Кәрия-Зәкәрия.
Балалар, кулга-кул тотынышып, түгәрәкләнеп басалар. Уртага бер бала чыга. Түгәрәктәгеләр бер якка хәрәркәт итеп җырлыйлар. Җырларда уртадагы баланың укуда, хезмәттә, җыр-биюдә булган сәләте, уңганлыгы мактала:
Бу бик яхшы биюче,
Бу бик яхшы биюче,
Аның биюе матур,
Аннан үрнәк алыгыз.
Җырдан соң түгәрәктәгеләр туктап калалар, кул чабып, такмак әйтәләр:
Кәрия-Зәкәрия, коммая
, Кәрия-Зәкәрия, коммая,
Кәри комма, Зәкәр комма,
Зәкәрия коммая
Бу вакытта уртадагы бала бер иптәшен алып әйләнеп тора. Әйләнеп туктагач, чакырган иптәшен калдырып, түгәрәккә баса. Тагын җыр башлана:
Бу бик яхшы җырлаучы,
Бу бик яхшы җырлаучы.
Аның җырлавы матур,
Аннан үрнәк алыгыз.
Шулай йөзүче, укучы, буяучы һ.б. дип төрлечә әйтеп, җырлап-биепуенны дәвам итәләр.

Яшерәм яулык.
Балалар түгәрәк ясап басалар. Кулларын артка куялар. Санамыш ярдәмендә яулык салучы билгеләнә. Аның кулында кулъяулык. Ул, түгәрәктән чыгып, шушы сүзләрне җырлап йөри:
Кулъяулыгым яшел, яшел,
Яшел чирәм астында.
Сиздермичә ташлап китәм
Бер иптәшем артына.
Сүзләрне әйткәндә, бер баланың уч төбенә кулъяулыкны калдырып китә. үзе түгәрәк эченә кереп баса. Кулъяулыклы бала, тиз генә артка чыгып, сүзләрне әйтә-әйтә, уенны дәвам итәргә тиеш. Әгәр ул тоткарланып торса яки кулъяулык салганны сизмәсә, аңа җәза бирелә.

Куянкай.
Балалар, кулга-кул тотынышып, түгәрәккә басалар. Түгәрәк уртасына кереп, бер бала чүгәли Ул — "куян ". Куян, бер кулын иягенә куеп, моңаеп утыра. Түгәрәктәгеләр җырлый-җырлый әйләнәләр:
Ак куянга ни булган,
Әллә инде авырган?
Иптәшен дә табалмый,
Урыныннан да торалмый,
Куян, куян, син сикер,
Иптәшең табып китер!
Куян биленә таянып сикерә башлый. Аннан бер иптәшен уртага алып әгаәнәләр дә, чакырылган бала куян булып кала. Уен шулай дәвам итә.


Болында.
Балалар кулга-кул тотынышып, түгәрәкләнеп баесалар. Бер бала (Халидә) уртада кала. Түгәрәктәгеләр, әйләнә буенча бер якка хәрәкәт итеп, җыр җырлыйлар:
Чәчәкләр үскән болында
Җырлыйбыз әйлән-бәйлән
Халидә, Халидә,
Әйләнәсең кем белән?
Халидә бер иптәшен уртага ала (Әминә). Җыр тагын кабатлана:
Әминә, Әминә,
Әйләнәсен кем белән?
Шул рәвешчә уртага 5-6 бала җыелгач, уртадагылар түгәрәкләнеп басалар да, кырыйдагыларга капма-каршы юнәлештә хәрәкәт итеп, барысы бергә җырлыйлар:
Гөлнара, Гөлнара,
Син каласың уртада.
Хәрәкәт туктала. Уртадагылыр күмәк рәвештә бер яраткан җырларын башкаралар. Аннан соң, Гөлнарадан башкалары кырый түгәрәккә басалар, ҺӘМ уен яңадан башлана.

Без-без, без идек.
Без-без, без идек,
Без унике кыз идек;
Базга төштек бал каптык,
Келәткә кердек май каптык;
Кап та коп,кара, Якуб,
Тимер туп,
Авызыңны ач та йом!
М-м-м
Балалар уен сүзләрен көйләп әйтәләр, аннары, берьюлы авызларын йомып, җиңелчә, күңелле көйгә төрле шаян хәрәкәтләр ясыйлар. Кем көлеп җибәрә, шул уеннан чыга ҺӘМ җәза үтәргә тиеш була (җырлый, бии, сорауларга җавап бирә н.б.).

Башмакчы.
Балалар түгәрәк ясап басалар. Өлкәннәрдән берәү уенны оештыручы була. Ул, кулына бер башмак алып (башмак уйнаучы балаларның аяк размерыннан зуррак булырга тиеш), уртага баса. Җырлый:
Төрле һөнәр беләбез,
Матур итеп тегәбез;
Асыл төсле җепләр белән
Башмак башын чигәбез.
Балалар аңа каршы, түгәрәк буйлап йөреп, җыр җырлыйлар:
Әй, башмакчы, башмакчы,
Үзең оста такмакчы.
Син җырлама такмагын,
Бир кияргә башмагын.
Балалар җырлап бетергәч, алып баручы башмакны ике бала арасыны куя ҺӘМ аларның иңнәренә кагыла. Ике бала ике якка түгәрәк буйлап йөгереп китәләр. Кем беренче килеп җитә, шул башмакны кия. Ул башмакчы була.
Уен яңадан башлана.

Урманга бару.
Балалар, бер-бер артлы тезелеп басачар. Марш астында атлап баралар. Урманга килеп кергәч. . лирик көй тыңлана. Балалар, таралышып, салмак хәрәкәтләр ясап, җиләк җыялар, җырлыйлар:
Тиз-тиз итеп савытыма
Эре җиләкләр җыям.
Аларны йә киптерәм,
Иэ татлы каклар коям.
Монда җиләк күп икән,
Аю-бүре юк микән?
Соңгы юлны әйтүгә, "аю" белән "бүре" килеп чыга да балаларны куа башлый.

Ачык авыз.
Балалар, аллы-артлы парлашып, түгәрәк ясап басалар. Бер бала парсыз кала. Ул уртада басып тора. Бию көе уйнала. Шул вакытта эчке якта торган балалар түгәрәк ясап җитекләшәләр ҺӘМ бию көенә әйләнәләр. Шулай бераз әйләнгәннән соң. көй кинәт кенә туктала ҺӘМ эчке яктагылар тышкы якта басып калган балалар белән парлашалар. Бер бала тагын парсыз кала. Ул, уртага чыгып: "Мин кем? " — дип кычкыра. Иптәшләре аңа: "Ачык авыз син!" — дип җавап бирәләр. Аннан соң "ачык авыз "ның бер әйбере алына. Уен шулай кабат-кабат уйнала, ҺӘМ "ачык авыз "лар биш-алтыга җиткәч, аларга җәза бирелә.


Әйдә, танышабыз.
Уйнаучылар, ике түгәрәк булып, кулга-кул тотынышып басалар. Уен башлангач, алар әкрен генә җырлап әйләнә башлыйлар. Эчтәгеләр сәгат теле уңаена, ә тыштагы түгәрәк аңа каршы хәрәкәт итә. Җырның бер куплеты беткәч, барысы да туктап калалар. Ике түгәрәктәге уенчылар да бер-берсенә йөз белән борылып басалар, кулларын кысышалар: бер-берсе белән танышалар. Уйнаучылар танышып беткәнче, уен шулай дәвам итә.

Күрсәт әле, үскәнем.
Балалр түгәрәк ясап басалар ҺӘМ бер баланы уртага чыгаралар. Күмәк җырлап әйләнеп, уртсдагы балага төрле эшләр кушалар. Уртадагы бала кушылган эшне башкара. Кырыйдагылар да: "Менә шулай, менә шулай",-дип, ул эшләгән эшне кабатлыйлар. Эш кушу өчен түбәндәге җыр-такмаклар файдаланыла:
- Күрсәт әле, үскәнем,
Ничек кошлар очалар?
- Менә шулай, менә шулай,
Шулай кошлар очалар.
- Күрсәт әле, үскәнем,
Ничек йөри аюлар?
- Менә шулай, менә шулай,
Шулай йөри аюлар.
- Күрсәт әле, үскәнем,
Ничек чаба поездлар?
- Менә шулай, менә шулай,
Шулай чаба поездлар.
- Күрсәт әле, әскәнем,
Ничек сикерә куяннар?
- Менә шулай, менә шулай,
Шулай сикерә куяннар.

Гөлбаһар.
Балалар, кулга-кул тотынышып, бер сафка басалар. Берсе "бакча каравылчысы итеп билгеләнә. Ул балалар алдында басып тора. Каршы яктан бер бала "көтүче " булып килә. Җырлый:
- Әй, әбекәй, Гөлбаһар,
Синең артта ниләр бар?
- Шалкан белән торма бар.
- Берсен миңа бирсәнә!
- Көчен җитсә тартып ал!
Көтүче балаларның берсен тотып үз ягына тарта башлый, ә "әби " аның юлына каршы чыгып йолкытмаска тырыша.
"Шалкан-тормалар " берсенә берсе нык тотынышканнар, ычкынмаска, иптәшен дә ычкындырмаска тырышалар. Шулай берәм-берәм йолкып алып бетергәнче уен дәвам итә.

Такыя үрәм.
Балалр түгәрәк ясап бас тар. Тәрбияче алып баручы була. Берничә балага "чәчәк" исеме кушыла, ҺӘМ аларга шул чәчәктән ясалган башлык бирелә:
Без йөрибез болында,
Чәчәкләр бик күп монда.
Матур чәчәк җыябыз,
Такыялар үрәбез.
Алып баручы:
Ал кирәк, гөл кирәк,
Безгә нәфис гөл кирәк.
Энҗе чәчәк, кил әле,
Бер елмаеп көл әле.
Энҗе чәчәк:
Энҗедәй чәчәк атам мин
Яз көнендә урманда.
Миңа берни дә кирәкми
Күләгәләк булганда.
Балалар:
Энҗе чәчәк, күр әле!
Такыя итеп үр әле!
Энҗе чәчәк чүгәләп утыра. Уен башка чәчәкләр исемен кушып дәвам итә. Исеме аталган нәр чәчәк уртага чыгып утыра. Шулай итеп, такыя үрелә.
Ромашка:
Күкчәчәк:
Кечкенә көнбагыш кебек
Чәчәк булам мин үзем.
Таҗларымны санап кара,
Әгәр булсаң бик түзем.
Арыш арасында үсәм,
Зәп-зәңгәр чәчәк атам.
Зәңгәр күкле, чат кояшлы
Аяз көнне яратам.
Такыя үрелеп беткәч, такыя бер якка, түгәрәктәге балалар икенче якка әйләнеп җырлыйлар:
Без йөрибез болында,
Чәчәкләр бик күп монда.
Матур чәчәк җыйдый без,
Такыялар үрдек без.

Наза.
Балалар парлашып, бер-б р артлы тезеләләр. Бер бала парсыз, ул уенчылыр каршысына чыгып баса. Балалар, җырлый-җырлый, баскан җирдә аякларын-кулларын хәрәкәтләндерәләр:
Наза дигән кыз баланың
Бөрлегәне түгелгән;
"Наза" дигән уенны без Уйныйбыз чын күңелдән.
Кушымта:
Наза, наза,
Наза матур кыз бала.
Наза тырыш, уңган бала,
Зирәк, акыллы бала.
Кушымтаны җырлаганда, парсыз бала каршыдагы уенчылар арасыннан биеп үтә, үзенә пар сайлый, ҺӘМ алар икенче башка барып басалар. Парсыз калган бала уенны дәвам итә.

Нардуган.
Бер бала уртага чыга. Башка балалр аның тирәсендә бер түгәрәк ясап, кулга-кул тотынышып, нардуган җырын җырлап әйләнәләр:
Син уртада, без кырыйда,
Әйләнәбез, нардуган,
Син нишләсең, ни кылансаң,
Мин дә шуны булдырам!
Җыр беткәндә, уртадагы бала нинди дә булса бер хәрәкәт ясый, түгәрәктәге балалар шул хәрәкәтне кабатларга тиешләр. Кем шуны булдыра алмый, уртадагы бала үз урынына аны чыгара да, уен баштагыча дәвам итә.

Бу дустың белән күреш.
Балалар, кулга-кул тс пынышып, түгәрәккә басалар ҺӘМ, җырның эчтәлегенә әйтелгән ? әрәкәтләрне ясап, "'Сандугач-күгәрчен " көенә җырлап әйләнәләр:
Аякларың тыпырдат,
Куларыңны чәбәклә,
Бер монда, бер монда,
Кыен эш түгел бер дә.
Башың аска иеп ал,
Кул бармагың янап ал,
Бер монда, бер монда,
Кыен эш түгел бер дә.
Бу дустың белән күреш,
Бу дустың белән күреш,
Йә иптәш, йә, әйлән,
Бик кыен түгел буэш.
Жырга туры килгэн хэрэкэтлэр эшлилэр.

Түгәрәк алан.
Балалар, кулга-кул тотынышып, түгәрәктә йөриләр ҺӘМ такмак әйтәләр:
Бу аланда чәчәкләр күп, Кыймыйм ләкин өзәргә. Әминә, Гөлфия,
Әйдә әле биергә.
Бу аланда чәчәкләр күп
Без аларга тимибез,
Лилия, Гөлия,
Әйдә бергә биибез.
Исеме әйтелгән балалар, уртага чыгып, бергәләп әйләнәләр ҺӘМ икесе дә кырыйдагы балалар арасыннан берәр балалның каршына килеп башларын ияләр. Уен әлеге балалрның исемен әйтеп дәвам итә.

Бүген кемнең туган көне?
Балалар, кулга-кул тотынышып Түгәрәк ясыйлар. Бер бала (туган көне булган бала) уртага чыга. Уйнаучылар, җырлый-җырлый, бер якка таба әйләнәләр, ә уртадагы бала түгәрәк эчендә каршы якка йөри. Тәрбияче балалар белән бергә җырлый:
- Бүген кемнең туган көне?
Нигә кояш елмая?
- Белдек, белдек, Гөлсинәгә
Бүген алты (3, 4, 5) яшь тула.
Гөлсинәгә карагыз:
Ничек матур киенгән!
Сәламәтлек, бәхет, шатлык
Телибез чын күңелдән.
Икенче куплетны җырлаганда, балалар туктап, кул чабып торалар, Гөлсинә бии.

Яулык бирәм.
Уйнаучылар көй астында - зур түгәрәктә, ә уенны алып баручы түгәрәк уртасында бию хәрәкәтләре ясап әйләнәләр. Көй туктауга, уенны алып баручы бер бала янына килә дә: "Яулыгымны ал, кесәңә сал",- ди. Балалар:
"Бер, ике,өч, дүрт, биш, тотарга тырыш!",-диюгә, бала уенны алып баручыны тотарга ҺӘМ яулыкны аннан атырга тырыша.

[Саби]

http://cs9315.vkontakte.ru/u71245140/118624199/x_fbc2ada4.jpg
http://cs9315.vkontakte.ru/u71245140/118624199/x_8a4670d6.jpg
http://cs9315.vkontakte.ru/u71245140/118624199/x_b186928a.jpg
http://cs9315.vkontakte.ru/u71245140/118624199/x_a5b6cc85.jpg
http://cs9315.vkontakte.ru/u71245140/118624199/x_9c49a8b3.jpg
Девочки, извините, как смогла, порядок сами сообразите.

[Лилия Разаковна]

“Зәем, син ямьле төбәгем!”
(Балалар бакчасы өчен Шәһәр көненә багышланган күңел ачу чарасы)

(Залда көй яңгырый, балалар көй астында урындыкларга кереп утыралар.)
А.б:: Туган ил, туган тел, туган җир! Кемгә дә газиз, якын һәм кадерле ул! Ә туган якның һәр җире, почмагы әллә никадәр истәлекләр саклый.
Яшь вакытта ярлы булган Зәем,
Хәзер аны муллык балкыта.
Үз халкымның гүзәл төзелешләре
Тирә- юнебездә дан тота. (Михаил Денисов)
Җыр “Кояшлы ил” Луиза Батыр-Болгари муз.
А.б: Кадерле балалар, без бүген сезнең белән “Зәем- ямьле төбәгем” дигән кичәгә җыелдык.
- Балалар, әйтегез әле, без нинди республикада яшибез?
- Татарстан Республикасында.
- Ә безнең республика башкаласы ничек дип атала?
- Казан шәһәре.
- Без сезнең белән төзек, матур, чиста шәһәрдә яшибез. Шәһәребезнең исемен кем белә?
- Зәй шәһәре.
- Зәй шәһәренең матурлыгы җырларда җырлана, шигъри юлларга салына.
1 бала: Зәем! Ямьле синең уйчан табигатең,
Шифалы бит синең суларың.
Ярышларда алдынгылык яулый,
“Сер” бирмәүче батыр улларың. (Михаил Денисов)

2 бала: Ямьле Зәйнең су буйлары,
Диңгездәй киң сулары.
Җәйләр җиткәч, гөрләп уза,
Синдә Сабантуйлары.

3 бала: Зәем, Зәем- Зәй ягым,
Көн дә матурланасың.
Синдәй сөйкемле калада,
Яшәүгә шатланасың. (Мәслах Кашапов)
А.б: Рәхмәт, сезгә, балалар. Сезнең туган төбәгебез турында күп шигырьләр белүегез шатландыра.

Тирә-якка каранып, шарлар тотып, аптырап Белмәмеш керә.

Белмәмеш: Нинди җир бу? Мин кая килеп эләктем?
А.б: Белмәмеш, синме соң бу? Нишләп йөрисең?
Б-ш: Урам йөрергә чыккан идем, адаштым.
А.б: Белмәмеш, бүген без балалар белән Зәй шәһәре турында сөйләшәбез һәм алар белән сәяхәткә чыкмакчы булабыз. Теләсәң ияртербез.
Б-ш: Бик теләп барырмын. Минем дә Зәйнең истәлекле урыннарын күрәсем килә.
А.б: Балалар, Белмәмеш, ә сәяхәткә нәрсә белән чыгыйк икән?
Б-ш: Менә минем шарларым бар. Әйдәгез, шулар белән очабыз.
А.б: Балалар, сез ризамы?
Балалар: Әйе.
( Уен “ Шарлар”. Балалар түгәрәкләнеп утыралар, алып баручы көй астында төрле биремнәр әйтә. Мәсәлән: “көчле җил исә”, “җил акрынайды”, “каршыга самолет килә”, “кошлар очалар” һәм башкалар.)
А.б: Менә балалар, без сәяхәтебезнең беренче тукталышына килеп җиттек.

1 нче тукталыш. “Энергетик” мәдәният йорты. (рәсем күрсәтелә)
А.б: Бу мәдәният йорты. Анда төрле зур бәйрәмнәр, очрашулар, концертлар үткәрелә. Монда төрле бию, җыр түгәрәкләре оешкан. Аларны үз эшләренең осталары җитәкли.Мәсәлән: Лидия Нестягина, Марина Петленко, Владислав Тыткин.
Б-ш: Ә сезнең нинди сәләтләрегез бар?
А.б: Безнең балаларыбыз җырга-биюгә бик оста, алар шәһәребезнең булачак йолдызлары.
Татарча бию “Карауҗа авылы көе”
Б-ш: Балалар, миңа торган саен күңеллерәк була бара. Тагын кая барабыз?
А.б: Ашыкма, Белмәмеш. Безнең барасы урыннарыбыз бик күп. Хәзер җәяүләп кенә Җиңү паркына юл тотарбыз. Балалар, искә төшерик әле, юл аркылы ничек чыгабыз?
Балалар: Зебра аша.

2 нче тукталыш. Җиңү паркы. (рәсем күрсәтелә)
А.б: Менә бу Җиңү паркы дип атала. Монда без ел саен Бөек Җиңү көнен билгеләп үтәбез. Билгесез солдат һәйкәле янында мәңгелек ут яна.
Б-ш: Ә сезнең ветеран бабайларыгыз булганмы?
А.б: Әйе, безнең ата-бабаларыбыз Бөек Ватан сугышында илебез азатлыгын яклап сугышкан, күбесе фашист корбаннары булып яу кырында ятып калганнар.
(балалар кыскача гына ветеран бабалары турында сөйләп китәләр).
А.б: Рәхмәт, балалар. Безнең аларны онытырга хакыбыз юк.
Б-ш: Мин дә бабаларыбызны һәрвакыт искә алырмын.

3 нче тукталыш. “Космос” яшьләр үзәге. (рәсем күрсәтелә)
А.б: Балалар, Белмәмеш, без хәзер “Космос” яшьләр үзәгендә.Монда кино, мультфильмнар күрсәтәләр, төрле спорт, гаилә бәйрәмнәре үткәрәләр.
Б-ш: Ә мин уйнарга, ярышырга бик тә яратам. Әйдәгез, җырлап-уйнап алабыз.
“Түбәтәйле” татар халык уены
“Кәрия-Зәкәрия” татар халык җырлы-биюле уены
“Миңлебай” татар халкының җырлы-биюле уены.
А.б: Без уйнап, ял итеп алдык. Ә хәзер без сезнең белән шәһәребезнең тагын бер бик күренекле урыны- китапханәгә барырбыз.

4 нче тукталыш. Китапханә.
А.б: Балалар, без китапханә эченә үтәбез. Үзегезне тәртипле, тыныч тотыгыз. Бу китапханә якташыбыз, язучы Сөббух Рәфыйков исемен йөртә (портреты күрсәтелә). Аның исеме шулай ук Зәй шәһәренең бер урамына бирелгән. Китапханәдә бик күп китаплар, журналлар бар.
Б-ш: Ә сез үзегезнең шәһәрдә үсеп чыккан нинди күренекле шәһесләрне беләсез?
Балалар: Аяз Гыйләҗев, Рабит Батулла, җирле язучылар-Флүн Разов, Госман Мухамов, Анатолий Цыганов.
А.б: Әйдәгез, алар иҗат иткән шигырьләрне искә төшерик.
4 бала: Зәйдә үскән сәнгать кешеләре,
Олы юлдан алга киттеләр.
Аяз Гыйләҗев һәм Мөдәррисләр
Үз якларын данлы иттеләр.
5 бала: Сәхнәләрдә Наил Дунай уйный,
“Гөргери кияүләрен”.
Ә Батулла исбат итә
Милләтнең үткәннәрен.( Михаил Денисов)

5 нче тукталыш. “Карамалы” ял паркы.
А.б: Шәһәребезнең тагын бер гүзәл урыны- Ринат Шәех улы Фәрдиев исемендәге “Карамалы” ял паркы. Ринат Шәех улы Фәрдиев - район һәм шәһәр тарихына матур гамәлләре, күркәм эшләре белән кереп калган шәһес. Зәйлеләрнең яраткан ял итү урынына әверелгән бу парк та ул җитәкчелек иткән чорда төзелә башлады. Аның якты истәлеге булып паркта стелла урнаштырылды. Җирле язучы Сания Әхтәмова аның турында болай дип язды:
Бу тормыш - атылган йолдызның
Җиһанны нурлаган балкышы.
Иң матур җирендә өзелгән
Илаһи моңлы җыр тавышы.
Тик ул җыр онтылмас, ул яшәр,
Искәртеп олуг зат кадерен.
Бу исем мәңгегә яктыртыр,
Җылытыр зәйлеләр хәтерен.
“Карамалы” паркы – ул зәйлелзрнең горурлыгы. Без аны һәрвакыт чиста, матур итеп тотарга тырышабыз. Паркта гүзәл чәчәкләр, фонтаннар, аллеялар бар. Сәхнәдә атна саен төрледән-төрле чаралар үткәрелә.
Б-ш: Әйдәгез, без дә күңелле итеп ял итеп алыйк.
Җырлы-биюле уен “Бу дустың белән күреш”
А.б: Менә, балалар, бүгенгә сәяхәтебез тәмам. Әйдәгез, шарларга утырып, бакчага кайтыйк.
(Шарларда очалар)
А.б: Сәяхәтебез сезгә ошадымы?
-Әйе.
Б-ш: Миңа да бик ошады. Минем сезгә күчтәнәчләрем бар. (конфетлар тарата)
А.б: Син кечкенә бер шәһәрсең,
Гади, тыйнак халкың бар.
Республикамның бер кисәге-
Мактанырга хакым бар.( Госман Мухамов)
Җыр “Туган ягым –татарстан” Яриева көе, Вәлиева сүзләре.
Бәйрәм тәмам.

[динар911]

Перспектив план.
СЕНТЯБРЬ

ТӨРЛӘР

РЕПЕРТУАР
ПРОГРАММА ТӘЛӘПЛӘРЕ
Тыңлау “Туган илем” Якубов
“Һәр вакыт булсын кояш” Островский
“Детская полька” Глинка Муз. белемнәрен киңәйтү. Әсәрләрнең аермаларын әйтү, таный белергә өйрәтү.
Күнегү “Баскыч” Бакиева
“Песи-нечкәбил” Фразаларны чиста итеп, ахырына кадәр сузып, йомшак итеп җырлау.
Җырлау “Туган илем” Мозаффаров
“Күгәрчен гөрлидер” Тат. халык җыры
“Көз” Исмәгыйлев
“Күңелле балачак” Көйне дөрес итеп җырларга, җырны бердәм башлап, бердәм бетерергә, сүзләрне ачык әйтеп бырларга өйрәнү.
Музыка ритмына хәрәкәтләр “Әтәчем”
“Түгәрәк буйлап йөгерү” Музыканын характерына туры килә торган ритмик хәрәкәтләр башкарырга өйрәтү.
Биюләр “Кул чабып бию” Биюләрдә үзенчәлекле итеп мөстәкыйл рәвештә хәрәкәт итәргә йөрәтү.
Уеннар “Көз киләсен беләбез” Мөстәкыйл рәвештә хәрәкәт итәргә өйрәтү.
Дидак. уеннар “Ике аваздан җырны тап” Таныш җырлардан уенны тезәргә.
Иҗади эш “Дулкыннар һәм аккошлар”

ОКТЯБРЬ

ТӨРЛӘР

РЕПЕРТУАР
ПРОГРАММА ТӘЛӘПЛӘРЕ
Тыңлау “Кечкенә аккошлар биюе” П. И. Чайковский Муз. белемнәрен киңәйтү. Бөек рус композиторы белән танышу.
Күнегү “Вальс” Халитов
“Әтәчем” Тат.халык җыры
“Әнисә” –тыпрдаулы йөреш.
“Кадак кагу” Төрле хәрәкәт итә күнегүләрен камилләштерү, сәнгатле итеп башкару.
Җырлау “Алфавит” Л. Батыр-Болгари
“Күңелле балачак”
“Көз” Исмәгыйлев
“Туган җир” Җырны мөстәкыйл рәвештә башлау, сәнгатле итеп, фразалар арасында сулыш алып башкару.
Музыка ритмына хәрәкәтләр “Җырла исемеңне”
“Баскыч” Сүзләрне ачык итеп җырларга өйрәнү.
Биюләр “Әпипә”
“Көзге яфраклар белән бию” Ике-өч кисәктән торган әсәрнен характерын тоеп, хәрәкәтләнеп мөстәкыйл рәвештә төрләндерергә өйрәтү.
Уеннар “Көз һәм балалар”
“Ал яулык” Җырлы уеннарны сәхнәләштерегә, сәнгатле итеп өйрәтү.
Дидак. уеннар “Музыкаль кораллар” Музыка кораллары белән таныштыру.


НОЯБРЬ

ТӨРЛӘР

РЕПЕРТУАР
ПРОГРАММА ТӘЛӘПЛӘРЕ
Тыңлау “Детская полька” Глинка Төрле җанрдагы әсәрләр белән танышу. Муз. белемнәрен киңәйтү.
Күнегү “Кояш” Халитов
“Чыпчык” Андреянова Сәнгатьле итеп до 1- ре 2 диапозонында тавыш көчен акрынайтып, тезләтеп җырларга.
Җырлау “Көзге ямь” Гатауллин
“Җирдә миңа ни кирәк” Гыймадиева
“Чыршы” А. Вафина Җырны мөстәкыйл рәвештә башлау һәм тәмамлау, ялгыз һәм күмәк җырларга өйрәтү.
Музыка ритмына хәрәкәтләр
Вальс “Вальс” Р.Халитов
“Алмагачларым”- баш, үкчә Кулга уенчыклар тотып төрле хәрәкәтләр ясый белергә өйрәтү.
Биюләр “Әнисә” Тат. халык көе
“Күмәк бию” Гади халык биюләре белән таныштыру. Музыка ритмына кереш өлештән соң хәрәкәтләрне мөстәкыйл рәвештә башлап китү.
Җырлы уеннар “Күз бәйләш”
Җырлы уеннарны сәхнәләштерегә өйрәтү.
Дидак. уеннар “Күңелле ямансу” Мөстәкыйл рәвештә башкаруга омтылыш булдыру.
Иҗади эш “Көчле җил”

ДЕКАБРЬ

ТӨРЛӘР

РЕПЕРТУАР
ПРОГРАММА ТӘЛӘПЛӘРЕ
Тыңлау “Вальс” С.Сәйдәшев
“Матур булсын” Җ.Бакиров эшкәртүендә Балаларны авазларның югарылыгын (квинта-терция) аера белергә өйрәтү. Бию төрләрен, җыр, марш аера, әсәрнең өлешләрен ишетә һәм аера белергә өйрәтү.
Күнегү “Тыпыр-тыпыр” Тат. халык җыры
“Дуслар” И. Җиһаншина Музыкаль белемнәрен киңәйтү.
Җырлау “Яңа ел” Л.Батыр-Болгари
“Син усал түгелсең”Р.Гыймадиева
“Кыш көне” А. Вафина Җырны мөстәкыйл рәвештә башлау һәм тәмамлау.Сулышны дөрес алырга өйрәтү.
Музыка ритмына хәрәкәтләр
“Аерым бию” – җиңелчә бию
“Бодай чәчтем” – бер аяк белән тыпырдау
“Ай, дубыр, дубая” – өчле тыпырдау Музыкага карап хәрәкәтләрне үзгәртә белергә күнектерү. Аякларны чиратлашып тыпырдату, җиңел итеп аяк очларында йөгерү.
Биюләр
Уеннар “Лирик бию” Тат. халык көе
“Шалтыравыклар белән уен”
“Төсле яулыклар”
“Кар бөртекләре биюе” Музыка ритмына кереш өлештән соң хәрәкәтләрне мөстәкыйл рәвештә башлап китү.
Дидак. уеннар “Урман буйлап кем килә” (аю, куян)
“Шалтыравык белән барабан”
“Акрын көчле”

ЯНВАРЬ
ТӨРЛӘР

РЕПЕРТУАР
ПРОГРАММА ТӘЛӘПЛӘРЕ
Тыңлау “Аю” Р.Ахиярова
“Йокла курчак” М.Мозаффаров
“Клоун биюе” Ю.Виноградов Балаларны музыкаль әсәрне ахырга кадәр тыңларга күнектерү. Музыканың характерын аера белергә өйрәтү.
Күнегү “Тук тук тукыран”
“Өч дус” Бер нотаны тотып торырга өйрәтү.
Җырлау “Кыш җыры” А.Вафина
“Беренче кар” Батыршин
“Әтәчле сәгать”Р.Курмашин
“Курчакка күлмәк тегәм” Л.Батыр-Болгари Җырларны җырның үз характерында җырларга өйрәтү.
Муз. ритмына хәрәкәтләр
“Казан кызы” З.Хәбибуллин – аяк очында һәм үкчәдә йөрү
“Матур булсын” Җ.Фәйзи – тасмалар белән йөгерү
“Полька” –кырын сикереш Ритмны тоеп көйгә туры китереп хәрәкәтләр ясау.
Биюләр “Бишле бию” Тат. халык көе
“Клоуннар биюе” Р. Халитов
“Куяннар биюе” М.Шәймарданов
“Кар бөртекләре биюе”
Яңа бию хәрәкәтләрен өйрәтү. Музыка ритмына кереш өлештән соң хәрәкәтләрне мөстәкыйл рәвештә башлап китү.
Җырлы уеннар, Биюле уеннар “Яулык алыш” М.Вәлиуллин
“Бүре һәм куяннар” М.Шәймарданов
“Кыш бабайны биетү”
Уендагы төрле образларны дөрес итеп күрсәтергә өйрәтү.
Дидак. уеннар “Кышкы көн” Кышны аерырга өйрәтү.

ФЕВРАЛЬ

ТӨРЛӘР

РЕПЕРТУАР
ПРОГРАММА ТӘЛӘПЛӘРЕ
Тыңлау “Тәккәбер әтәч” Р.Еникеев
“Ак күгәрчен”Вәлиуллин
“Бишек җыры” Хәбибуллин Музакль әсәрнең жанрын аера белергә тырышу.
Күнегү “Тыпыр-тыпыр” Тат. халык җыры
“Дуслар” И. Җиһаншина Музыкаль белемнәрен киңәйтү.
Җырлау “Әниләр бәйрәме” Л.Батыр-Болгари
“Кар яугач” Батыршин
“Мамин праздник” Гомонова Сәнгатьле итеп, кычкырмыйча җырларга өйрәтү.
Музыка ритмына хәрәкәтләр
“Колын” Бакиров (голоп) кабатлау
“Татар халык биюе” – култыклашып әйләнү
“Вальс” – куллар өчен күнегү Бер аякны алга куеп турыга сикерү. Музыкаль фразага характер туры китерү.
Биюле, җырлы
уеннар “Читекләр” Тат. халык көе
“Аю кунакка йөри”
“Кулъяулык йөртәм”
“Күмәк бию” Музыканы ритмга туры китереп тырышып биеп карарга.
Дидактик уеннар “Кемнең өе” (аю, куян)
“Баскыч” Музыкада аваз югарылыгын ишетергә өйрәтү. Динамик төчмерләрне үстерү.

МАРТ
ТӨРЛӘР

РЕПЕРТУАР
ПРОГРАММА ТӘЛӘПЛӘРЕ
Тыңлау “Яз” М.Мозаффаров
“Безнең дәү әни”Вәлиуллин
“Кем уяткан Ләйләне” Хәбибуллин Тыңлаган әсәрләрне танып белергә өйрәтү.
Күнегү “Тук тук тукыран”
“Өч дус” Бер нотаны тотып торырга өйрәтү.
Җырлау “Яз, яз җитә” Л.Батыр-Болгари
“Әтәчем, әтәчем ник иртә торасың” Л.Батыр-Болгари
“Күңелле балачак” Шәмсетдинов Дәртле, күңелле, шаян итеп җырларга өйрәтү.
Музыка ритмына хәрәкәтләр “Баскычтан баскычка”) кабатлау
“Татар халык биюе” – култыклашып әйләнү Алга сикереп бару, туктап бер урында тыпырдау.
Биюле, җырлы
уеннар “Зәкәрия” Тат. халык көе
“Дуслаштык”
Музыка характерына карап хәрәктләрне үзгәртә белергә өйрәтү.
Дидактик уеннар “Кошлар белән кошчыклар” (аю, куян)
“Тыпыр-тыпыр”
“Әнисә” Ритмларны сизмеләргә өйрәтү. Музыкада аваз югарылыгын ишетергә өйрәтү.

[Rufia]

Здравствуйте! хотела выложить татарские плюсы и минусы которые поет моя дочь, но не знаю как это сделать.

[Лилия Разаковна]

праздник "Нардуган". Проводится зимой 22-14 января, когда день равняется с ночью.
Алып баручы: Исәнмесез, балалар, килгән кунаклар! Без бүген сезнең белән татар халык бәйрәме - Нардуганны билгеләп үтәргә җыелдык. Татар халкы яши торган кайбер төбәкләрдә борын заманнарда үк Яңа ел көннәрен Нардуган вакыты дип атаганнар. Ә нигә әле безгә дә Яңа ел көннәрендә үткәрелә торган “Чыршы бәйрәмен” “Нардуган” дип атамаска да, борынгылардан калган котлауларны, татар халык уеннарын, биюләрен кире кайтармаска?
Нардуган бәйрәмендә яшьләр җыелып, ят киемнәргә киенеп, үзләрен танытмый гына йорттан-йортка кереп, уйнап-шаярып йөргәннәр. Нардуган бәйрәме – ул күрәзәлек, багу, тылсымлы йолаларга ышануны чагылдырган бәйрәмнәрнең берсе. Нардуган бәйрәмендә иң кызыгы – танытмый торган итеп киенеп, өйдән-өйгә йөрү, бер-береңә матур теләкләр теләү. Ә хәзер без сүзебезне бәйрәмебезгә матур, шаян итеп киенеп-бизәнеп килгән кунакларыбызка бирик.
- Нардуган, Нардуган,
Нардуган, хуҗалар.
Котлы, мөбарәк булсын,
Тормыш түгәрәк булсын.

- Нардуганыбыз нар булсын,
Әче-тышы нур булсын.
Нардуган башы кемгә тияр,
Ул бик бәхетле булсын.

- Нардуганым нар булсын,
Эче-тышы нур булсын,
Нардуган башы кемгә тияр,
Ул бик бәхетле булсын!

-Хуш киләсең, нардуган!
Май бирәм, күмәч, калач.
Бәйрәм көнендә шатланышык,
Рәхәтләнеп күңел ач!
Алып баручы: Балалар, әйдәгез әле, Нардуган бәйрәмен хөрмәтләп, бер күңелле уен уйнап алыйк!
Татар халык уены “Күрсәт әле, үскәнем”
Алып баручы: Бәйрәмгә чакырылган кунаклар килеп бетте, инде уйнадык, күңел ачтык, ә Нардуган атасы һаман күренми. Әллә адашып, безне таба алмый йөриме? Балалар, әйдәгез бергәләп Нардуган атасын чакырыйк, бәлки, ул безне ишетер.
Нардуган атасы керә.
Нардуган атасы: Исәнмесез, балалар, килгән кунаклар! Мин килеп җиттем, сезгә яңа елалып килдем!
- Нардуганым нур булсын,
Ризыклары мул булсын!
Нардуган ашы кемгә тия,
Шул бик бәхетле булсын!
Алып баручы: Рәхим ит бәйрәмебезгә, Нардуган атасы! Без сине бик сагынып көттек.
Нардуган атасы: Балалар, ә сез кышны яратасызмы?
Алып баручы: Әй, ул йомшак ап-аккарлы кышны кем генә яратмый микән? Менә без дә, сине сәләмләп, яңа елга атлап кергәнебезгә сөенеп, балаларыбыз белән сиңа диеп өйрәнгән шигырьләребезне, җырларыбызны башкарасыбыз килә. Рәхим итеп тыңла!
Балалар шигырьләр сөйлиләр.
Җыр “Чыршыкай”
Алып баручы: Инде хәзер биеп алсак та була. Түгәрәктә “Татар биюе”нә рәхим итегез.
Татарча бию.
Нардуган атасы: Рәхмәт, балалар. Шигырьләрегез һәм биюегез бик яхшы, матур булды.
Ә кыш аена чыдамлылыгыз ничек икән? Ягез әле, сезне сынап карыйк әле, күңелле ярышлар үткәрик! Ике командага бүленеп, уен-эстафетелар үздырыйк!
Уеннар: 1. Туп тәгәрәтеп, кеглялар аудару.
2. Чаңгыда ярышу.
3. Машина белән кар йомарлары ташу.
4. Кар йомарларын чиләккә ату.
5. Чанада узышу.
Нардуган атасы: Бәйрәмебез бик күңелле узды, ләкин миңа китәр вакыт та җитте. Мин сезгә күчтәнәчләр алып килдем, рәхим итеп алыгыз! (күчтәнәчләр тарата).
Алып баручы: Бик зур рәхмәт сиңа, Нардуган атасы! Икенче елга да кил, бик күңелле булды!
Нардуган атасы: Саубулыгыз, киләсе очрашуларга кадәр!
Бәйрәм тәмам.

[Лилия Разаковна]

Это мой авторский сценарий к 125-летию со дня рождения Г. Тукая. Сценарий на 2 языках (русский и татарский).
Әкрен генә “Тәфтиләү” көе яңгырый, балалар залга керәләр.
Алып баручы: Исәнмесез, кадерле балалар, хөрмәтле кунаклар! Татар халкының бөек шагыйре, әдәбиятебезнең йөзек кашы Г. Тукайга багышланган әдәби- музыкаль кичәне башлыйбыз.
Ведущая: Здравствуйте дети, дорогие гости! Мы очень рады видеть вас всех на празднике, посвященном 125-летию со дня рождения нашего любимого поэта и сказочника_ Габдуллы Тукая.
Бала: Тормышыңда бәйрәмнәр аз булган,
Сагыш белән тулган көннәрең
Шуңа, ахры, искә алынмыйча,
Үткән синең туган көннәрең.
Бәйрәмнәрең алда икән әле –
Кара, шагыйрь бүген текәлеп,
Халкың килде сиңа мәхәббәтен
Ал чәчәчкләр итеп күтәреп.
“Туган тел” җыры.
Ведущая: Ребята, Габдулла тоже когда-то был ребенком, но в отличие от всех вас, его детство было трудным и безрадостным.
Алып баручы: Габдуллага 5 ай булганда аның әтисе вафат була.
Ведущая: Когда отца Габдуллы не стало, его маму сосватали в соседнюю деревню за бедняка, у которых было своих пятеро детей. Габдулле пришлось остаться в своей деревне, у соседки-старухи, потому что в семье бедняка для него не было места- не на чем было спать, нечего есть, нечего одеть-обуть.
Сәхнәгә кечкенә Габдулла чыга.
Габдулла: Сасна авылана киткәндә, әни мине вакытлыча Шәрифә исемле карчыкта калдыра. Шәрифә карчык мине тәрбияләмәде. Хәтта ачык йөз дә күрсәтмәде. Кышкы салкыннарда ул мине яланаяк урамга чыгарып бастыра иде, өйгә кертми иде, ә минем аякларым бозга ябышып бетә иде. (елый).
Ведущая: Материнское сердце не выдержало разлуки, и мама забрала его к себе, в семью бедняка. Но счастье длилось недолго- вскоре мама Габдуллы тоже умирает, и малыш в 4 года остается круглым сиротой. В семье бедняка Габдулла стал считаться лишним ртом, нахлебником. Отчим решил избавиться от Габдуллы, а как он это сделал, мы сейчас увидим.
Ике бала чыга.
Бала (ямщик): Мин бүген Казанга, печән базарына китәм.
Үги әти (Әпүшне алып чыга): Менә бу баланы да үзең белән алып кит әле...
Ямщик: Ә мин аны Казанда кая куярмын?
Үги әтисе: Әй, син аны базарда берәрсенә биреп җибәр.
Ямщик берет Габдуллу за руку, они уходят.
- Выходят ямщик с Габдуллой.
Ямщик: Эй, честной народ! Подходи, подбегай! Кому нужен мальчик-подмастерье, даром забирай!
Выходит Сагди.
Сагди: Меня зовут Сагди. Я родом из деревни Кырлай. Этого мальчика я заберу с собой, обещаю не обижать, любить его и уважать.
Ямщик и Сагди хлопают друг друга по рукам, Сагди уводит мальчика с собой.
Алып баручы: Оядан-ояга күчеп, җылылык эзләп йөргән бу сабыйның алдагы тормышы Кырлай авылы белән бәйле.
Ведущая: Сагди оказался очень хорошим человеком, поэтому о деревне Кырлай в душе Тукая остались только самые теплые воспоминания. В деревне жило много мальчишек и девчонок, с которыми Тукай очень быстро сдружился.
Бер бала чыга
Бала: Малайлар, кызлар, әйдәгез уйнарга!
Балалар: Әйдәгез, әйдәгез!
Башмакчы уенын уйныйлар.
Бала: Биеп тә алыйк инде?
Татарча бию.
Алып баручы: Шулай итеп Габдулла авыл малайлары белән бергә су буенда балыкта, печән вакыты җитсә - ул да печәндә, урагы җитсә ул да уракта була.
Влетает сорока.
Сорока: Спасите, спасите, помогите! В лесу чрезвычайное происшествие! Шурале попал в беду, ему нужна ваша помощь! Помогите, помогите, ему на помощь поспешите! (улетает).
Ведущая: Ничего не понимаю. Шурале попал в беду? Интересно, что с ним могло случиться? Ребята, чтобы все выяснить, нам нужно немедленно отправляться в лес.
Песня «Прогулка в лесу»
Ведущая: Как красиво в лесу! Птицы поют, цветы растут…. Ой, ребята, я слышу какой-то странный шум. Что бы это могло быть?
Күбәләк очып керә. Аның артыннан кулына кәрзин токан кыз керә, кәбәләкне куа.
Кыз: Нинди матур күбәләк, сөйләшикче бергәләп.
“Бала белән күбәләк” җыры.
Алып баручы: Чибәр кыз, нишләп йөрисең берүзең урманда?
Кыз: Җиләк җыям, как коям Дәү әнигә бүләккә
Монда җиләк күп икән, аю, бүре юк икән.
“Бүләк” Җыры.
Алып баручы: Юлыбызны дәвам итик, Шүрәлене эзләп табыйк.
Идут под музыку, навстречу им выбегает собачка и мальчик.
“Кызыклы шәкерт” шигыре.
Ведущая: Как много интересного в лесу! Но нам нужно продолжить наше путешествие.
Идут, и встречают козу и барана (они плачут).
Ведущая: Что с вами приключилось? Почему вы так горько плачете?
Коза: Дедушке с бабушкой стало нечем нас кормить, и они отправили нас в лес, чтобы мы сами себе искали еду.
Баран: А мы боимся идти в лес, ведь там полно злых, голодных волков. Вот сидим здесь и плачем.
Ведущая: Не плачьте, друзья, пойдемте с нами. Когда нас много, нам не страшен никакой, даже самый злой волк! Как раз и травки в лесу покушаете, и домой мы вас потом проводим. Согласны?
Коза и баран кивают головой.
Ведущая: Ребята, прежде чем снова отправиться в путь, давайте немного отдохнем, поиграем.
Татарча уен, стихи.
Дети идут дальше.
Ачы итеп кычкырган тавыш ишетелә. Шүрәле үкереп керә, кулы бүрәнәге кысылган.
Шүрәле: Коткарыгыз! Кысты, кысты, Былтыр кулымны кысты!
Алып баручы: И, Шүрәле, Шүрәле! Һаман шулай кети-кети уйнап йөрисеңме? Күпме әйткәнебез бар инде сиңа, бәйләнмә кешеләргә, яхшы бул, әйбәт бул! (кулын ычкындыра)
Шүрәле: Мин бит булышырга теләгән идем. Ә Былтыр миңа ышанмады, кулымны кысты. Минем бит кешеләр белән дуслашасым килә, ә алар миңа ышанмыйлар! (елый).
Алып баручы: Елама Шүрәле, без сиңа ышанабыз, сине яратабыз. Әнә, син бәләгә эләккәч, тизрәк сине коткарырга йөгердек. Ә балалар сиңа диеп бер матур җыр да өйрәнеп килделәр. Я, тыңла әле.
“Шүрәле” җыры.
Алып баручы: Шүрәле, ә син беләсенме, бүген бит без яраткан шагыйребезнең – Тукайның туган көне.

Шүрәле: Кем соң ул Тукай?
Алып баручы: Сине таныткан, һәм сине дөняга чыгарган шагыйребез. Ул бик күп шигырьләр, хикияләр язган. Балаларыбыз шуларны бик яратып укыйлар, яттан өйрәнәләр.
Шүрәле: Балалар, мина да өйрәнгән шигырьләрегезне сөйләп утегезче әле, мин бик яратам шигырь тыңларга.
Шигырьләр.
Алып баручы: Балалар, Шүрәле, ә сез беләсезме, Тукайның иң яраткан уены нинди булган? Дөрес, “Ачык авыз”. Әйдәгез, бергәләшеп шуны уйнап алыйк.
“Ачык авыз” уены.
Алып баручы: Ярар, Шүрәле, без бик кызыклы сәфәрдә булдык, сине дә коткардык, ләкин безгә кире яраткан бакчабызга кайтырга кирәк.
Шүрәле: Рәхмәт сезгә, яхшылыкларыгызны онытмам, һәм сезгә урман күчтәнәчләре биреп кайтарам.
Күчтәнәчләр тарата, саубуллашалар.
Алып баручы: Менә, балалар, кайтып та җиттек. Ошадымы сезгә бәйрәм? Кемгә багышланган иде бүгенге бәйрәмебез? Әйдәгез, язга багышлап – чөнки ул безгә Тукайны бирде, бер матур җыр башкарыйк.
“Яз килә!” җыры

[SaDi]

Лилия, а нельзя игры на русском языке и какие-нибудь сценарии для детского сада, но праздники татарские ( тоже на русском языке). Я из Челябинской области и наш сад начал работу по программе "Наш дом-Южный Урал", мы учим русские, татарские и башкирские игры. Вот планируем провести сабантуй, конечно же применимо к нашим деткам. В общем буду благодарна за ответ и помощь. Если что мой емайл nmasaylo@yandex.ru

[гузель галиева]

Күңелле Сабан туйлары
(Урта яшьтәге балалар һәм зурлар төркемнәре өчен)
Сабантуй буласы мәйданчык бәйрәмчә бизәлә. Озын колгага чигүле сөлгеләр, кулъяулыклар, төрле төстәге шарлар эленә. Уеннар оештырыла торган урыннар тиешенчә җиһазландырыла. Балалар милли киемнәрдән. Уртага ике бала чыга.
1 нче бала. Шатлыклар күңелебездә,
Ак кояш күгебездә.
Килегез, дуслар, кунакка:
Сабантуй бүген бездә.
2 нче бала. Җилферди чиккән сөлгеләр,
Бүләкләр күбебезгә.
Көрәшик тә, узышыйк та —
Сабантуй бүген бездә.
Балалар бергәләп «Сабантуй» җырын (М. Садри сүзләре, татар халык көе) башкаралар.
Сабан туе — хезмәт туе, Шау-гөр килә киң болыннар,
Шатлык һәм бәхет туе, Кырлар һәм су буйлары,
Уйнап-биеп, җырлап-көлеп Котлы булсын, гөрләп торсын
Бәйрәм итик көн буе. Ямьле Сабан туйлары!
Алып баручы. Кадерле балалар, хөрмәтле кунаклар, хәерле көн! Без бүген татар халкының олы бәйрәме — Сабан туена җыелдык. Сабантуй — ул хезмәт, дуслык бәйрәме, һәркемнең көтеп алган изге бәйрәме. Барыгызны да шушы бәйрәм белән котлыйм. Балалар бакчасында эшләүче барлык тәрбиячеләр, апаларыгыз исеменнән сезгә бәхетле балачак, ныклы сәламәтлек телим. Алдагы көннәрегез дә бүгенге кебек ямьле, күңелле булсын! Өстәлләребездә ризыклар мул булсын!
«Сабан туе» җыры (Г. Зәйнашева сүзләре, Л. Батыр-Болгари көе) башкарыла.
Күңелле Сабан туйлары,
Бүген бәйрәм, зур бәйрәм.
Матур җырлар җырлый-җырлый
Уйныйбыз әйлән-бәйлән.
Кушымта:
Без җырлыйбыз Сабантуйда,
Иң матур җырлар сайлап.
Безнең җырга зәңгәр күктән
Кошлар кушыла сайрап.
Күбәләкләр безнең белән
Уйныйлар әйлән-бәйлән.
Сабантуй — күбәләкләр һәм
Кошлар өчен дә бәйрәм.
Кушымта.
Әти-әниләребезгә
Җыйдык чәчәк бәйләме.
Матур булсын, ямьле булсын
Сабан туе бәйрәме.
Кушымта.
Кызлар вокаль-ансамбле «Һаман бию кызык шул» җырын (Д. Гарифуллин сүзләре, Л. Батыр-Болгари көе) башкара.
Бик матур көй уйнар өчен,
Бер гармунчы табыгыз.
Бер гармунчы тапмасагыз,
Бергәләп кул чабыгыз.
Кушымта:
Әйе шул, шулай шул,
Менә шулай кызык ул.
Такмак әйтеп кул чапканга
Һаман бию кызык шул.
Бүләк читеккә күңеле
Күтәрелгән кызларның.
Хәзер инде тыпыр-тыпыр
Биисе бар аларның.
Кушымта.
Алып баручы. Ә хәзер Сабантуй уеннарын башлыйбыз.
1. Чүлмәк ватам, чүлмәк ватам,
Ватып булырмы икән?
Бүләккә бер чиккән яулык
Алып булырмы икән?
«Чүлмәк вату» уены.
2. Икегезгә ике капчык,
Ягез әле, тотыгыз.
Сабан туенда ярышып,
Сез дә бүләк алыгыз.
«Капчык белән сугышу» уены.
3. Менә сиңа сулы чиләк,
Көянтә эл иңеңә.
Йөгер тизрәк, иң алдан кил,
Егыла гына күрмә!
«Су ташу» уены.
Мәйданга Камырша белән Батырша керәләр:
— Исәнмесез, балалар! Исәнмесез, кунаклар! Камырша. Таныш булыйк. Бу минем туганым Батырша була.
Б а т ы р ш а. Ә бу — минем җан дустым Камырша.
Алып баручы. Безнең бәйрәмгә килүегезгә зур рәхмәт, кунаклар. Әйдәгез, бергәләп күңел ачыйк. Уеннар уйныйк. Менә сезгә бау. «Аркан тартыш» уены уйныйбыз.
Камырша белән Б а т ы р ш а (бергә). Була ул!
Икесе аркан тартышалар.
Алып баручы. Балалар, әллә сез дә булышасызмы? Барысы бергә, ике якка бүленеп, бау тартышалар.
Алып баручы. Сабантуй елга бер килә,
Күңелле, олы бәйрәм!
Нур өстенә нурлар иңсен,
Биеп алыйк, ичмасам!
Татар халкының күмәк биюе башкарыла. Бию ахырында, шаулаша-шаулаша, шамакайлар керә.
Шамакайлар бергә.
Исәнмесез, балалар!
Котлы булсын Сабан туйлары.
Алып баручы. Рәхмәт! Балалар, безнең бәйрәмгә шамакайлар килгәннәр. Әйдәгез әле, аларны да үзебезнең уеннарга катнаштырыйк.
Капчык белән йөгерү. Башта шамакайлар, аннары балалар ярышалар.
Шамакайлар. Бик күңелле икән сездә! Балалар, сезнең тагын нинди һөнәрләрегез бар?
Алып баручы. Җыр-биюсез бер бәйрәм дә
Узмый, шуны белегез.
Балаларыбыз бик булган,
Концерт карап китегез.

Балалар җырлар, биюләр башкаралар, шигырьләр сөйлиләр.

Алып баручы. Дуслар, көтеп алган Сабан туйлары ахырына якынлашты. Барыгызга да саулык-сәламәтлек телим. Киләсе елга да Сабан туйларында очрашырга язсын. Сау булыгыз!

[Rufia]

Утренник "Минем ин якын кешем"


Музыка астында балалар ззалга йогереп керэлэр дэ,
парлашык торле жиргэ басалар.

Жыр башкарыла:

1 бала: Тып-тып тама тамчылар,
Жырлап бэйрэм коенэ.
Бэйрэм буген, диеп, хэттэ
Тамчылар да соенэ.

2 бала: Коннэр якты, булсык очен
Балалар: Эни кирэк!

3 бала: Йокы татлы булсык очен
Балалар: Эни кирэк!

4 бала: Ашлар тэмле булсын очен.
Балалар: Эни кирэк!

5 бала: Жил- янгырдан саклар очен,
Усаллардан яклар очен,
Бэхет – шатлык артсын очен
Бергэ: Эни кирэк! Эни кирэк !

6 бала: Ин кадэрле кеше жирдэ
Эни димэк!

7 бала: Энием, кадерлем !
Син энже бортегем !
Син хормэ жимешем,
Син йорек тибешем.

8 бала: Мин сине яратып
Иркэлэп торырмын
Мин сина тормышта
Тояныч булырмын.

Жыр башкарыла:

Балалар урындыкларына утыралар.

1) Русча шигырлэр (2-3 шт.)
2) Жыр башкалыра (солистлар)
3) «Такмаклар» - 9 гр.
3 бала чыгып шигыр сойлилэр чиратлап:

1 бала: Язын кояш нурында
Эри кар бортеклэре
Буген бездэ зур бэйрэм
Энилэрнен бейрэме.

2 бала: Булэккэ энилэргэ
Умырзая бирергэ
Урманга барыйк, дуслар,
Жыек матур чэчэклэр

3 бала: Авыр булыр барырга
Кар урман буйлап ята.
Ботен юллар чуала
Жил- бураннар тузгыта.

Милэушэ чыга, кулында кэрзин
Кара урманга барыйм
Умырзаялар жыйем
(Музыкага, зал буйлап, куян каршысына килэ)

Куян: Аякларым бик туна,
Нишлэргэ сон чара юк.
Аякларны жылытырга
Эй, кызыкай, ярдэм ит !

Милэушэ: Сикер, сикер, куянкай, кунелле итеп.
Тэпилэренне селкет тизерэк итеп.

Милэушэ: Безнен белэн бас эле,
Буген эни бэйрэме!
Кумэклэтеп без дэ, дуслар,
Жырлап алыйк, эйдэле,
Котлы булсын, горлэп торсын,
Энилэрнен бэйрэме.

«Куяннар биюе»

Куян: Эй, туктагыз, тынлагыз
Ботак шытырдый енэ
Эллэ хэйлэкер толке
Монда ашыга мэллэ.

(Куяннар качалар. Толке йогереп керэ)
Толке: Калакларым бик туна,
Нишлэргэ сон чара юк ?
Колакларны жылытырна
Эй, кызыкай, ярдэм ит.

Милэушэ: Менэ сина кулъяулык,
Бэйлэп куй тизрэк.
Колакларына синен
Булыр жылырак.

Толке: Мин сина бер сер ачам,
Кулъяулыкны бэйлэгэч,
Монда зур бэйрэм була
Яз hэм кыш очрашкач.
(Толке китэ)

«Кар бортеклэре» музыкасы янгырый
«Кар бортэклэре биюе»

Милэушэ: Тирэ-як бар да ап-ак,
Кар кортлэре оеле
Эйлэн – бэйлэннэр белэн
Бирегэ бит кыш килэ.
Исэнмесез ап-ак кыш hэм кар бортеклэре !

Кыш: Исэнме, матур кыз,
Исеменне эйт син тиз.

Милэушэ: Милэушэ !
(Куян hем толке чыга)

Куян: Милэушэ безгэ
Ярдэм курсэтте
Аякларны ул,
Безнен жылытты.

Толке: Милэушэ мина
Ярдэм курсэтте
Колакларымны.
Минем жылытты.

Кыш: Рэхмэт сина Милэушэ,
Яхшы эшлэрен очен
Эйт инде хэзер безгэ
Урманга килдэн нигэ ?
Милэушэ: Умырзая жыярга дип
Килгэн идем урманга,
Лэкин таба алмыйм шул мин,
Бу чыршылар тобендэ.

Кыш: Язын умырзаялар,
Матур чечек аталар
Буген манда зур бэйрэм
Очрашам мин яз белэн
Хушламам барсы белэн.

Музыка астында «Яз - бии- бии- керэ»

Кыш: Яз- сенелкэш, исэнме !
Алыштыр инде мине.

Яз: Кыш - сенелкэш, исэнме !
Ял чорын килде инде.

Март аенда, кар остендэ
Кояш нурлар уйната Яз килэ, каршы алыгыз
Дигэн хэбэр тарата.

Сез белэсезме, жылы язнын
Ин беренче бэйрэме ?

Балалар: Энилэр, эби – апалар,
Хатын – кыззлар бэйрэме.

Кыш: Эй, сенелкэш, бераз гына
Кунеллэр ачыйк инде.
(Кыш Яз белэн hэм барлык балалар да «Парлы бию» башкарыла)

Кыш: Я, балалар, хушыгыз
Бэйрэмне минэн башка
Бэргэлэп каршылагыз
Мине дэ онытмагыз
Мин бит кунелле вакыт.
Хэзергэ сау булыгыз.
(Кыш хушлашып чыгып китэ)

Яз: Кояшлы коннэре белэн
Ямьле яз килеп житте
Бу чэчэклэрне безгэ бэйрэмгэ
Матур яз булэк итте
Унда чечек, сулда чечек,
Алдымда да чечеклэр,
Мина монсу Милэушэлэр
Изге юл курсэтэлэр.

«Чэчэклэр биюе»

Яз: Умырзаяларны ал да
Йогер тизрэк оене
Бу матур Гузэл чечеклэр
Булэк булыр узенэ.

Милэушэ: Сылу – яз, рэхмэт сина
Чэчэклэр ошый мина.

(Милэушэ чэчэклэрне кэрзингэ жыя, кызлар урыннарына утыралар)

Яз: Дуслар, инде мин китим
Язнын анын куп эше,
Табигатьне уятыйм,
Сезнен белэн хушлашыйм
Каршылагызз бергэлэп,
Бэйрэмне миннэн башка
Очрашырбыз тагын да,
Яз килде инде тышта.
(Яз китэ…)

Алып баручы: Милэушэбез бакчабызга
Чэчэклэр алып килгэн
Энилэргэ булэккэ дип,
Умырзаялар жыйган.

(Балалар Милэушэдэн чэчэклэр алалар…)

1 бала: Кадерле энилэребез
Борчылмагыз беркайчан
Матур булып, Гузэл булып
Яшь калыгыз hэркайчан.

2 бала: Йозлэрегез hэрвакытта.
Балкып торсын энилэр
Булэк булсын бездэн сеззгэ
Елмаю, жыр чэчэклэр

3 бала: Жырларыбыз янгырасын
Кадерле энилэргэ,
Барсы очен, барсы очен
Эйтэбез:

Бергэ: Рэхмэт сезгэ!

Алып баручы: Язгы чэчэклэр биреп,
Котлыйк без энилэрне.
Бэйрэмне ямьлэндереп,
Соендерик аларны.

(Чэчэклэрне булэк итэлэр)

[Rufia]

Сценарии праздника "Науруз" Утренник "Котлы булсын нэуруз!"


Музыка астында балалар залга керэлэр дэ, парлашып басалар.

1 бала: Тып-тып тама тамчылар
Жырлап бэйрэм коенэ
Бэйрэм буген, диеп, хэттэ
Тамчылар да, соенэ.

2 бала: С первым солнечным лучом
Постучался праздник в дом
И от радости сосульки
Зазвенели под окном.

3 бала: Кызкайлар, дускайлар
Житте ич Нэуруз айлар
Эшегезне ташлагыз
Бэйрэмгэ ашыгыгыз

4 бала: Яз бэйрэме мобарэк булсын
Кунеллэргэ шатлык тулсын.

Жыр: «Яз килэ»

5 бала: Яз килэ, яз килэ
Балалар белэн колэ
Тэрэзэлэр ачтырып
Ойлэргэ кадэр керэ.

6 бала: Март аенда, кар остендэ
Кояш нурлар уйната
Яз килэ, каршы алыгыз
Дигэн хэбэр тарата.

Вед. Балалар нэрсэ сон ул Нэуруз ?
Нэуруз ул – Яна ел, яна кон дигэн суз.
Бу бэйрэм – борынгыдан килгэн бэйрэм
Нэуруз –кон белэн тон тигезлэшкэн
Чакка - 21-22 мартка туры килгэн
Шулай ук бу бэйрэм безнен тэбэклэрдэ
Язны коршылап, язгы чэчу
Эшлэре алдыннан уткэрелэ торган
Халык бэйрэме булып санала
( загадывает загадку)

Вед: Боз hэм кар эреде, сулар йогерде
Елап елгалар, яшьлэр тугелде.
Коннэр озая, тоннэр кыскара
Бу кайсы вакыт ? Йэ, эйтеп кара!

Балалар: Яз!

Музыка янгырый Нэуруз керэ
Нэуруз: Исэнмэсез, нэни дуслам! Сез мине таныдыгызма ?

Балалар: Эйе ! Син Нэурузбикэ.

Нэурузбикэ: Эйе, мин Яз Кызы – Нэурузбикэ.
Сеэзгэ яз шатлыгы алып килдем ! Барыгызны
да бэйрэм белэн котлыйм

Алып баручы: Исэнме, Нэурузбикэ.
Хуш килден, эйдэ!
Сине – куптэн без
Сыгынып котэбез.

Нэурузбикэ: Кояш сибэ жылы нурын
Болын, кырларга
Без жыйналдык, язны мактап,
Биеп жырларга.

Балалар тугэреккэ басалар.

«Яз килэ»
дигэн жыр бышкарыла

( урындыкларына утыралар)

Нэурузбикэ: Кояшлы коннэре белэн
Ямьле яз килеп житте
Бу чэчэклэрне безгэ бэйрэмгэ
Матур яз алып килде
Унда чэчэк, сулда чэчэк
Алдымда да чэчэклэр
Мина монсу Милэушэлэр
Изге юл курсетэлэр.

«Чечеклер биюе»
Башкарыла.

Музыка янгырый. Карга «Очып» керэ.

Карга: Кар-карр! Кар-карр!
Язлар житте, балалар!
Матур бэйрэм конендэ,
Сезгэ телеграмма барр!

Алып баручы: Курегез, карга килгэн,
Безгэ телеграмма китергэн.
Кемнэн булыр ул телеграмма ?
Укып карыйк эле. (Укый)

« Кадерле, балалар, тиздэн сезгэ килеп житэчекмен !»

Алып баручы: Кыш бабай янадан килэм дигэн.
Анын вакыты утте бит инде.
Ул килеп житкэнче, эйдэгез биеп алыйк эле.

Парлашу биюе

Музыка янгырый . Ишектэ Кыш бабай куренэ, чанасын тыртып керэ.
Кыш бабай: Бу нинди тавыш монда? Кем эле минем билэмэлэрэмэ
хужа булмакчы ?

Алып баручы: Кыш бабай, юкка ачуланма.
Билэмэлэренне язга – Нэурузбикэгэ
Тапшырыр вакыт житте бит инде.
Куз сал тэрэзэгэ,тышта шаулап – горлэп яз килэ.

Кыш бабай: Туктагыз эле, туктагыз! Коч сынаймыйча,
тартышмыйча Язга - Нэурузбикэгэ урынымны
биру-юк !

Нэурузбикэ.: Ботен шартларына да кунэрмен.
Кыш бабай, э бу нэрсэ ?

Кыш бабай: Э-э ! Бу сезгэ миннэн кучтэнэч !
Йэ-ле ! Булыш эле мина, Нэурузбикэ.

( Капчыктан булэклэр чыгара, алар бер бауга бэйлэнеп куйган.
Бер бала чыга да, бэйлэнгэн кузлэре белэн, качы алып кисеп ала)

Уеннар.


Кыш бабай: Булнады бу. Индэ Нэуруз, синен белэн бию ярышы
Игълан итэм.

Нэурузбикэ: Мин риза, Кыш бабай.
(биилэр, Кыш бабай егыла)

Кыш бабай: Уф, арыдым, эрим, агам, ярдэм итегез!
(Балалар бабайга торырга булышалар)

Кыш бабай: Кызым, Нэурузбикэ, бик булдыклы, зирэк, унган
икэнсэн. Инде мин тыныч кунел белэн сина уземнен
тэхетемне калдырып китэм. Имин яшэгез, бэхетле
булыгыз, балалар! Сау булыгыз!

(чыгып китэ)

Нэурузбикэ: Бэйрэмне дэвам итэбез. Инде бер биеп алыйк.

«Парлаштык» биюе.

Бию тэмамланганнан сон, урман языннан кулына зур гомбэ тоткан Шурэле килеп керэ.

Шурэле: Туктагыз эле,нишлеп мине Нэуруз бэйременэ
чакырмадыгыз.

Алып баручы: Нэрсэ бар,Шурале,нишлэп болай ямьсез тавыш
белэн кычкырасын?
Шурале: Мин бер узем урманда калганмын, барлык урман
жэнлеклэре Нэуруз бэйрэменэ киткэннэр.
Нэуруз минем турында ботенлэй оныткан
(Упкэлэн, эйлэнеп баса).

Нэуруз: (Шурэлене сыйпап) Ярый, Шурэле, гафу ит мине. Эйдэ
эле упкэлэп торма, син бит бик матур итеп бии белэсен,
безнен белэн бие эле.

«Шурэле» дигэн жыр.

Алып баручы: Эй, буллдырдын да инде, Шурэле,

Шурэле: Карале, онытып торам икэн, минем эбием-олкэн
Шурэле, буген сезнен балалар бакчасында Нэуруз
бэйрэме икэнен эйтте. Шушы, серле гомбэне балаларга
илтеп бирергэ кушты.

Шурэле: Яз бэйрэме белэн котлыйм сезне, балалар. Менэ сезгэ
кучтэнэч. ( гомбэне бирэ)
Алып баругы: Ай, рэхмэт сина, Шурэле.

Нэурузбикэ: Э хэзер безгэ китэргэ вакыт.
Безне башка балалар бакчаларында да котэ
торганнардыр. Киттек, Шурэле, Сау булыгыз.
(чыгып китэлэр).

Алып баручы: Балалар, эйдэгез эле, без серле гомбэне ачып
карыйк. Нэрсэ бар икэн анын эчендэ ?
Менэ нинди тэмле конфетлар киэн.
Язлар, жэйлэр имин килсен,
Кук йозе аяз булсын
Барчабызга сэлэмэтлек
Бэхетлэр алып килсен !

Балалар группаларына китэлэр.

[Rufia]

Утренник
Науруз

Под музыку дети входят в зал.

1 ребенок: Март аенда, кар остендэ
Кояш нурлар уйната
Яз килэ, каршы алыгыз
Дигэн хэбэр тарата
2 ребенок: С первым солнечным лучом
Постучался праздник в дом
И от радости сосульки
Зазвенели под окном
3 ребенок: Кызкайлар, дускалар
Житте ич Нэуруз айлар
Эшегезне ташлагыз
Бэйрэмгэ ашыгыгыз.
4 Бала: Яз бэйрэме мобарак булсын
кунеллэргэ шатлык тулсын

Песня "Яз житте".
Дети садятся.

Ведущий: Нэуруз - фарсыча "яна кон" дигэнне анлата. Ул бик борынгыдан килгэн бэйрэм - Яна елны каршылау бэйрэме булган. Нэуруз кон белэн тон тигезлэшкэн чорга - 21 - 22 мартка туры килгэн. Шулай ук бу бэйрэм безнен тэбэклэрдэ, язны каршылып, язгы чэчу эшлэре алдыннан уткэрелэ торган халык бэйрэме булып санала.

Приглашает детей в гости к бабушке за гостинцами. Дети идут в гости, один с гармошкой, второй - с кураем в руках, у девочек корзинки для яиц, выпечка, конфеты.

1 ребенок: Ойдэме, тутэй? Жэтрэк бир кукэй.
Бирсэн безге 3 кукэй, тавыгын салыр 100 кукэй.
2 ребенок: Таббакка кабак кирэк, май, кукэй, калач кирэк
Кумэчен дэ кызганма, озак яшэ, сызланма.
Бабушка: Карагыз эле, балалар, кумпе сый - хормэт жыйдык. Эйдэгез аларны илтэп куйык.
Танец мальчиков со скатертью.
Дети ставят угощение на стол. Садятся на места.
Бабушка: Уйныбыз да, жырлыйбыз да
Гармун кулларыбызда
Алсу голлэр чэчэк атсын
Иоргэн юлларыбызда
Эйдэгэз бабалар "Су агышын" уйнап алабыз.
Игра "Ручеек".

Выходят мальчик и девочка.
Мальчик: Тынлагыз, тынлагыз, табигат патшасынын фэрманы бар!
Девочка: Тынлагыз, тынлагыз, табигат патшасынын фэрманы бар!

Все дети: Нэуруз котлы булсын!
Ребенок: Борын уткэн заманнан, болгар белэн Казаннан
Жаек белэн Иделдэн, бу бэйрэм безгэ килгэн
Все вместе: Науруз мобэрэк булсын!

Бабушка: Науруз килэ, нэуруз килэ, нэурузне зурлыйк эле
Горлэвеклэр челтрэвенэ кушылып жирлыйк эле

Входит Нэуруз.

Нэруз: Агымсулар кичтем, мин сезгэ килеп життем мин
Нэуруз эйтеп уттем мин. Нэуруз! Мобарак бул син!
Бабушка:
Газиз балаларым, кызларым, улларым! Кон белэн тон тоташкан, тигезлэшкан конне, кешелэргэ бэхет телегэз, бер - берегезгэ ягымлы булыгыз кешелер белэн ике кулыгызны биреп курешигез.
Нэуруз: Ай - хай матур кызлар куп, кунеллэре мэржэн кук юш килсен телегегез, пар булсын сойгэнегез.

Татар биюе.

Ведущий: Нэуруз бэйрэме уткэргэндэ торле - торле уеннар уткэргэннэр, кунел ачканнар.

Бездэ буген уеннар уйнарбыз.

1-че уен:

2-че уен:

Кыш бабай керэ: Бу нинди товыш монда? Кем эле минем билэмэлэремэ хужа булмакчы?

Ведущий: Кыш бабай, юкка ачуланма. Билэмэлэренне язга - Нэурузбикэгэ тапшырыр вакыт житте бит инде. Куз сал тэрэзэгэ, тышта шаулап - горлэп яз килэ.

Кыш бабай: Туктагыз эле, туктагыз! Коч сынашмыйча, тартышмыйча, язга - нэурузбикэгэ урынымны биру юк.

Нэурузбикэ: Ботен шартларына да кунэрмен.
Кыш бабай: 1-че Шартым
Менэ кашык, мэнэ кукэй, тот кулына чибэркэй
Синдэ йогер, мин дэ калмам
1
2

Кыш бабай: 2-че шартым
Бие, бие, чибэркэй, мине узалмассын син
син яшь, мин карт булсам да
Биюдэ калышмам мин.
Кыш бабай Hэм Нэуруз белэн биюе.

Ведущий: Эйттек бит инде кыш бабай Нэурузбике белэн узышма дип?
Менэ сина тундырма - боегып утырма.
Килэсе елга да килергэ онытма.

Кыш бабай китэ.

Аби: Салкын кышны яз жиндэ - моны барчагыз курде.
Куллар кулга татынып без бэйрэм итик инде.

"Каз канаты" биюе.

Ведущий: Нэуруз бэйрэменен тагын бер узенчэлекле ягы бар. Ул олыларны хормэт иту. Аларга булышу. Берген кунакка дэу энилэр килгэннэр. Сузне аларга бирэбез.

Эбилэр чыгыш ясылар.

Ведущий: Шунгын белэен бэйрэмебез тэмам,
Сезгэ зур унышлар, бик куп исэнлек - саулык, яз кук
Йозе телибез.
Нэуруз: Дуслар, эшегез ун булсын
Телэгегез юш булсын,
Кунелегез хуш булсын
Нэуруз мобарэк булсын

Жыр "Яз килэ".

Дети под музыку идут в группу.

[Фа-Соль]

Лилия, а нельзя игры на русском языке и какие-нибудь сценарии для детского сада, но праздники татарские ( тоже на русском языке). Я из Челябинской области и наш сад начал работу по программе "Наш дом-Южный Урал", мы учим русские, татарские и башкирские игры. Вот планируем провести сабантуй, конечно же применимо к нашим деткам. В общем буду благодарна за ответ и помощь. Если что мой емайл nmasaylo@yandex.ru
Присоединяюсь к этой просьбе. У нас требуют учитывать региональный фактор (живут русские, татары, чуваши, мордва)

[Лилия Разаковна]

Девочки, извините, пожалуйста, что долго не отвечала, мы переехали в новую квартиру, занимаемся ремонтом, в инете сидеть времени вообще не хватает. Но сейчас начался учебный год, буду бывать здесь почаще. Я посмотрю на работе, что у меня есть, но татарских игр, переведенных на русский язык, я что-то не припомню. Давайте сделаем так: когда будете готовить очередной праздник, пишите сюда или в личку, а я постараюсь подобрать для вас соответствующую сужету игру или песню. Возможно, мы вместе сделаем перевод. Также могу помочь в написании сценариев.

[rose4ka]

Здравствуйте уважаемые форумчане! У меня такая просьба, в нашем саду открыли новую татарскую группу. И в честь этого нужно провести фольклорное развлечение на тему "Новоселье" (Ой туе) может у кого что есть , может идеи какие?????Любой подсказке буду очень рада!

[SaDi]

Девочки, извините, пожалуйста, что долго не отвечала, мы переехали в новую квартиру, занимаемся ремонтом, в инете сидеть времени вообще не хватает. Но сейчас начался учебный год, буду бывать здесь почаще. Я посмотрю на работе, что у меня есть, но татарских игр, переведенных на русский язык, я что-то не припомню. Давайте сделаем так: когда будете готовить очередной праздник, пишите сюда или в личку, а я постараюсь подобрать для вас соответствующую сужету игру или песню. Возможно, мы вместе сделаем перевод. Также могу помочь в написании сценариев.

Лилия, мы играем например в "Тимербай" говорим на русском- пять джетей у Тимербая и так далее. Затем напррмер "Продай горшок" или Липкие пеньки. И другие игры. Меня интересуют праздники татарские и башкирские ( тот же сабантуй) как можно провести его на русском языке в детском саду. вот как я проводила сабантуй в нашем саду на русском языке:
Вед. Добрый день, дорогие гости! Сегодня у нас большой праздник. Сабантуй-это праздник древний и новый. Раньше праздновали его в честь начала весенних полевых работ, теперь же в честь их окончания. Сабантуй издревне интернационален, в праздновании принимают участие все народности
. Сабантуй раз в год
Народ весело встречает,
Веселится и поёт
И ничуть не унывает.
(Заходят дедушка и бабушка)
Дед. Ой, ой, мы опоздали на праздник,это ты , бабуля, долго наряжаешься.
Бабушка. Ну как же, Сабантуй ведь раз в году. Без красивого платья не пойдешь. Вот купила специально на праздник красивый платок, платье, фартук.
Дед. Дети, смотрите, что бабушка мне купила на праздник: тюбетейку, жилет, штаны.
Вед. Мы вам очень рады, проходите, с праздником Вас!
Баб. Мы на праздник не с пустыми руками пришли. Мы вам подарки принесли.
Вед. Ребята, давайте мы сейчас поиграем в игру «Срежь подарок». Дедушка и бабушка, вы тоже хотите с нами поиграть.
Игра «Срежь подарок»
(На веревку навешиваются мелкие игрушки, конфеты, чупа-чупсы, а дети с завязанными глазами должны разрезать себе подарок)
Дед. Я сегодня собрал яйца в курятнике, хочу проверить, как вы подготовились к празднику.
Вед. Ну, дедушка, покажи, пожалуйста, как дети будут соревноваться.
Игра «Не урони яйцо»
(Дети выстраиваются в две команды по пять человек, на вытянутой руке в деревянной ложке должны пронести яйцо.)
Баб. Устала я играть, хочу с вами поплясать.
Танец ( татарский хоровод )
Бабушка. Ой, дед, совсем я стара стала, надо домой бежать, у нас корова не кормлена.
(Бабушка и дедушка уходят)
Вбегает Мальчик.
Мальчик. Как я торопился на праздник. Очень уж хотел, чтоб к вам на праздник пришли герои из сказок. Вы любите сказки?
Дети. Да.
Мальчик. А вы знаете сказки Габдуллы Тукая?
Дети. Да.
Мальчик. Тогда смотрите внимательно, из сказки Габдуллы Тукая Водяная идёт.
Водяная. Здравствуйте. Что это за праздник у вас? Куда я попала?
Дети. У нас праздник Сабантуй.
Водяная. Что это за праздник? Первый раз о таком слышу. Что же там делают?
Дети. Играют, поют, веселятся.
Водяная. Играют? Вот я вам принесла воду из своей речки, давайте с вами будем соревноваться.
1.Игра”Донеси и не пролей”
(Дети выстраиваются в две команды по пять человек, чья команда быстрее наполнит ведро водой с помощью ложек.)
2.Игра “Разбей горшок”
(С завязанными глазами ребенок должен разбить глиняный горшок)
Вед. Водяная, спасибо тебе за интересные игры.
Водяная. Спасибо, вам, дети. Мне очень понравилось у вас на празднике, но пора возвращаться в водяное царство. До свидания, ребята.
Вед. Сабантуй продолжается. Что это за шум? Что случилось?
(идет Шурале- дух леса, убивал людей щекоткой)
Шурале. Аха , решили Сабантуй провести, а меня не пригласили? Сейчас всех вас перещекочу.
(Шурале начинает всех щекотить.)
Вед. Шурале, не щекоти наших детей, лучше с ними поиграй.
Шур. Ну ладно, так и быть, ведь сегодня праздник. Я у Батыра взял лошадь, чтобы с вами поиграть.
Игра “Скачки на конях”
(Дети выстраиваются в две команды по пять человек, изображая скачки на конях бегают)
Шур. В моём мешке ещё что-то есть, Вы знаете что это?(канат) Давайте силами померимся, кто сильнее.
Игра “Перетяни канат”
(Детей распределяют на две команды, чья команда претянет канат на свою сторону.)
Шур. Спасибо, ребята, мне очень понравилось. Я больше не буду вас обижать, но на прощание я хочу с вами поиграть в мою любимую игру.
Игра
Шур. Ребята, мне пора с вами прощаться, не забудьте меня пригласить на следующий год.
(Влетает Баба-Яга)
Вед. Что это ты Баба-Яга подушками обвязалась?
Баба-Яга. Ой, я болею, радикулит меня замучил, летела я к Лешему, обещал поясницу полечить.
Вед. Мы тебя мигом вылечим, полетишь обратно здоровенькой.
Баба-Яга. Да, да полечите меня, я в долгу не останусь, отблагодарю вас.
Вед. Давай, Ягуся, развязывай свои подушки, поиграем с детьми.
Игра «Кто кого собъет»
Баба-Яга. Какая интересная игра, а у меня еще мешки есть, давайте и с ними поиграем.
Игра «Бег в мешках»
(Дети бегают по очереди, одев мешки на ноги)
Баба-Яга. Ой, а ведь спина-то у меня перестала болеть. Вот милому несла угощение, раз вы меня вылечили, вас угощу. Где же мой узелок? Вот нашла, угощайтесь, мои хорошие.
Всех поздравляю с праздником! Мне пора, до свидания, детки.
(Баба-Яга улетает)
Вед. Вот и закончился наш долгожданный праздник. Желаю всем здоровья и долголетия. До встречи на Сабантуе на следующий год.

[Samira72]

Девочки, может кому пригодится...праздник "Карга боткасы"

Алып баручы:Хөрмәтле кунаклар,без бүген традиция буенча карга боткасы бәйрәмен үткәрергә җыелдык.белгәнегезчә бәйрәм көнне авыл балалары,кулларын карга канатын каккан шикелле җилпеп,урам буйлап чабып,халыкны бәйрәмгә чакырып йөргәннәр.
Бер бала йөгереп залны әйләнеп килә:
Карга әйтә кар-кар,Туем җитте бар,бар.
Ярма күкәй алып бар,Сөт маеңны алып бар,
Ипи-итең алып бар,Карр,карр,карр!
Шуннан соң барлык балалар,азык-төлекләр алып,су буйларына яки тау битләренә җыелганнар.Анда казан асып,ботка пешергәннәр,уеннар уйнаганнар,җырлаганнар,төрле биюләр биегәннәр.Бәйрәм бергәләшеп ботка ашау белән тәмамланган.Ләкин балалар ботканы үзләре генә ашамаганнар,өйләренә кайтып киткәндә: “Рәхмәт,кошкайлар,безгә язны алып килдегез “ дип,каргаларга да калдырып киткәннәр.Хөрмәтле кунаклар һәм балалар!Хәзер без сезгә менә шушы борынгы бәйрәмне-яз бәйрәме булган”Карга боткасы”н икенче төрле “Карга туен”уйнап күрсәтербез. Балалар,безнең бәйрәмебезгә тиздән кунаклар килер,Кара каргалар да очып килерләр,ә безнең әле бер нәрәсәбездә әзер түгел.Әйдәгеә бәйрәм өчен ннәрсәләр кирәклеген искә төшерик.
Балалар:Ярма,сөт,күкәй,ит,май
Алып баручы:Әйе,дөрес балалар,әйдәгез өйдән өйгә йөреп сый җыйык.
Балалар бәйрәмгә азык-төлек җыen йөрилар. Балалар бер өй янына киләләр, кулларында төрле азык. Алар матур итеп такмак әйтәләр:
-өйдәме түтәй?Бир,зинхар күкәй.
Бирсәң безгә өч күкәй,Тавыгың салыр йөз күкәй.

Балалар:Оның булса, он чыгар, Пешерербез без чумар.
Шикәр кирәк, тоз кирәк, Чыгар, түтәй, тизерәк!
Синең кебек уңган түтәй бу дөньяда бик сирәк

Түтәй: Мәгез, мә, үскәннәрем, рәхим итегез, каргалар безнең сыйдан да авыз итсеннәр.


Б а л а л а р. Рәхмәт сезгә, мең рәхмәт, матур түтәй! Кар¬га туе! Карга боткасы, Карга боткасы! Бәйрәмгә рәхим итегез, әйдәгез, әйдегез, тизрәк килеп җитегез! Бергәләп, язны чакы¬рыйк, ул тизрак килсен!
Балалар парлашып залны әйләнеп чыгалар.

Кыш бик озак кунак булды, Китсен ул, китсен.
Сулар аксын, кошлар кайтсын, Тизрәк яз җитсен! Тизрәк яз җитсен!
Балалар күңелле көйгә залны әйләнеп үтәләр,ярым түгәрәк ясап басалар.
Алып баручы: карагыз әле балалар,нинди матур аланга килеп чыктык.
Бала: Ачылды ак калын юрган, Исте апрель җилләре.
Кошлар кайта- сагындырган, Туган үскән илләре.
Бала:Көннәрен юлда үткәреп,Куанышып очалар.
Канатларына күтәреп,Яз китерә ич алар.
Бала:Ямьле, бик ямьле Туган илебез
Килегез кошлар, Безгә килегез.
Җыр: “Яз килә”

Бала:Кояш,кояш, кыздыр ныгырак Салкыннар китсен.
Кар эреп бетсен,кар эреп бетсен!
Бала: Яз килсен тизрәк,яз килсен, Кояш син елмай.
Бу безгә язны китергән Иң күңелле ай, Иң күңелле ай.
Ашыгып кына бабай белән әби керә.Бабайның кулында утыннар,әбинең кулында казан.
Бабай: Әй балакайларым артыгыздан көчкә җитештек бит,карга туена соңга кала язганбыз дип торам.
Әби:Әйе шул,шул арада әллә-кайларга барып җиткәнсез, карга боткасын пешерергә нинди матур алан тапкансыз икән, әйдә бабай,менә шул тирәгәрәк казанны асарбыз,син учак тергезә торырсың,ә балалар,сез матур итеп уйнагыз,җырлагыз,йоласы шул бит.
Алып баручы:Ярар,әби,менә биредә балалар күп кенә сый җыйдылар,алыгыз әле,ә без бәйрәмебезне дәвам итәбез.
Җыр: «Весенний хоровод”

әби: менә шулай,балалар,матур итеп җырладыгыз.
Бабай: (КАзанны аскач канәгатьләнеп елмаеп тора).
Менә шәп булды бу,ә?Сезнеңчә ничек,егетләр,казанны котлаучы булырмы икән соң?
Алып баручы:Булыр,булыр.Ник булмасын!Әйдәле ...............шигыреңне сөйләп күрсәт әле.

Карга әйтә: карр! КАрр! Карурманда кар бар.
Эреп бетсен тизрәк, Учак ягарга кирәк.
Карга әйтә: карр! КАрр! Утлы учак бар,бар.
Ботка куярга кирәк, Ит тә турарга кирәк.
Бабай: Менэ булдырдың,әйдә инде әбисе,ит салып ботканы куярга да вакыт җиткәндер.
әби:Хәзер,хәзер,ит тә салабыз,ботка да пешерзбез,ә сез балалар,уйный торыгыз.

Җырлы биюле уен : “Кэрия -Зэкэрия”.

әби: Менә рәхмәт,булдырдыгыз,балалар!
Бабай: Кунакларны чакырыр вакыт та җитә инде,әбекәй,ничек анда,ботка пешәме инде?
әби:пеште инде,пеште.Аллага шөкер,кая барыгыз,кунакларны чакырып килегез.
Балалар:Хәзер,хәзер,чакырып киләбез.(Балалар,капка ясап басалар,ата-аналар шул капкадан үтәләр)
Әйдә кунаклар килегез,Капкалардан үтегез.
Капкалардан үтегез,Кунак булып китегез,
Кунак булып китегез,Гөрләп бәйрәм итегез.
Бабай:Менә ничаклы кунаклар килгән икән,әйдәгез,әйдә,табын тирәли утырышыгыз.
Ата-аналар,балалар табын тирәли утырышалар.
Әби:Сез балалар,кояшны,җылыны гына чакырмагыз әле,җир өчен яңгыр да бик кирәк,яңгырны да чакырырга онытмагыз,ягез әле балалар!
Җыр: “Тамчылар бии”
Әби:Әй аллам,онытылып та киткәнбез икән.боткабыз пешкәндер инде.Кая әле,авыз итеп карыйк.(Ботканы кабып карый)Әй булган бугай бу.Бик тә тәмле булган инде менә,телеңне йотарсың.
Ботка ашау.
Бабай:Карап-карап торам да әйтмичә булдыра алмыйм.Әллә,мәйтәм,шушындый да тәмле ботканы мактаучы да юк инде?
Алып баручы: бар,бар,бабакай.хәзер безнең кунаклар бик матур итеп мактап күрсәтерләр.
Ата-аналар берәм-берәм ботканы мактап чыгалар.
Бабай: балалар,уйнадык та,җырладык та инде бәйрәмебезне түгәрәкләргә дә вакыт җиткәндер.Әйдәгез әле,барыбыз бергә җыр белән озатыйк бу күңелле бәйрәмебезне.
Күмәк җыр: “Яз җитә”.(Ж.Файзи)
Алып баручы:Хөрмәтле кунаклар,шуның белән безнең бәйрәмебез ахырына якынлашты.Ә шулай да халкыбызның борынгы гореф-гадәтләрен онтмыйча,әби-бабаларыбыздан калган бәйрәмнәрне югалтмыйча,үзебезнең балаларыбызда туган телгә карата мәхаббәт хисләрен уятуны дәвам итсәк иде.

[Лилия Разаковна]

Җырдай моңлы татар теле.
развлечение для 2 младшей группы
Зал бәйрәмчә бизәлгән.
Алып баручы. Туган җирең – идел буе, хәр телнең бар туган иле.
Туган җирең кебек назлы, җырдай моңлы татар теле.
Бала. Ямьле илдә без – иң матур гөлләр,
Гөрләп үсәбез – без бәхетлеләр.
2 бала. Дөньяда иң матур ил - Ул – минем туган илем.
Дөньяда-иң матур тел ул минем туган телем
3 бала.Әтиләр, әниләр, бабайлар, әбиләр,
Бакчага килегез, килегез карагыз –
Нәрсәгә өйрәнә бакчада балагыз,
Кадерле балагыз, бәхетле балагыз.
4 балаНынче день у нас хороший, веселятся все кругом
Пляшут, хлопают в ладоши, ну и мы не отстаем.
Җыр башкарыла “Безгә бәйрәм килде”
Ишек шакыган тавыш ишетелә.
Алып баручы. Балалар, кемдер ишекне шакый бугай, ишекне ачабызмы?
Балалар. Ачабыз.
Залга милли киемнәр кигән әби керә.
Алып баручы. Балалар, әйдәгез әле әбекәй белән матур итеп исәнләшийк. Исәнмесез.
Балалар. Исәнмесез.
Әбекәй. И-и-и-и, балалар, исәнмесез! Менә урамнан узып барганда бик матур татарча җыр ишеттем. Тукта әле, мин әйтәм, кереп карыйм әле бу йортка. (Гаҗәпләнеп залны карап йөри.) Балалар бакчасы икән бу. Ә сез, сабыйларым, бакчагызның исемен беләсезме соң?
Балалар. Беләбез. “Алтынчәч”.
Әби. И-и-и-и, рәхмәт төшкере, үзегез шикелле исемедә матур икән бакчагызның.
Балалар, сез матур итеп татарча сөйләшәсез икән. Әллә соң урыс телен белмисезме.
Балалар. Беләбез.
Алып баручы. Әбекәй, безнең бакчада балалар татарча да, русча да сөйләшә. Алар ике телне дә өйрәнәләр.
Әби. Бигрәк уңган балалар булып чыктыгыз әле сез.
Алып баручы. Әйе, безнең балалар барысын да булдыра. Хәзер аларны тыңлыйк.
Бала. Татарча да яхшы бел, урысча да яхшы бел
Икесе дә безнең өчен иң кирәкле, затлы тел.
Алып баручы: Әбекәй, без балалар бакчасында шигерҗ сөйләп, җыр җырлап кына калмыйбыз, төрле уеннар да уйныйбыз. Әйдәгез балалар уеннарыбызны уйнап күрсәтийк.
“Күрсәт әле үскәнем”
“Килде әби кунакка”.
Әби. Балалар, ә сез әкиятләр беләсезме?
Алып баручы: Әйе әбекәй, без бакчада бик күп төрле әкиятәр укыйбыз, хәтта аларны сәхнәләштерәбез дә. Телисеңме сиңа да уйнап күрсәтәбез.
“Теремок” әкияте.
Алып баручы: Тугн оясыннан аерылган кош канатына мәңге юл тапмый.
Туган телне яратмаган кеше, башкаларның телен яратмый.
Бала. Без бәхетле, шат балалар, без кайгыны белмибез.
Эх, ямье соң, күңелле соң безнең туган илебез
Песня “К нам гости пришли”
Алып баручы: Татар халкының бик күркәм бер гадәтләренең берсе – килгән кунакны хөрмәт итү, сыйлап чәйләр эчертү. Менә әбекәй без балалар белән уйнадык, биедек, җырладык, ә хәзер бергәләшеп төркемебездә тәмләп чәй эчик.

[Лилия Разаковна]

Икмәк булса табында.
развлечения для подготовителҗной группы
Тәрбияче: Исәнмесез, балалар!
Балалар: Исәнмесез, саумысыз!
Тәрбияче: Хәерле көн дисәм,
Балалар: Хәерле көн дибез.
Тәрбияче: Кәефләрегез ничек дисәм,
Балалар: Кояшлы көн кебек,
Тукай телен анам телен өйрәнергә диеп килдек.
Тәрбияче: Балалар, тыңлагыз әле мине, мин сезгә бер табышмак әйтәм:
Үзе түгәрәк, урыны түрдәрәк, эче тулы күзәнәк.
Әчкелтем дә төчкелтем, бар нәрсәдән кадерлерәк.
Я, кем әйтә, бу нәрсә?
Балалар: Икмәк.
Тәрбияче: Әйе, дөрес, балалар, бу ипи. Менә бүген без сезнең белән ипи турында сөйләшербез. Ипи кешегә яшәү өчен кирәк булган иң кирәкле ризык. Без ипине кадерләп, төрлечә атыйбыз: ипи, икмәк, ипекәй, күмәч, калач. Ипине без барыбызда бик яратабыз, һәр көн кулланабыз, аннан бер дә туймыйбыз.
Бала: Икмәк миңа бик кадерле, әткәй - әнкәй кебек ул.
Ансыз яшәве җайсыз, икмәксез дөня җайсыз.
Бала: Һәркемгә ипи кирәк, һәр көн дә ипи кирәк.
Ипи космонавтка да, очучыга да кирәк.
Ипи сатучыга да, ипи сезгә дә кирәк.
Ипи безгә дә кирәк, ипи һәммәбезгә дә кирәк.
Тәрбияче: Балалар, әйдәгез әле без сезнең белән үзебез икмәк пешереп карыйбыз. Сез ризамы? Ләкин баллы икмәгебез тәмле булсын өчен төрле-төрле биремнәр үтәргә туры киләчәк. Беренче бирем - ипинең камыры нәрсәдән ясала?
(балалар җавап бирәләр, тәрбияче өстәлдәге продукталарны күрсәтә).
Ә хәзер эшкә керешик, һәм биремне үтәгән саен ипи камырына кирәкле эйберләрне салып барырбыз. Әйдәгез әле бергәләп “Мин башлыйм – син дәвам ит” дигән уен уйнап алабыз.
1. Ипи, тоз – якты йөз.
2. Ипи – иң зур байлык.
3. Икмәк – ил байлыгы.
4. Икмәк тәмен ач белә.
5. Ипидән зур нәрсә юк.
Сез бу биремне уңышлы башкарып чыктыгыз, ипи камырына беренче булып нәрсә салабыз? Әйдәгез, бергәләп аны салыйк.
- Балалар, безнең татар халкы оннан бик күп төрле камыр ашлары эзерли. Әйтегез әле миңа, бәйрәмнәрдә, ял көннәрендә әниләрегез сезне нинди камыр ашлары белән сыйлый? (җаваплар). Сез бик дөрес әйттегез, ипи камырына тоз салыйк.
Ә менә монысы нәрсә икән?
Балалар: Коймаклар.
Тәрбияче: Әйдәгез әле, бергәләп коймаклар уенын уйнап алыйк.
Уен “Коймаклар”
(камырга чүпрә салына).
Тәрбияче: Балалар, без сезнең белән алдагы шөгылләрдә икмәкнең нинди юллар үтеп өстәлгә килүе турында сөйләшкән идек. Әйдәгез әле Ленаны тыңлап үтик.
Лена шигырь сөйли, ипигә май сала.
Бала: Ипи басуда үсә, аннан амбарга күчә,
Аннары мичтә пешә, кызарып мичтән төшә.
Шуннан килә өстәлгә, безгә күәт өстәргә.
Ипи булса табында булдырам мин барын да.
Тәрбияче: Камырга бөтен әйбер салынды, ләкин ипи булып пешсен өчен, иң кирәкле – он калды. Бергәләшеп онны салып болгатыйк, һәм ипине пешерергә куик.
(Балалар он салалар, тәрбияче әзер камырны күрсәтә,ипине пешерергә чыгарып куялар).
- Ипи пешкән арада биеп – җырлап алыйк.
“Башмакчы”
“Ачык авыз”
Җыр я бию башкарыла.
Тәрбияче ипи күтәреп керә
Тәрбияче: Карагыз әле, балалар, икмәгебез нинди талы, тәмлә итеп пешеп чыккан!
Тәмле исле кайнар икмәк, күмәк хезмәт бүләге.
Икмәк белән бәхет яулап тибә халык йөрәге.
Икмәк – тормыш көче, икмәк – табын түрендә.
Икмәк булса көчең арта, икмәк булса үсәсең.
- Үзебез пешергән ипине авыз итик, тәмләп чәй эчеп алыйк!

[Лилия Разаковна]

Карга боткасы.
Алып баручы: Хәерле көн балалар, кадерле кунаклар! Татар календарендә иң популяр, иң күңелле язгы бәйрәмнәрнең берсе – һичшиксез, карга боткасы. Борын – борын заманда кшеләр нилектән яз булганын белмәгәннәр, ди. Алар ямле язны җылы яктан кара каргалар алып килә, дип уйлаганнар. Шуның өчен карлар эреп, сулар ага башлагач, гөрләвекләргә таба, яңаруга – яшәрүгә йөз боргач, каргалар килү хөрмәтенә бәйрәм ясый торган булганнар. Ана “Карга боткасы” - дип атаганнар.
1-нче бала: Ачылды ак калын юрган,
Исте апрел җилләре,
Кошлар кайта, сагындыра
Туган – үскән җирләре.
2-нче бала: Көннәрен юлга үткәреп куанышып очалар.
Канатларын күтәреп яз китерә ич алар.
(“Кар-р, кар-р”, дип ике карга очып керә)
1-нче карга: Канат очларыма тагып,
Яхшы хәбәр килдем алып.
Яз башлана, яз башлана!
2-нче карга: КАр, кар, туем җитте бар, бар!
Матур язлар алып килдек,
Күңелле бәйрәм китердек.
Алып баручы: Менә, балалар, каргалар да килде. Аларга да күңелле булсын, бер уйнап – җырлап алыйк әле.
“Яз килә!” җыры башкарыла.
Алып баручы: Әйдәгез, хәзер инде өйләргә керәбез, сый – хөрмәт җыябыз.
(Янчыклар өләшелә. Балалар җырлап өй янына килеп туктыйлар).
1-нче бала: ӨЙдәме түтәй? Тизрәк бир күкәй!
Бирсәң безгә өч күкәй, тавыгың салыр йөз күкәй.
Әби чыга.
Әби: Балакайларым килгән икән бит. Каргалар да килеп җиткәннәр (сый бирә).
Балалар: Рәхмәт, әби.
Бабай чыга: Кһым, кһым, һәй кунаклар бар икән. И, балалакайларым, Аллага шөкер, барысы да бар, ботка да пешерербез, чәен дә куярбыз.
Әби: Бар, бабай, учагыңны ягырга эзерлән, балалар белән бергәләшеп ботка пешереп ашарбыз.
Алып баручы: Ә без ботка пешкәнче балалар белән уйнап – биеп алырбыз, күңел ачарбыз.
Балалар утыралар
Уртанчылар төркеме “Дустым бар”
Зурлар төркеме “Чума үрдәк, чума каз”
Зурлар төркеме “Башмакчы”, “Кәрия-Зәкәрия”
Бабай: Сезгә карап, үзебезнең яшь вакытлар искә төште, без дә бәйрәмнәрне бик күңелле итеп үткәрә идек.
Әби: Карт, без яшь чакта нинди уеннар уйный торган идек әле?
Бабай: “Ачык авыз” уены бик күңелле була торган иде. Бергәләп уйнап алыйк әле шуны.
“Ачык авыз” уены.
Әби: Балалар, бигрәк матур җырлыйсыз, биисез икән, сезгә карап күңелләр соклана. Ә шигырьләр беләсезме соң?
Алып баручы: Әлбәттә, әбекәй. Чулпан әбиләр турында бик матур шигырь белә, рәхим итеп тыңлап үтик аны.
Чулпан, Наркиз, Җәмилә шигырь сөйлиләр.
Бабай ботканы карап килә: Ботка тиздән пешеп җитә, аны көткән арада җырлап алыйк.
Җыр “Бергәләшеп биик”
Әби: Ботка пеште, ботка пеште! Ал да итәрбез әле, гөл дә итәрбез әле.
Бергәләшеп тәмле итеп ботка ашарбыз әле!
Бергәләшеп ботка ашыйлар.

[Лилия Разаковна]

Сабантуй.

Иң элек сабантуй үткәрү өчен мәйдан әзерләнә. Бөтен кирәк – ярак алдан чыгарып куела. Бер төркем балалалр һәм тәрбияче участоктан участокка йөреп, балаларны “Әйдәгез сабантуйга”, “Сезне сабантуй көтә” дигән сүзләр белән мәйданга чакырып йөриләр. Бер малайның кулында бүләкләр эленгән калга. Икенчесендә - матур капчык һәм төркем балалары әзерләгән бүләкләр шул капчыкка куялар. Балалалр мәйданга җыелалар.
Алып баручы: Кадерле балалар! Хөрмәтле кунаклар! Хәерле көн! Без бүген татар халкының олы бәйрәме – Сабан туйга җыелдык. Сабантуй – ул хезмәт бәйрәме! Сабантуй – ул дуслык бәйрәме!
Сабантуй – ул һәркемнең көтеп алган изге бәйрәм! Котлы булсын Сабан туйлары! Кадерле балалар, балалар бакчасында эшләүче барлык тәрбиячеләр – Сабан туе бәйрәме белән котлыйм сезне! Һәр көнегез бүгенге кебек ямьле, күңелле булсын!
1 бала: Шатлыклар күңелебездә, ал кояш күгебездә,
Килегез, дуслар, кунакка, Сабантуй бүген бездә!
2 бала: Җилфердәп чиккән сөлгеләр, бүләкләр күбебездә.
Көрәшик тә, уйнашыйк та, Сабантуй бүген бездә!
3 бала: Күңелле Сабан туйлары, бүген бәйрәм, зур бәйрәм!
Матур җырлар җырлый-җырлый, уйныйбыз әйлән – бәйлән!
4 бала: Урам тулы җыр йөри, көндезен, кичен, иртән,
Нигә бу сабантуйлары көн саен булмый икән?
5 бала: Без уйныйбыз, уйныйбыз, якты көннән туймыйбыз,
Сабан туе гөрләп торсын – биибез дә, җырлыйбыз!
“Сабан туе” җыры.
Бабай керә.
Бабай: Ник шаулашасыз, ни бар?
Алып баручы: Сабан туе бит бүген, бабакай!
Бабай (ишетми): Ә, нәрсә дисең, кызым?
Алып баручы тагын кабатлый, ләкин бабай ишетми, балалар хор белән әйтәләр.
Балалар (хор белән): Сабан туе!
Алып баручы: Бәйрәмгә рәхим ит, бабакай!
Бабай: И-и, Сабан туе мени? Мин бик яратам бу бәйрәмне!
Алып баручы: Бабакай, син бит олы кеше, сабантуйларын күп күргәнсеңдер! Сөйлә әле безгә, ничек үтә иде бүтән сабантуйлар?
Бабай: Сабантуйлармы? Сабан туенда без уйный, җырлый, бии идек. Кая әле, биеп күрсәтим әле сезгә дә. (такмак әйтеп бии): Бие, бие, хайрулла, биегән кеше бай була.
Биегән кеше бай булмаса, кесә ягы сай була.
Әби керә.
Әби: Бабай, бабай, дим! Нишләвең бу, и-и-и, Ходаем! Күпме кеше алдында оялмыйча биеп торасың тагы!
Бабай: Сабан туе бит бүген, карчык! Ничек биимисең ди! Менә миннән сорадылар, ничек үтә иде сабантуйлары, ә мин күрсәттем. Бик күңелле итә иде шул!
Алып баручы: Әбекәй, менә бабай биеп күрсәтте, ә тагын нәрсәләр эшли идегез сабантуйда?
Әби: Их, яшьегетләр, җитез малайлар атлар чабыштырыр иде!
Алып баручы: Була ул! Атлар чабышына әзерләнәбез!
“Ат чабышы” уены
Бабай: Ә хәзер, җиннәрне сызганып көрәшеп тә алыйк әле!
Алып баручы: Булдырабыз аны! Көрәшчеләр, уртага чыгыгыз!
“Көрәшү”
Әби: Тагы әле капчык киеп йөгерә идек.
Алып баручы: Башта әйдәгез, үзегез йөгереп күрсәтегез, яшь чакларыгызны искә төшерерсез.

Әби: Ай, булдыра алырбыз микән?
(әби белән бабай йөгерешәләр).
“Капчык киеп йөгерү”
Әби: Бабай! Исеңдәме, Сабан туйларында чүлмәкне ничек тиз вата торган идек!
Алып баручы: Бабай, күрсәтәле һөнәреңне!
Бабай: Мактана диеп уйламагыз, мин бит белеп мактанам.
Чөнки мин менә бу чүлмәкне күрмичә дә вата алам!
(вата алмыйча йөри)
- Уф, булмады, картайганмын. Ягез, балалар, сез яшьләр, күрсәтегез, ничек кирәк ватарга.
“Чүлмәк вату” уены
Бабай: Карчык, исеңдәме, кашыкка йомырка салып йөгергәндә, син гел беренче килә идең. Әйдәле, бүген дә йөгереп кара!
Әби: Әй, булмас ла!
Алып баручы: Әби! Әйдә бергә йөгерәбез! Ләкин мин синнән алдан киләм – мин бит шәп йөгерәм!
“Кашыкка йомырка салып йөгерү”
(әби беренче килә, алып баручы аны мактый, аннан алар белән бергә балалар уйныйлар).
Алып баручы: Сабантуй елга бер килә, күңелле, олы бәйрәм.
Нур өстенә нурлар иңгәнче, биеп алыйк, ичмасам!
“Татарча бию”
Алып баручы: Менә, дуслар, көтеп алган сабантуйлары да тәмам. Тагын бер елга сау бул, Сабантуй!
Әби, бабай: Без дә рәхәтләнеп ял иттек, бөтен уеннарыгызда да катнаштык. Безгә бик тә ошады. Ә хәзер бездән балаларга күчтәнәчләребезне таратырга рөхсәт итегез!
(күчтәнәчләр тараталар).
Бабай: Барыгызга саулык – сәламәтлек телим, киләсе елга да сабан туйларында очрашырга язсын! Саубулыгыз, дуслар! (чыгып китәләр)
Бәйрәм тәмам.

[zayushka]

Лилия Разаковна, а нет ли у вас татарских сценариев на 8 марта для младшей и средней групп?

[Иделя]

Көзсылу бүләкләре
(Зурлар төркеме балалары өчен көз бәйрәме сценариясе)

Катнашалар:

Зурлар: Алып баручы
Көзсылу
Уңыш бабай
Яңгыр

Балалар: Җәнлекләр (Куян, Аю, Керпе, Тычкан)
Яшелчәләр (берничә малай)
Яңгыр тамчылары (берничә кыз)
Матрёшкалар (берничә кыз)

Салмак көй яңгырый.
Залга балалар керәләр һәм ярымтүгәрәк ясап басалар.
Алып баручы котлау сүзләре әйтә.

Алып баручы: Хәерле көн, балалар! Хәерле көн килгән кунаклар! Без бүген сезнең белән ел да үтә торган зур бәйрәмгә җыелдык. Бу иң матур бәйрәмнәребезнең берсе – көзге бәйрәм, уңыш бәйрәме. Табигатьтә барлык үсемлекләр әйтерсең лә берсеннән-берсе матуррак күлмәк кигән: агачларда сары-кызыл яфраклар. Бәйрәмгә тиздән Көзсылу үзе дә килеп җитәр. Без аңа шигырьләребезне сөйләрбез, җыр-биюләребезне бүләк итәрбез. Әйдәгез, бәйрәм иртәбезне башлап җибәрик.

Балалар көз турында шигырьләр сөйлиләр.

1 бала: Ни арада җәй үтте,
Матур көз килеп җитте.
Шатлык тулы бу бәйрәмне
Балалар күптән көтте.

2 бала: Яшел куаклар буялды
Ал, кызыл, сары төскә.
Көз көне яңгыр белән
Яфраклар ява өскә.

3 бала: Көзге җил сукмакларга
Яфраклар сибеп йөри.
Шаяртып, уйнап-көлеп
Битләрдән үбеп йөри.

4 бала: Одарила гостья Осень,
Урожаями плодов.
Моросящими дождями,
Кузовком лесных грибов.

5 бала: Так давайте славить Осень
Песней, пляской и игрой!
Будут радостными встречи,
Осень, это праздник твой!

Балалар көз турында җыр башкаралар
(«Осень наступила»).

Алып баручы: Сары, сары, сап-сары
Агачның яфраклары.
Җил исә, ява яфрак –
Көзнең матур чаклары.
Оча яфрак, уйный яфрак,
Һаваларда әйләнеп.
Бүген, бүген, бүген, бүген
Яфракларның бәйрәме!
Рәхим итегез, дусларым,
Көзге бәйрәмгә.
Яфраклар тотып
Бер биик әйдә.

Балаларның кулларына яфраклар тоттыралар.
Алар «Яфраклар белән бию» башкаралар.
Биюдән соң урыннарына барып утыралар.
Алып баручы яфракларны җыеп ала.

Алып баручы: Ай, балалар, ниһаять бәйрәмебезгә Көзсылу дә килә бугай! Рәхим ит, хөрмәтле Көзсылу!

Бераздан салмак көй астында залга Көзсылу керә.
Кулында кәрзине. Көзсылу балалар белән исәнләшә.

Көзсылу: Исәнмесез, балалар! Күрәм, бүген сездә бәйрәм. Менә мин дә сезнең янга буш кул белән килмәдем. Мине зарыгып көткән өчен зур рәхмәт сезгә, дусларым! Минем көзге патшалыгыма рәхим итегез!

Моңлы, гүзәл, матур, аяз көннәр,
Мул игеннәр – минем бүләгем.
Сокландыргыч минем табигатем,
Бигрәк матур, ай-һай, күлмәгем!

Көзсылу: Билгеле, һәрбер кеше көзне үзенчә каршылый. Ә менә урман җәнлекләре көз бәйрәмен ничек каршылыйлар икән? Салкын кышка ничек әзерләнәләр икән? Әйдәгез әле, алардан сорап карыйк.

Күңелле көй яңгырый.
Зал уртасына җәнлекләр маскасы кигән берничә бала чыгып баса.

Куян: Мин Куян булам. Соры тунымны акка алыштырырга вакыт җитте. Чөнки озакламый кыш җитәчәк бит.

Аю: Мин – Аю. Көз көне үземә өн казып куйдым. Тиздән анда кереп ятам һәм кыш буе йоклыйм. Яз җиткәч кенә уяначакмын.

Керпе: Ә мин – Керпе. Салкыннардан бик куркам. (Сыртындагы яфракларга күрсәтеп әйтә): Күрәсезме, мин көз көне күп итеп яфраклар җыям. Кыш җиткәч, алар белән ябынып йоклыйм. Җәй көне бик күп эшләр эшләдем: гөмбәләр җыйдым, аларны тозладым. Хәзер бик арыдым, миңа ял итәргә кирәк.

Тычкан: Ә мин – бәләкәй тычкан. Җәй буе үземә бодай җыйдым. Шуңа күрә мин көздән дә, салкын кыштан да курыкмыйм.

Көзсылу (җәнлекләргә): Күрәм, сез бик тырыш һәм уңган икән, урман җәнлекләре! Салкын кышка сез әзер. Мин бик шат! Бәйрәмебезгә рәхим итегез, дусларым!

Урман җәнлекләре урындыкларга барып утыралар.

Көзсылу (балаларга мөрәҗәгать итә): Бүгенге бәйрәмнең кунагы буларак, мин сезне барыгызны да биергә чакырам. Басыгыз әле түгәрәккә!

Балалар парлашып басалар һәм «Күмәк бию» башкаралар.
Биеп бетергәч, бер-бер артлы урындыкларына барып утыралар.

Көзсылу: Мин Көзсылу – иң бай ел фасылы. Чөнки җиләк-җимеш, яшелчәләр бүләк итәм. Минем бер якын дустым бар, ул минем уң кулым. Аның исеме Уңыш бабай. Ул бик эшчән, минем көзге байлыгымны саклый. Әйдәгез әле, аны бергәләп кунакка чакырыйк.

Барысы бергә: Уңыш бабай! Уңыш бабай!

Бергәләп чакыралар, тик Уңыш бабай килми.

Көзсылу: Балалар, Уңыш бабай гади генә кунак түгел ахрысы. Ул килсен өчен безгә бик нык тырышырга кирәк.

Алып баручы: Хөрмәтле Көзсылу! Безнең балалар хезмәтне бик яраталар, эштән курыкмыйлар. Шулаймы, балалар?

Балалар: Әйе.

Идәнгә яшелчә, җиләк-җимеш макетлары таратыла.

Көзсылу: Дусларым, миңа бакчадан яшелчә, җиләк-җимешне җыеп алырга ярдәм итегез әле.



Уен үткәрелә: «Яшелчә, җиләк-җимешне җый».

Уенның барышы: Уенда берничә бала катнаша. Алар ике төркемгә бүленә. Күңелле көй астында бер төркем балалар кәрзингә яшелчәләрне, ә икенче төркем – җиләк-җимешне тутыра. Уен берничә тапкыр кабатланып уйнала.
Уеннан соң залга Уңыш бабай керә.

Уңыш бабай: Исәнмесез, балалар! Исәнме, Көзсылу! Тырышып эшләгәнегезне күрдем дә, кунакка килдем. Булдырдыгыз! Беләм-беләм, сез мине болай гына чакырмагансыз. Шулаймы?

Көзсылу: Бик дөрес, хөрмәтле Уңыш бабай. Син бик тапкыр һәм шаян.

Уңыш бабай: Әйе, шулай.

Көзсылу: Алайса безнең балаларны шатландыр, сөендер.

Уңыш бабай: Бик рәхәтләнеп. Мин сезгә табышмаклар әзерләп килдем. Карап карыйм әле, җавапларын белә алырсыз микән?

Уңыш бабай балаларга табышмаклар әйтә.
Табышмакларга җавабын тапкач, Алып баручы залда утырган берничә малайга яшелчә, җиләк-җимеш маскасын кигертә.

1. Озын, яшел – түтәлдә,
Сары, тозлы – кисмәктә.

Балалар: Кыяр (Малайга кыяр маскасы кигертәләр).

2. Үсеп утыра бер чүлмәк,
Өстенә кигән йөз күлмәк.

Балалар: Кәбестә (Малайга кәбестә маскасы кигертәләр).

3. Түтәлдә яткан чагында
Тула ай кебек.
Бәлешкә ярып куйганда
Эче сары бал кебек.

Балалар: Кабак (Кабак маскасы кигертелә).

4. Ул җир астына төшкән,
Кып-кызыл булып пешкән.
Ашка тәм һәм төс бирер,
Кем әйтер соң, кем белер?

Балалар: Чөгендер (Чөгендер маскасы кигертелә).


5. Җир астында җирән ат,
Аның тиресе җиде кат.
Кисәрсең дә тунарсың,
Тунаганда еларсың.

Балалар: Суган (Суган маскасы кигертелә).

6. Үзе булыр җир эчендә,
Чәчләре – җир өстендә.

Балалар: Кишер (Кишер маскасы кигертелә).

7. Чәчәге агачында, алмасы – тамырында.

Балалар: Бәрәңге (Бәрәңге маскасы кигертелә).

8. Итләч, йомры, яшелен,
Өзеп алдым, яшердем.
Гаҗәпләндем бераздан –
Кояшсыз да кызарган.

Балалар: Помидор (Помидор маскасы кигертелә).

9. Алма дисәң дә, алалар –
Нәрсә соң ул, балалар?

Балалар: Алма (Алма маскасы кигертелә).

Алып баручы: Күрдеңме, Уңыш бабай! Балалар табышмакларыңа җавапны бик тиз әйтеп бирделәр.

Уңыш бабай: Булдырдыгыз, балалар! Мин бик шат! Сез бик тапкыр икәнсез. Балалар, сез Көзсылуны яратасыз, мин килгәнгә дә сөенәсез. Бәлки сез безгә үзегезнең һөнәрләрегезне күрсәтерсез һәм безне шаккаттырырсыз, ә?
Алып баручы: Булдырабыз аны. Хөрмәтле Көзсылу, Уңыш бабай! Балалар кызыклы җырлы-биюле уен әзерләгәннәр. (Уңыш бабайга мөрәҗәгать итә): Уңыш бабай, түгәрәккә син дә бас, безнең балалар белән бергә уйна.

Уңыш бабай (яшелчәләр булып киенгән балаларга мөрәҗәгать итә): Кайда әле минем яшелчәләрем? Дусларым, бирегә чыгыгыз әле.

Түгәрәктә «Уңыш бабай белән балалар» җырлы-биюле уены башкарыла.
Яшелчәләр булып киенгән балалар җыр барышында
түгәрәк эчендә бииләр. Җырлы-бию Уңыш бабай һәм балалар тарафыннан башкарыла.

Җырлы-биюле уенның барышы: Балалар түгәрәккә басалар, Уңыш бабай уртада. Яшелчәләр бер-бер артлы чыгып (җыр сүзләре буенча), түгәрәк эчендә бииләр (проигрыш вакытында). Калган балалар кул чабып тора.

1. Уңыш бабай, әйт әле,
Кәрзинеңдә ниләр бар? Түгәрәк буенча йөриләр.
- Кәрзинемдә кыярлар,
Помидор һәм алмалар.

Проигрыш: Уртага Кыяр, Помидор, Алма маскасын кигән малайлар чыгып, бию башкаралар. Калган балалар кул чабып тора.

2. Уңыш бабай, әйт әле,
Кәрзинеңдә ниләр бар? Түгәрәк буенча йөриләр.
- Кәрзинемдә чөгендер,
Бәрәңге һәм кәбестә.

Проигрыш: Уртага Чөгендер, Бәрәңге, Кәбестә маскасын кигән малайлар чыгып, бию башкаралар. Калган балалар кул чабып тора.

3. Уңыш бабай, әйт әле,
Кәрзинеңдә ниләр бар? Түгәрәк буенча йөриләр.
- Кәрзинемдә кабаклар,
Кишерләр һәм суганнар.

Проигрыш: Уртага Кабак, Кишер, Суган маскасын кигән малайлар чыгып, бию башкаралар. Калган балалар кул чабып тора.

Җырлы-бию ахырында бергәләп
бии-бии урындыкларга барып утыралар.

Уңыш бабай: Күңелле җыр-биюегез өчен бик зур рәхмәт сезгә, нәни дусларым! Миңа инде китәргә вакыт. Мине бакчалар, басу-кырлар көтә. Аларны күзләп-барлап чыгарга кирәк, бәлки кайда да булса уңышларым җыелмагандыр. Ашыгыйм, ә сез сау-сәламәт һәм бәхетле булып үсегез. Сау булыгыз, балалар!
Уңыш бабай саубуллашып чыгып китә.

Алып баручы: Хөрмәтле, Көзсылу! Син моңсу, сагышлы ел фасылы булсаң да, үзеңчә матур, үзеңчә сөйкемле. Әмма без бүген бәйрәмне күтәренке кәеф белән дәвам итик. Көзсылу, балаларыбызның сиңа дип әзерләгән шигырьләрен тыңла.

Индивидуаль шигырьләр сөйләнә.

1 бала: Көзсылу килгән ерактан,
Нәрсә генә алмаган.
Нинди бүләк кирәклеген
Әйтмәсәң дә, аңлаган.


2 бала: Каеннарга сары яулык,
Миләшкә муенсалар.
Чиягә көрән алкалар –
Бик килешеп торалар.

3 бала: Если дождик бьёт в лицо,
Ветер треплет деревца.
Тучи по небу плывут –
Это Осенью зовут.

4 бала: Көз ашыга агачларга
Үз бизәген салырга.
Урманнарны болыннарны
Буяп китә сарыга.

5 бала: Осень! По утрам морозы,
В рощах жёлтый листопад!
Листья около берёзы
Золотым ковром лежат.

Алып баручы: Балалар, Көзсылуга багышлап үзебезнең матур җырыбызны бүләк итик. Ул аны ишетер дә, бик шатланыр.

Балалар җыр башкаралар
(«Көзсылу кунакка килгән»).

Көзсылу: Минем турында шундый матур шигырьләр сөйләүегез һәм җырлар җырлавыгыз өчен сезгә бик рәхмәтлемен, нәни дусларым!

Кинәт аудиоязмадан яңгыр яуган көй яңгырый.

Көзсылу: Нинди тавыш бу? Күрәсең, бу минем дусларым – яңгыр тамчыларыдыр. (Яңгыр тамчыларына күрсәтә): Менә ич алар! Аларның шаян биюе дә бик матур! Карагыз әле!

Зал уртасына Яңгыр тамчылары булып киенгән
берничә кыз-бала чыгып баса.
Алар «Яңгыр тамчылары биюен» башкаралар.

Бию ахырында кулына султанчик тотып, залга Яңгыр керә.
Ул Яңгыр тамчылары янына килеп баса.
Тегеләр аны урап алалар.

Яңгыр: Исәнмесез, балалар! Мин шаян Яңгыр булам, уйнарга бик яратам. Сез мине көттегезме? Телисезме, мин сезне чылатып бетерәм?

Күңелле көй яңгырый.
Яңгыр султанчигы белән балалар яныннан үтә, аларны сиптереп йөри.
Яңгыр тамчылары урындыкларга барып утыралар.

Алып баручы: Без сиңа бик шат түгел шул, Яңгыр. Син яуган вакытта, без урамга чыга алмыйбыз. Чыланып салкын тигермәс өчен өйдә утырырга туры килә.

Яңгыр: Бик кызганыч, мине берсе дә яратмый. Берсе дә минем белән уйнарга теләми. Киресенчә, качалар гына.

Алып баручы: Беләбез, Яңгыр һәм сине аңлыйбыз. Бездә бүген көз бәйрәме бит. (Көзсылуга таба күрсәтеп әйтә): Күрәсеңме, Көзсылу да кунакка килгән. Шуңа күрә яңгыр яуын теләми идек, бәйрәмнең яме китә бит.

Яңгыр: Алай булгач мин бүген берегезне дә чылатмыйм. Курыкмагыз. Мин бер кызыклы уен беләм. Балалар, минем белән уйнарга телисезме?

Балалар: Әйе.

Уен үткәрелә: «Кулыңа зонтик тотып йөгер».

Уенның барышы: Уенда барлык балалар катнаша. Алар 2 командага бүленә. Һәр командага берәр зонтик бирелә. Күңелле көй яңгырый. Уенчылар чират буенча, кулларына зонтик тотып, аякларына галуш киеп, билгеләнгән урынга кадәр йөгерәләр һәм кире әйләнеп кайталар. Эстафетаны киләсе балага бирәләр. Эстафета ахыргы уенчыга кадәр дәвам итә.

Уен өчен кирәкле атрибутлар: Зонтик, галуш, обручлар.

Яңгыр: Балалар, сезгә минем уеным ошадымы? Мин дә әйбәт була алам, һәм сезгә ошарга бик телим. Хәзер инде без чын дуслар, шулаймы?

Балалар: Әйе.

Яңгыр: Ә хәзер миңа китәргә кирәк. Әле эшлисе эшләрем бик күп: басу-кырларга, бакчаларга салкын кышлар җиткәнче су сибеп калырга кирәк. Сау булыгыз балалар, икенче елга сезнең янга кунакка тагын килермен. Киләсе очрашуларга кадәр!

Барысы бергә: Сау бул, Яңгыр!

Күңелле көй астында Яңгыр чыгып китә.

Көзсылу: Бәйрәмебез тагын да күңеллерәк булсын өчен, без яңадан кунаклар чакырыйк.
Күңелле көй яңгырый.
Зал уртасына, кулларына кулъяулыгы тотып,
Матрёшкалар булып киенгән берничә кыз йөгереп чыга.
Алар бии-бии «Матрёшкалар җырын» башкаралар.
Җыр ахырында бер рәткә тезелеп басалар.

Матрёшка (бер кыз): Исәнмесез! Без түгәрәк битле, кызыл иренле матрёшкалар. Нәни курчаклар, җыр-бию яратабыз. Һәм балалар бакчасында яшибез.

Көзсылу: Ай-яй-яй, бигрәкләр дә матур биедегез инде, нәни Матрёшкалар. Рәхим итегез безнең көзге бәйрәмгә!

Матрёшкалар бии-бии урыннарына барып утыралар.

Көзсылу (кәрзинен күрсәтә): Балалар, карагыз әле. Минем кулымда кәрзин. Анда минем көзге уңышым, сезнең өчен бәйрәм күчтәнәчләре. Матур җырларыгыз, дәртле биюләрегез өчен сезгә рәхмәт әйтәм һәм кызарып пешкән алмалар белән барыгызны да сыйлыйм. Кабул итеп алыгыз, нәни дусларым! Төркемгә кайткач, тәмләп ашарсыз, яме? Ә мин сезгә саулык-сәламәтлек теләп, саубуллашам. Тиздән салкын кыш килер, миңа аңа юл бирергә кирәк.

Көзсылу кәрзин белән алмаларны Алып баручыга тоттыра.
Барысы бергә рәхмәт әйтәләр.

Көзсылу: Түгәрәккә җыйналып
Басыйк, дуслар тизерәк.
Саубуллашыр алдыннан
Уйныйк-җырлыйк бергәләп.

Балаларның кулларына яфраклар тоттыралар.
Балалар Көзсылу белән түгәрәктә җырлы-биюле уен башкаралар
(«Осень по садочку ходила»).
Җырлы-биюле уеннан соң, яфракларын идәнгә куеп,
ярымтүгәрәк ясап басалар.

Җырлап бетергәч, салмак көй астында
Көзсылу саубуллашып чыгып китә.
Балалар аның белән саубуллашалар.

Көзсылу: Сау булыгыз, балалар!

Барысы бергә: Сау бул, Көзсылу!

Алып баручы: Менә, балалар, көз бәйрәмебез үтеп тә китте. Без сезнең белән рәхәтләнеп күңел ачтык, матур итеп ял иттек. Бәйрәм ошадымы сезгә?

Балалар: Әйе.

Алып баручы: Ә хәзер төркемебезгә кайтып, Көзсылу бүләк иткән алмалардан авыз итик.

Күңелле көй астында бергәләп залдан чыгып китәләр.
Бәйрәм тәмамлана.

[Иделя]

8 март бэйрэме. Средняя группа
А.Б. Хәерле көн, безнең иң кадерле кунакларыбыз – әниләребез, әбиләребез. Сезнең шушындый матур көнне “САНДУГАЧ” садиктагы күрүебездә без бик шатбыз. Сезне 8 март Халыкара хатын-кызлар көне белән чын күңелдән тәбрик итәбез. Сезгә бәхетле картлык, тыныч тормыш, сәләмәтллек телибез. Шундый матур бәйрәмдә балалар әзерләгән концертыбыз сезнең күңелләрдә бик матур, җылы вакыйга булып озак еллар саклансын иде дигән теләктә клабыз. Ләкин без сезнең белән шартлы рәвештә генә икегә бүленеп, уеннар да уйнап алырбыз, ә балалрның чыгышлары аларны тагында тулыландырып җибәрер.

Тел ачылгач,үз телендә әйтә алсаң «Әни!», - дип,
Тел ачылгач,үз телендә әйтә алсаң «Әти!»,-дип,
Күзләреңә яшьләр тыгылмас,
Туган телең әле ул булмас.
Соң минутта әйтә алсаң “Әни!”,-дип,
Соң минутта әйтә алсаң “Әти!”,-дип,
Күзләреңә яшьләр тыгылыр
Туган телең әнә шул булыр.
Әйе, туган телебездә «Әни!»,-диеп әйтү - нинди бәхет!

Якты дөньяга аваз салган көннән башлап, безнең янда иң якын кешеләребез-әниләребез була. Алар безгә җан җылысы, ана мәхәббәте бирә. Без аларга гомер буе рәхмәтлебез.

Җылы наз ул, әнием - синдә генә,
Иркә сүзләр синең телдә генә...
Матур хисләр, уйлар йөрәгеңдә,
Изге синең әнием, теләгең дә.

Адерле әниләребез,
Чал чәчле әбиләребез.
Бәйрәм белән котлый бүген
Сезне ул һәм балаларыгыз.

Җыр “Бәйрәм бүген”

1.Күтәренке күңелле
Бар да көләч шат бүген
Күктә кояш елмая
Яшералмый шатлыгын.
Кушымта: Тып-тып тама тамчылар
Җырлап бәйрәм көенә
Бәйрәм бүген, бәйрәм дип
Тамчылыр да сөенә.
2.Җырлыйсы килеп кенә
Тора бүген безнең дә
Көтеп алган бәйрәме
Бүген һәммәбезнең дә.
3. Күтәренке күңелле
Бар да көләч шат бүген
Бүген әни бәйрәме
8-нче март бүген.



1 бала: Һәммәсенә әни кирәк.
Ә әнигә кем кирәк?
Әниләргә без кирәк
Якты, аяз көн кирәк.

2 бала: Әнием минем матур,
Күзләре якты, көләч.
Шундый күңелле була
Ул өйгә кайтып кергәч.

3бала: Мин әнигә булышам,
Идәннәрне юышам.
Әнием күк эш остасы
Булу өчен тырышам.

Җыр “Мин әнигә булышам”

4 бала:
Син, әнием, минем өчен
Бу дөньяда бер генә.
Елмайганда йөзләреңнән
Бар өйгә нур бөрке
5 бала:
Язның беренче бәйрәмен
8 март диләр.
Бәйрәмегез котлы булсын,
Әниләр, әбиләр!

Җыр “Торле тестәге яулыклар”
6 малай:
Мин кыз булсам әлбәттә
Булышыр идем әниемә
Киендереп сеңелемне
Йөяртер идем урамда.

Проводится игра “кто быстрее завяжет платочки”.
(мамы и дети делятся на две команды, мамы сидят на стульях, дети подбегают с платочками и завязывают на голову)
7 малай
Мин кыз булсам әлбәттә
Коне буе өйдә
Рәсемнәр ясар идем
Әни белән бергә.
КОНКУРС “РИСУЕМ С МАМОЙ ВЕСНУ”
(Әниләр ясыйлар рәсәм бәләгән күзләре белән)

8 бала: Мин әни булсам әгәр
Картайсам оныгымны
Ыршмас идем бер дә
Яратыр идем аны.
Бүләкләрне һәр көндә
Бирер идем анарга
Әлбзттә охшар идем
Үземнең әбиемә.

ҖЫР: “ӘБИЕМ”

1.Әбиемнең чәчләренә
Әйтерсең лә кар яуган
Ә йөзләре, ә йөзләре
Җыерчыкланып калган.
Кушымта:
Картайса да, әбиемнең
Күзләре тора келеп
Кунакка баргач иркәли
Назлый аркамнан сөеп.
2.Мин дә аны бик яратам
Эшләрендә булышам
Аны сөендерер өчен
Тыңнарга бик торышам.

9 бала: Мин әни булсам иде әгәр
Әнинең урында
Көне буе кызым белән
Биер идем бергәләп.

ПАР БИЮЕ.
Килеп керә убырлы карчык. Кулында таз белән керләр, һәм каптыргычлар.
Убырлы: Бик кызык, кызык, әниләрне, әбиләрне бәйрәм белән котладыгыз, ә минем турында матурымны, чибәркәйне, оныттыгызмы?
А.б. Әбикәй, син бит бәйрәмнәрне бозып кына йөрисен!
Убырлы: Мин ник шулай эшлим, характерым шундый!
А.б. Бозып йөрмәсәң, бәйрәмгә сине чакырыр идек!
Убырлы: булды инде, хәзер мин үзгәрдем.
А.б. Ярар алайса, кал инде бәйрәмебездә, күрсәт нәрсә кулыңда алып килдең?
Убырлы: керләр юдым әле, элергә булышучы юк. Сезнең әниләрнең—әбиләрнең менә күпме булышучы, ә миңа беркем дә булышмый!
А.б. Кайгырма әбикәй балалар сиңа булышылар! Әйдәгез, балалар булышыйк әле әбикәйгә.
Конкурс “Развесь белье» (шапочки, платочки, маечки)
Мамы держат веревку, дети делятся на две команды, по одному берут из одного тазика белье, из другого тазика прищепку и бегут к веревке. Вешают белье и прищепкой закрепляют и бегут обратно, затем бежит следующий.
А.б. Әбикәй, синең керләреңне элдек, кара әле ничек кызлыр керләне юа беләләр.
ТАНЕЦ «СТИРКА»
Убырлы: Ай, яхшы юалар, сез биегәндә минем керләрем кипте дә киредән тазга җыеп куегыз әле!
Конкурс «Сними белье»
Убырлы: Ай, рахмәт! Киңәндердегез, мин дә сезгә бүләк итермен, булышкан өчен. Әй, казларым! Мин яраткан җырымны җырлап бирегез әле, балаларга!!!
Сюрпризный момент.
Ярый, сай булыгыз, киттем Кощейга пирог пешерергә бар әле, аны кунака яштем, бәйрәмгә! (керләрне ала да, өенә кереп китә)
Күмәклшеп без дә дуслар
Җырлап алыйк, әйдәле.
Котлы булсын, гөрләп торсын
Әниләрнең бәйрәме!
Җыр – Музыканты веселей.
Мы в саду своем любимом, научились петь, плясать.
А еще как музыканты мы хотим для вас сыграть!
Оркестр.
Бәйрәм бүләксез булмый ул. Барыгыз да беләсез.
Безнең ничек тырышканны Хәзер менә күрерсез!

Нәни кулларым белән мин Тик сиңа диеп кенә.
Әзерләдем бүләгемне Бик зур кйч куеп менә.
(Әниләргә бүләк бирү)
А.б.
Гөлләр дә елмаеп баш ия. Яшәгез, кадерле әниләр, әбиләр.
Сез булган урында Мәңгелек язларның яме бар.
Балалар әниләре белән группага чыгып китәләр.

[Иделя]

Көзге урманга сәяхәт
(Уртанчылар төркеме өчен көз бәйрәме сценариясе)

Катнашалар:

Зурлар: Алып баручы
Көзбикә
Гном

Балалар: Куян
Керпе
Аю
Гөмбәләр

Зал бәйрәмчә бизәлгән. Идәндә алтын-сары, кызгылт яфраклар ята.
Зал читендә зонтиклар тезелгән. Музыка яңгырый, залга бәйрәмчә киенгән балалар кереп, ярымтүгәрәк ясап басалар.

Алып баручы: Балалар, карагыз әле, залыбыз ничек матур итеп бизәлгән. Тирә-ягыбызда алтын сары яфраклар ята. Бәйрәмебезне башлап җибәрергә вакыт җитте. Ә Көзбикәбез әле һаман да килеп җитмәгән. Бәлки ул безнең шигырьләребезне, җыр-биюләребезне ишетеп, килеп тә җитәр.

Зал уртасына балалар чыгып, көз турында шигырьләрен сөйлиләр.

1 бала: Исәнме, Көз, Алтын Көз!
Безне сагынып килдеңме?
Агачларга, куакларга
Сары чуклар элдеңме?

2 бала: Прошло, пролетело веселое лето
И солнышко мало приносит тепла.
Осень пришла, листва пожелтела,
И с летом прощаться настала пора.

3 бала: Көннәр суынды,
Чишмәләр тынды.
Безне калдырып
Кошлар да китте.

4 бала: Кошлар шикелле
Бергә гөр килеп
Ямьле үткәрик
Бүген бәйрәмне.

5 бала: Мы праздник сегодня устроим
И Осень к себе позовем.
Попляшем мы с ней, поиграем,
Осенние песни споем.
Балалар көз турында җыр башкаралар («Көзге моң»).
Җырдан соң шигырь сөйләүләрен дәвам итәләр.

6 бала: Болын өстендәге ак чәчәкләр
Башкайларын түбән игәннәр.
Инде менә көз дә килеп җитте,
Саргаерга вакыт дигәннәр.

7 бала: Кояшы да җылы нурлар чәчми,
Кошлары да никтер тын калган.
Әйтерсең лә, җирдә тереклек юк,
Бар яшәеш гүя тукталган.

8 бала: Как осень бывает красива!
Запомним ее листопад.
Осенние гроздья рябины
Огнем ярко-красным горят!

9 бала: Көз көннәре бик күңелле,
Бик күп җиләкләр пешә.
Помидор, карбыз өлгерә,
Алмалар өзелеп төшә.

10 бала: Һәр көз үзенчә килә ул,
Һәр көз үзенчә матур.
Яфракларны алып, бер биесәк,
Көзне ярату булыр.

Алып баручы: Балалар, тирә-ягыбызда яткан яфракларны кулларыбызга алып, бер биик әле.

Балалар «Яфраклар белән бию» башкаралар.
Биеп бетергәч, урыннарына барып утыралар.
Бераздан залга, кулына кәрзин тотып, Көзбикә керә.

Көзбикә: Исәнмесез, дусларым! Бәйрәмегезгә соңарып килгән өчен, зинһар гафу итегез мине. Көзге эшләрем бик күп минем, аларны һич тә калдырырга ярамый. Әле генә кошлар җылы якларга китеп барды, язын кайтырбыз дип вәгъдә иттеләр. Мин аларны озатып калдым. Сезнең янга урманнар аша ашыга-ашыга килдем. Тик менә болыт чыкты да, яңгыр ява башлады. Мин яңгырга эләктем һәм бераз чыландым.

Алып баручы: Исәнме, Көзбикә! Рәхим ит безнең көзге бәйрәмгә! Ә болтытны без куып җибәрербез. Безнең кызларыбыз сиңа ярдәм итәр.

Зал уртасына кызлар чыгып, «Зонтиклар белән» җыр-бию башкаралар.
Биюдән соң урыннарына барып утыралар.
Көзбикә балаларны мактый.

Көзбикә: Менә, ниһаять, яңгыр да үтеп китте. Балаларыгыз бик яхшы бии һәм җырлый икән. Рәхмәт сезгә, нәни дусларым!

Алып баручы: Инде бәйрәмебезне дәвам итсәк тә була. Көзбикә, син юлда арыгансыңдыр. Утыр әйдә, ял ит! Балаларыбызның өйрәнеп килгән шигырьләрен тыңла.

Зал уртасына балалар чыгып, көз турында шигырьләрен сөйлиләр.

11 бала: Сарыларга сарган ак каенга
Шыбыр-шыбыр килеп кем дәшә?
Уттай янган кызыл миләш белән
Пышылдашып кем ул сөйләшә?

12 бала: Здравствуй, Осень золотая,
Голубого неба высь!
Листья желтые, слетая
На дорожку улеглись.

13 бала: Алтын яфраклар очалар,
Безнең башларга тиеп.
Саубуллаша кыр казлары
Язын кайтырбыз диеп.

14 бала: Что грустить теперь о лете,
Осень в гости к нам пришла.
В позолоченной карете
Всем подарки принесла.

15 бала: Көз айларын яратам мин
Җил-яңгырлары өчен.
Алтын төсле Көз чибәрдән
Бүләкләр алган өчен.

Алып баручы: Хөрмәтле Көзбикә, ә хәзер балаларыбызның җыр-бүләген кабул итеп ал!

Көз турынада җыр җырлана («Листик желтый»).
Җырдан соң урыннарына утыралар.

Көзбикә: Дусларым, мин барыгызны да уйнап алырга чакырам!

Уен үткәрелә: «Кулыңа зонтик тотып йөгер».

Уенның барышы: Балалар 2 командага бүленә. Һәр командага берәр зонтик бирелә. Уенчылар чират буенча, кулларына зонтик тотып, аякларына галуш киеп, билгеләнгән урынга кадәр йөгерәләр һәм кире әйләнеп кайталар. Эстафета ахыргы уенчыга кадәр дәвам итә.

Көзбикә: Ниһаять, күңелле итеп уйнап та алдык. Балалар, хәзер мин сезгә табышмак әйтәм, җавабын игътибар белән уйлагыз әле.

Көзбикә табышмак әйтә. Балалар уйлыйлар.

Көзбикә: Утыра алар урманда
Ап-ак эшләпә киеп.
Киптерә дә, кыздыра да
Кешеләр аны җыеп.
(Гөмбә)

Көзбикә (залдагы балаларга мөрәҗәгать итә): Гөмбәләр, чыгыгыз әле бирегә. Үзегез турында сөйләп күрсәтегез.

Күңелле көй яңгырый. Зал уртасына гөмбә маскасы кигән балалар
чыгып баса. Алар үзләре турында сөйлиләр.

Ак гөмбә: Без ак гөмбә,
Без батыр гөмбә.
Курыкмыйбыз беркемнән дә,
Менә шундый кыю гөмбә.

Каен гөмбәсе: Без тауда да үсәбез
Һәм тау астында да,
Каеннар һәм чыршы төбендә дә.
Үләннәр арасына да качабыз,
Тапсагыз безне, бик сөенәбез.

Усак гөмбә: Үсәм усак агачлары төбендә,
Шунлыктан аталам да
Усак гөмбәсе диеп.

Гөреҗдә гөмбә: Без гөреҗдә гөмбәләре,
Бер төсле бөтенебез.
Безне табу кыен түгел –
Урман юлыннан эзләсәгез.

Баллы гөмбә: Мин – баллы гөмбә,
Үсәм көндез һәм төнлә.

Балалар «Гөмбәләр биюен» башкаралар. Аннары урыннарына барып утыралар. Бу вакытта почмакка Гном утыра. Көзбикә аны күреп ала.

Көзбикә: Ой, нинди зур гөмбә утыра монда. Үзе йоклый да бугай. (Гөмбәгә карап): Әй, Гөмбәкәй, уян йокыңнан. Монда бик күп балалар җыелган, үзеңне күрсәт әле.

Гном уяна башлый, киерелә, сузыла.

Гном: Кем ул анда мине гөмбә дип атый. Мин урман Гномы булам. Шаярырга, күңел ачарга бик яратам. Иртән торып, урманга чыксам, тирә-юнь тып-тын калган. Белмим, нәрсә булган? Урман дусларым кайда югалды икән? Мине никтер берсе дә уйнарга чакырмый. Хәзер менә бу бүкәнгә утырам да, барысын да ачыклыйм. (Янәшәдәге бүкәнгә утыра). Пышылдап сүзләр әйтәм, үз тирәмдә берничә тапкыр әйләнәм...

Гном үз тирәсендә бөтерелеп йөри, әйләнә, сихерләгән кебек нәрсәдер пышылдаша башлый. Шулвакыт кулына кишер тотып Куян килеп чыга.

Куян: Исәнме, Гном! Көз җитте, бакчада эшләр башланды. Менә мин дә тик тормадым, кышка дип күп итеп кишер җыйдым. Мә, Гном, син дә сыйлан. Ә мин ашыгам, сау булыгыз!

Куян Гномга кишер тоттырып, саубуллашып чыгып китә
(урындыкка барып утыра).

Гном: Дөрес әйтә, Куянкай. Илебезгә көз килде, тирә-ягыбыз алтын-сары төскә күмелде. Бакчаларда көзге эшләр башланды. Минем башка урман дусларым нәрсә эшләп яталар микән? Тикшереп карыйм әле.

Гном яңадан сихерли башлый, пышылдаша. Кулына чикләвек тутырылган кәрзин тотып, Керпе килеп чыга.

Керпе: Исәнме, Гном! Исәнмесез, кунаклар! Буш кул белән килмәдем, сезгә көз байлыгы – кәрзин тулы чикләвекләр алып килдем! Ә хәзергә ашыгам, кышка әзерләнергә кирәк. Бәйрәмегез котлы булсын, саубулыгыз!

Керпе кәрзинне Гномга тапшыра һәм саубуллашып чыгып китә (урындыкка барып утыра).

Гном: Тагын сихерләп карыйм әле. Бәлки тагын кем дә булса кунакка килер.
Гном сихерли, пышылдаша. Әйләнә-тирә бөтерелә.
Кулына бер тәпән бал тотып, аю килеп керә.

Гном: Исәнме, аю дус! Кер әйдә, рәхим ит бәйрәмебезгә. Күрәм син дә буш кул белән килмәгәнсең?

Аю: Исәнмесез, дусларым! Исәнме, Гном! Бәйрәмдә кала алмыйм, тиздән кыш җитә бит. Миңа йокларга әзерләнергә кирәк. Миннән сезгә бүләгем – бик тәмле бал (Гномга тапшыра). Хушыгыз, исән-имин яшәгез!

Саубуллашып чыгып китә (урындыкка барып утыра).

Гном: Урман дусларымның эше бик күп. Нишлисең бит, алтын көз килеп җитте. Аларның барысына да салкын кышка әзерләнергә кирәк. Ә без, дусларым, бәйрәм итик. Көзне күңелле җырлар, биюләр белән каршы алыйк.


Түгәрәккә басып, барысы бергә җыр башкаралар.
Көз уртада балалар белән җырлый («Көз белән балалар җыры»).

Гном: Җырыгыз күңелемә бик хуш килде. Рәхмәт сезгә, нәни дусларым! Ә миңа инде кайтырга вакыт җиткән. Урманга кайтып, ял итеп алыйм әле. Саубулыгыз!
Гном саубуллашып чыгып китә.

Көзбикә: Дуслар, бәйрәмебез тагын да күңеллерәк булсын өчен бергәләп биеп алыйк әле.
Балалар «Парлы бию» башкаралар.

Көзбикә: Сезнең белән хушлашасы килмәсә дә, миңа китәргә вакыт җитте, дусларым. Тиздән кышны каршыларсыз, ә мин сезнең янга икенче елга килермен. Сезгә күчтәнәч итеп, шушы кәрзинне калдырам. Анда тәмле алмалар. Рәхмәт бәйрәмегезгә, саубулыгыз! (Кәрзин белән алмаларны Алып баручыга бирә).

Балалар Көзбикәгә рәхмәт әйтеп, саубуллашалар.
Көй астында Көзбикә чыгып китә.

Алып баручы: Балалар, бүгенге көзге бәйрәм иртәбез үтеп тә китте. Ә хәзер без группага кайтып, Көзбикә бүләк иткән тәмле алмалар белән сыйланырбыз. Әлеге бәйрәм безнең күңелләребездә озак сакланыр дип уйлыйм.
Көй яңгырый.
Алып баручы балалар белән залдан чыгып китә.

[Иделя]

стихи на 8 марта( на башкирском)
Тып-тып тама тамсылар
Йырлап байрам көйөнә
Байрам бөгөн тейеп хатта
Тамсыларза һөйөнә

Мин һине яратып
Иркәләп торормын
Мин һиңә тормошта
Таяныс булырмын

Яҙын ҡояш нурында
Ирей ҡар бөртөктәре
Бөгөн беҙҙә ҙур байрам
әсәйҙәрҙең байрамы.

Бүләккә әсәйҙәргә
Сәскәләр бирергә
Урманға барайыҡ дуҫтар
Йыяйыҡ матур сәскәләр!

Һигеҙенсе март килде тип
Ҡоштар һайрай тирәктә
Ҡоштар моңо,ҡояш-нуры
әсәйҙәргә бүләккә.

әсәй,әсәй,ҡәҙерлем
мәңге йәшә донъяла
бүләк иттең һин мине
тылсымлы был донъяға

әсәкәйем,гүзәлем
күҙ нурым һин гөлкәйем.
Нурланып сыҡҡан ҡояштай
Яҡты һинең йөҙкәйең





әсәнән дә бөйөгөрәк
бармы ҡәҙерле исем?!
шуға әсәйҙәр байрамы
байрам бөтәбеҙ өсөн!

иң тәүге нәфис сәскәләр
әсәйҙәр өсөн үҫкән.
яҙғы моңдар таңғы нурҙар
шул сәскәләргә күскән.

мин яратам әсәйемдең
сәсен тарап үргәнен
тағын уның ихлас итеп
өй балкытып көлгәнен

әсәкәйем берҙән-берем
изге һинең уйҙарың
яҙғы гөлдәр кеүек
наҙлы йомшаҡ ҡулдарың.

[Иделя]

“Өч кыз” әкияте ( из интернета взята)
Татар халык әкияте буенча балалар өчен спектакль

Төзеделәр: Балтач 3 нче номерлы балалар бакчасының өлкән тәрбиячесе Фазылҗанова Ф.Я., музыка җитәкчесе Федорова Е.М.

Өй эче күренеше. Әни кеше бишек тирбәтә.
Алып баручы: Борын-борын заманда яшәгән ди бер хатын. Аның булган ди өч кызы. Әниләре кызларын бик яраткан, аларны бишек җырлары җырлап йоклаткан.
Әлли-бәлли итәр бу,
Йокыларга китәр бу,
Алма кебек тәгәрәп,
Үсеп буйга җитәр бу.
Йокла, кызым, йом күзең,
Йокла, кызым, күз нурым.
Үсеп матур кыз булганнан соң
Кияү табарсың үзең.
Әлли-бәлли бишеге,
Кызыма килер йөз кеше.
Шул йөзәүнең арасыннан
Кияү булыр берсесе.

Алып баручы: “Кызларымның тамаклары тук, өсләре бөтен булсын”, – дип, көне-төне эшләгән ди әниләре. Ананың теләкләре кабул булган. Аның кызлары бик сылу, бик уңган булып үсеп җиткәннәр, бер-бер артлы кияүгә дә киткәннәр.
Бер ел үткән, ике ел үткән, өч ел үткән. Шулай яхшы гына яшәгәндә, әниләре авырып киткән.
Авылдан ерак түгел генә урман булган. Ул урманда әбинең дусты Тиенкәй – Акбикә яшәгән. (Урман күренеше).
Тиен җырлый:

1.Ашыкмыйча, һәрбер таңда
Чикләвек ватам оямда.
Чарт-чорт-чорт,
Чарт-чорт-чорт.

Кушымта:
Шатланамын да уйныймын,
Күңелсез булса, җырлыймын:
Лә-лә-лә! Лә-лә-лә!


2.Күз генә миңа йөгерә,
Ябалдаш буйлап йөгерәм.
Трэм, трэм, трэм,
Трэм, трэм, трэм.
Кушымта.
3. Ап-ак кар кебек киенәм,
Яшел нараттан җилдерәм.
Рэм-рэм-рэм!
Рэм-рэм-рэм!
Кушымта.



Тиен: Минем киемем ак булганга, авылда яшәүче дус әбием миңа Акбикә дип эндәшә. Акбикә – минем исемем. Ошыймы ул сезгә? Һай, чикләвекләр җыеп, онытып та җибәргәнмен. Әбекәйнең хәлен белеп кайтыйм әле, ничек яшәп ята икән.
Җырлый-җырлый бара, әбинең өенә килеп җитә.
Тиен: Кая соң бу әбекәй, ишек алдында да күренми? Әллә авырып киткән инде. (Әбинең ыңгырашкан тавышы ишетелә).
Тиен: Әби, исәнме? Мин бүген бераз соңладым. Менә, сиңа урманнан күчтәнәчләр алып килдем.
Әби: Рәхмәт, Акбикә. Үзем дә сине көтеп ята идем. Тиен дустым килми калмас, хәлемне белми калмас, диеп. Сиңа үтенечем бар иде, тиенкәем, менә авырып киттем бит әле. Зинһар өчен, кызларыма барып әйтсәнә, хәлемне белергә килсеннәрче.
Тиен: Ярар, ярар, әбекәем. Җилдән җитез булырмын, хәзер барып әйтермен. (Тиен чыгып йөгерә).
Өй күренеше.Олы кызы җырлый-җырлый ләгәннәр чистарта.
Тиен: Исәнме, Миңсылу! Мин сиңа әниеңнән хәбәр китердем. Әниең авырый, бар, хәлен белеп кайт.
Олы кызы: Һай, бик барыр идем дә, ләгәннәрне читартып бетерәсем бар шул.
Тиен: Шулаймыни? Сине карап үстергән әниеңнән шушы ләгәннәр кадерлерәкмени? Алайса, син шушы ләгәннәреңнән гомереңә дә аерылма.
Кыз гөберле бакага әверелә, аның суга чумган тавышы ишетелә.
Тиен: Әй, тәүфыйксыз бала, ана кадерен белмәсәң, шулай була ул. Кая, Гөлсылу янына барып карыйм инде.
Гөлсылу җеп эрләп утыра, җырлый.
Тиен (ишек шакый): Гөлсылу, бу мин, әниеңнең дусты, тиенкәй, сиңа хәбәр алып килдем. Әниең авырып урын өстендә ята, аңа чәй эчерүче, аш пешерүче дә юк. Барсана, хәлләрен белеп кайтсана.
Гөлсылу: Һай, бик барыр идем дә, базарга кадәр җеп эрләп бетерәсем бар шул.
Тиен: Игелексез бала икәнсең. Анасының кадерен белмәгән, үзе дә рәхәт көн күрмәс. Алайса, син шул җепләреңнән беркайчан да аерылма. Бөтен гомерең җеп эрләп үтсен!
Уртанчы кыз үрмәкүчкә әверелә. Тиен ачуланып чыгып китә.
Өченче кыз Айсылу җырлый- җырлый камыр баса. Тиен тәрәзә шакый.
Айсылу (йөгереп чыга): Тиенкәем, син икәнсең. Исәнме, әйдә, түрдән уз. Сагынып беттем үзеңне. Нигә син бик күңелсез? Әллә әниебезгә берәр хәл булдымы, авырыймы әллә?
Тиен: Әйе шул, әниегез авырып китте.
Айсылу: Әйдә, ашыгыйк, тиенкәй, тизрәк барып җитик.
Тиен: И, сөекле бала, гомерең буе игелек күр, кешеләрне бәхетле ит. Кешеләр дә сине сөярләр, яхшылыгыңны онытмаслар.
Әниләре янына килеп җитәләр.
Кыз: Исәнме, әнием! Кай җирең авырта? Хәзер чәй куеп җибәрәм. Мәтрүшкәләп, баллап чәй эчкәч, хәл кереп китәр.
Әни: Рәхмәт, балакаем. Тиенкәем Акбикә, олы кызларым ник күренмиләр, син аларны чакырмадыңмы әллә?
Тиен: Чакырдым, әбекәй, тик алар ана кадерен белмиләр. Мин аларны каргадым, олы кыз Миңсылу – бакага, уртанчы кыз Гөлсылу үрмәкүчкә әверелде.
Әни: Һай, алай итәсең калмаган, тиенкәй, менә кулда ун бармак, аларның кайсын гына тешләсәң дә, авырта. Балалар да шулай газиз, аларның берсен дә җәберлисе килми.
Айсылу: Менә, чәй дә кайнап чыкты. Әйдә, әни, син менә монда утыр. Тиен, син дә кил.
Шулвакыт “гафу ит” дигән тавыш ишетелә. Бака күренә.
 Әни, гафу ит.
Әни: Һай, балакаем! Менә бит, үз гаебен таңлаган. Гафу итәм, балам!
Бака кызга әйләнә, әнисен кочаклап ала.
 Әнием, бәгырем, гафу ит мине. Мин беркайчан да сиңа каты күңелле булмам. Һәрчак сиңа булышырмын, кадерләп кенә торырмын.
Тагын “гафу ит” дигән тавыш ишетелә. Үрмәкүч күренә.
Ана: Гафу итәм, балакаем, сине дә гафу итәм.
Үрмәкүч кызга әверелә, әнисен кочаклап ала.
Айсылу: Әйдәгез, апалар, чәй янына утырыгыз.
Әни: Кинәт кенә хәлем яхшырып китте, балалар, сезне сагынудан булган икән авыруым. Сезне күрүгә, кәефем күтәрелде. Рәхмәт сезгә, балакайларым. Һәрвакыт тәүфыйклы булыгыз.
Алып баручы: Әниләрне беркайчан да рәнҗетмәгез. Ана хакы бик олы. Никадәр генә яхшылык эшләсәгез дә, аналарга бурычыгызны түләп бетерә алмассыз. Тәүфыйклы булыгыз, игелекле булыгыз, әниләрегезнең кадерен белегез!

Ана турында җыр: “Әниемә”, Г. Гәрәева музыкасы, Л. Юнысова сүзләре.
1. Әнием, кадерлем!
Син – энҗе бөртегем.
Син  хөрмә җимешем,
Син – йөрәк тибешем.
Кушымта: Әнием, әнием,
Иң кадерлем син минем!
2. Мин сиңа багышлап
Җырлыйм бу җырымны.
Мин сиңа бу җырда
Ачам бар җанымны.
Кушымта.
3. Мин сине яратып,
Иркәләп торырмын.
Мин сиңа тормышта
Таяныч булырмын!
Кушымта.

[Иделя]

Хоттабыч маҗаралары

Мәктәпкә хәзерлек төркемендә чыгарылыш кичәсе программасы

Төзеделәр: Балтач 3 нче номерлы балалар бакчасы тәрбиячеләре Гомәрова Ф.Ж., Шәрәфиева Г.Н., Рәхимҗанова З.Н., музыка җитәкчесе Федорова Е.М.

Балалар музыка астында бәйрәмчә бизәлгән залга керәләр.
Ярымтүгәрәк ясап басалар.
Алып баручы: Хөрмәтле балалар, хөрмәтле кунаклар! Бүген бездә мәктәпкә чыгарылыш бәйрәме. Безнең балаларны яңа һәм кызыклы мәктәп тормышы көтә. Без аларга сәламәтлек, укуларында уңышлар телибез.

1.Ничә ел инде менә
Майның шушы көнендә,
Безнең матур бакчага
Мәктәптән хәбәр килә.

2. Безнең бакча балаларын
Укытучы апалар,
Беренче сыйныфка дип,
Укырга чакыралар.


3.Бүген менә аларны,
Бергә-бергә, әлбәттә,
Тантаналы рәвештә
Озатабыз мәктәпкә.
Ә хәзер сүзне чыгарылыш төркеме балаларына бирәбез.


Гөлшат “Карлыгач” дип атала
Безнең гүзәл бакчабыз.
Истәлекле көн бүген.
Бакча белән хушлашабыз.
Туган йорттай син кадерле
Һәм якын күңелләргә.
Ничек кенә хушлашасы,
Китәсе килми бер дә.



Динар: День за днем, 5 лет подряд
Мы ходили в детский сад.
Миновали те деньки,
Мы теперь – выпускники.
Открыла школа двери,
Нас ждет просторный класс.
Уходим мы, но верьте:
Мы не забудем вас!



Раян: Бакча белән хушлашабыз,
7 яшь тулды безгә.
Мәктәпкә белем алырга
Барабыз быел көзгә.

Зур-зур булып үстек инде,
Килгән идек бирегә.
Өйрәнеп кенә килгәндә
Яңа тәпи йөрергә.


Җыр. “Хушлашабыз бакча белән”.

Алып баручы: (Як-ягына карана, өстәлдә торган тузанлы кувшинга игътибар итә).
– Бу нәрсә икән? (якынрак килә, савытны ала).
– Тәк, кичә бу савыт монда юк иде. Каян килеп чыкты икән ул монда (алып чыгып карый).
– Бигрәк пычрак савыт икән бу, моның эчендә микроблар, бактерияләр дә күптер, берәр чир эләктерербез тагын., ташлыйм әле мин моны. (ширма артына ыргыта).
Каты тавыш яңгырый. Ширма артыннан Хоттабыч килеп чыга.
Аның кулында савыт ватыклары.
Хоттабыч: О, Балтачның иң гүзәл тәрбиячеләре! Мин сезгә үземне коткаруыгыз өчен рәхмәтләр укыйм. Бик озак еллар мин бу савытта бикләнеп яттым. (савыт ватыкларын ширма артына ташлый).
– Сезгә рәхмәт әйтеп кулыгызны үбәргә рөхсәт итегезче!
Алып баручы: Ә сез кем буласыз соң?
Хоттабыч: О, кадерле ханым, уйлавымча, балалар мине таныганнардыр инде.
Балалар: Син Хоттабыч бабай! Ә без синең турында җыр да беләбез.
Җыр. “Хоттабыч карт”.
Хоттабыч: О, сөекле балалар! Сез бик матур җырлыйсыз. Бик күңелләрем булды әле. Минем дә сезгә шуның өчен бер яхшылык эшлисем килеп китте. Телисезме, мин сезгә капчык-капчык тәм-томнар бүләк итәм.
Алып баручы: Юк-юк, кирәкми, тәм-томнарны бакчабызда да бик күп ашаталар.
Хоттабыч: Ярый алайса, гүзәл солтаным, мин сезгә матур кызлары белән дөя кәрваны бүләк итәм.
Алып баручы: О, Хоттабыч, без көнчыгыш көйләрен бик яратабыз. Көнчыгыш кызларының биюләре, киемнәре дә бик матур була бит.
Хоттабыч: Шулаймыни, алайса, сезнеңчә булсын. (Сакалыннан 1-2 чәч йолкып ала да тылсымлы сүзләр әйтә):
Трах-тиби-дох,
Трах-тиби-дох.
Бию. “Шәрыкъ кызлары биюе”.
Хот-ч: Кадерле вә мәрхәмәтле балалар. Минем сезне келәм-самолетта да очыртасым килә.
А.Б.: Ә бу куркыныч түгелме соң?
Хот-ч: Юк, юк, сакалым белән ант итәм, куркыныч түгел. (Хоттабыч сихерле сүзләр әйтә).
Көнчыгыш көе яңгырый, 4 шәрыкъ кызы келәм-самолетны алып керәләр, келәмне җәяләр.
Хот-ч: Әйдәгез, рәхим итегез минем келәм-самолетыма. Кая барырга телисез? (утыралар, күзләрен йомалар, очу тавышы чыгарып музыка уйный).
А.Б.: Карагыз аны, Хоттабыч, сез миңа балалар өчен башыгыз белән җавап бирәсез.
Хот-ч: Барысы да яхшы булыр, о, йөрәк җимешем.
Очканда радиодан тавыш килә:
– Игътибар, игътибар, без диңгез өсте тигезлегеннән 2 мең метр биеклектә, очу тизлеге сәгатенә 540 км. Бар системалар да яхшы эшли.
Хот-ч: Бар да мин теләгәнчә, без әкияткә якынлаштык, төшү өчен түбәнәябез.
Балалар очканда кар патшалыгы декорациясе куела.
Боз патшабикәсе: Ах, ничек туйдым мин барысыннан да: карлардан да, бозлардан да, бураннан да! Кая карама, бар җирдә дә кар һәм боз. Һәм гомер буе шулай. Минем боз сараемда беркем дә яшәргә теләми. Бар иде дә бер Кай исемле малай. Ләкин аны да тотып кала алмадым. Герда исемле кыю кыз миннән дә көчлерәк булып чыкты. Уйлап карагыз әле, миннән, Боз патшабикәсеннән! Ләкин мин моны болай гына калдырмаячакмын. (Кулына глобус алып, әйләндереп утыра). Менә инде җәй дә җитә: чәчәкләр ата. Ә менә мин хәзер өрәм дә, суык җилләр чакырам да, карлар яудырам. Дания, Швеция һәм Финляндиягә суыклар җибәрдем инде. Туктале, бәлки миңа Италиягә дә кар яудырыргадыр? Менә алар рәхәтләнеп су коенып, кызынып ятканда, мин аларга боз, яңгыр, кар яудырам. Германиягә су ташу! Ә Грециягә... минус 3. (Глобуска өрә). Ха-ха-ха! Күз алдына китердем! Тәк, монда безнең Россия. Ул зур икән, аны капларга карым җитмәс. Ярар, бер өлешен булса да карга күмәм. Менә, мәсәлән, Татарстанның Балтач районын... Хәзер мин аларга кар җибәрәм!
А.Б.: Бөек галиҗәнәп, зинһар өчен, кирәк түгел! Бездә болай да кышлар карлы, суык! Әзрәк ял итәсе килә суыклардан.
Боз п-се: Ә сез монда ничек барлыкка килдегез, кем сез? Сез кемнән сорап минем матур ак биләмәләремә кердегез?
Хот-ч: О, бөекләрнең бөеклесе! О, карлыларның карлысы, ачуланма! Бу мин, синең сараеңа балаларны алып килдем, һәм моның өчен бик үкенәм! Мин шулкадәр туңдым! (тешләрен шакылдата).
Боз п-се: Ой, нинди кызык бабакай! Ха-ха-ха! Ә сакалын карагыз! Ә туфлиләрен! Ой! Көлүгә чыдап булмый. Ой, көлдердегез әле сез мине. Ярар алайса, әгәр минем табышмакларыма җавап бирсәгез һәм минем теләкләремне үтәсәгез, мин сезне җибәрермен. Булдырмыйсыз икән, мәңгелеккә катырып калдырам!
Хот-ч (сакалыннан чәчләрен йолкый-йолкый): Хәзер күрсәтәм мин сиңа, кем көчле икәнен күрерсең, җебетәм мин сине хәзер. Трах-тибидох! О, кайгы миңа, сакалым бозланган. Нишлим соң, бу явыз тылсымчыны бернәрсә дә эшләтә алмыйм.
Боз п-се: Шуңа күрә, бабакай, табышмакларга җавап бирсәң, әйбәтрәк булыр.
Хот-ч: Туры килер инде.
Боз п-се: 1) Нәрсә җиңелрәк: 1 кг кармы, әллә 1 кг тимерме? (бертөсле).
2) Нәрсә башы белән аска карап үсә? (Боз сөңгесе).
3) Әгәр яулыкны кара диңгезгә төшерсәң, яулык нишли? (чылана).
4) Ул барганда, аннан сикереп чыгып була, әмма сикереп кереп булмый. (самолет).
Боз п-се: Ярый, булдырдың, бабакай, мин сезне җибәрер идем. Әмма ләкин сезнең белән шундый кызык. Мин сезне монда калдырырга булдым әле.
А.Б.: Бөек галиҗәнәп, без сезнең сараегызда берничек тә кала алмыйбыз. Бүген балаларның мәктәпкә чыгарылыш бәйрәме. Аларның мәктәпкә барасы бар.
Боз п-се: Ә мәктәп нәрсә ул? (Балалар җавап бирәләр). Нәрсәгә кирәк соң ул? Менә мин королева, бернинди мәктәптә дә укымадым.
А.Б.: Хәзер без сезгә мәктәп турында сөйләп күрсәтербез.

Витя: Сегодня день весенний, светлый,
Такой волнующий для нас!
Промчится лето незаметно,
Нас встретит школа, первый класс!


Адель: Телибез хәреф танырга,
Алфавитны ятларга.
Хәрефкә хәрефне ялгап,
Сүзләр тезеп язарга.

Бик күп китаплар укырбыз,
Күп нәрсәләр белербез.
Үскәч кирәк һөнәрләрнең
Серенә төшенербез.




Илназ: Санарга да өйрәнербез,
Тапкырларга, бүләргә.
Исәпне белер өчен бит
Кирәк саный белергә.
Ә хәзергә без боларны
Белмибез шул, әлбәттә.
Боларның бөтенесенә
Өйрәтәләр мәктәптә.

Боз п-се: Үзегезнең матур шигырьләрегез белән сез минем йөрәгемне җебеттегез. Ярар алайса, җибәрәм мин сезне. Ә кыш җиткәч җилләрем, суыкларым, карларым белән сезгә кунакка килермен.
А.Б. Балалар, рәхим итегез. Сау булыгыз.
Хот-ч: Ниһаять, сакалым җебеде. Әйдәгез, тизрәк утырыгыз келәмгә, йомыгыз күзләрегезне. Трах-трах-тибидох...
Радиодан тавыш ишетелә: Тирә-юньдәге температура – 51 ºС. Очу тизлеге – сәгатенә 358 км. Очу шартлары яхшы.
А.Б. Ә бәлки, безгә урыс әкиятенә кереп чыгаргадыр?
Хот-ч: Синең теләгең минем өчен закон, о, җан сихәтем! Төшү өчен түбәнәябез.
Музыка тына. Йорт декорацияләре куела. Кәҗә костюмнары кигән балалар өй җыештыралар. Тузан сөртәләр, идән себерәләр, табак-савыт юалар.
А.Б.: Балалар, без нинди әкияткә эләктек?
Балалар: “Бүре һәм 7 кәҗә бәтие” әкиятенә.
А.Б. Дөрес. Әйдәгез, әкиятне бераз читтән карап торыйк.

1-нче кәҗә бәтие: Менә, әниебез кайтышка өебез чип-чиста булачак!
2-нче к.б. Идән себерелгән.
3-нче к.б. Табак-савыт юылган.
4-нче к.б. Төшке аш та әзер.
5-нче к.б. Керләр үтүкләнгән.
6-нчы к.б. Дәресләр әзерләнгән.
7-нче к.б. Әни генә тоткарлана.
Бүре килеп чыга. Ул кәҗә булып киенгән. Өй ишеген шакый.
Бүре: Кәҗәләрем, бәтиләрем,
Ачыгыз ишекне.
Сөт тутырып әниегез кайтты,
Кертегез тизрәк мине!
Кәҗә бәтие: Әнием, ни өчен синең тавышың шундый калын? Карлыккан да әллә?
Бүре: Әй, улым, суык тидергәнмен, чишмәдән салкын су эчтем, шуңадыр. (йөткерә). Әй, күп сөйләшеп тормагыз инде, ачыгыз тизрәк ишекне! (ишекне ачмакчы була).
А.Б. Балалар, кәҗә бәтиләренә тиз генә булышырга кирәк! Бергәләп бүрене җиңә алырбыз. Хоттабыч, безгә бер таза бау кирәк.
Хот-ч: Мәгез, алыгыз! (бау суза).
А.Б. Балалар, Хоттабыч белән без аны хәзер бәйләп ташлыйбыз. (Бүрене бәйлиләр).
Бүре: Нишлисез сез? Каравыл, үтерәләр! Мескен бүрене рәнҗетәләр.
Кәҗә (кайтып керә): Кая, монда кемне рәнҗетәләр? Күпме халык җыелган монда? Абау, бу бүре түгелме соң?
Бүре: Сәлам, түти!
Кәҗә: Сәлам сиңа да. Ә син маскарадка бармыйсыңдыр ич, киенгәнсең, ясангансың. Ә, син монда килеп, минем балаларымны ашамакчы булгансыңдыр әле? Явыз бүре. Хәзер, хәзер, бераз хәл алыйм да (яткан бүре өстенә утыра), ә аннары ... мөгезләрем белән чәнчим, тәпиләрем белән таптыйм мин сине.

Кәҗә әкрен генә тора, җиңнәрен сызгана.
Бүре: Кәҗә матурым, кыйнама мине, мин бүтән алай эшләмәм, ант итәм. (кәҗә киемен салып ташлый). Мин инде күптән кәҗә ите ашамыйм. Ит ашарга тешләрем дә калмады. Кәҗә бәтиләре, балакайлар! Гафу итегез мине!
Кәҗә: Ярый алайса, гафу итәбез бүрене, шулаймы, бәтиләрем?
Бүре: Әйдәле, матурым, дуслашабыз!
Кәҗә: Әйдә, сорыкай.
Бүре: Мадам, безнең дуслык хөрмәтенә Сезне танго биюенә чакырырга рөхсәт итегез!
Кәҗә белән бүре танго бииләр. ( чыгып китәләр.)
А.Б. Менә барысы да әйбәт тәмамланды.
Хот-ч: Әйе, кадерлем, юлга чыгыйк! Бу җирдә озак токарландык инде. (Балалар келәмгә утыралар). Трах-тибидох! (Келәмгә утыру белән, музыка яңгырый).
А.Б. Балалар, очканда ничек рәхәт, нинди йомшак җил битләрне иркәли, нинди йомшак болытлар, кояш җылыта.
Хот-ч: Балалар, мин аста ниндидер караңгылык күрәм. Минем уйлавымча, без бик куркыныч әкияткә тап булганбыз.
А.Б. Ишетәсезме, кемдер килә! Хәзер беләбез, бу әкияттә кем яшәгәнен.
Биеп, Атаманша һәм разбойниклар керә.
Биеп бетергәч, балаларны күреп алалар.
Атаманша: Егетләр, карагыз, безнең кулыбызга һавадан нинди табыш төшкән.
1-нче юлбасар: Ой, нинди матур балалар!
2-нче юлб. Әле алар байдадыр.
3-нче юлб. Аларны сатып, акча эшләрбез.
Атаманша: Ә киемнәре нинди затлы! Булмады инде. Әйдә, алмашыныйк әле. Сез миңа берәрегез матур күлмәгегезне, ә мин сезгә үземнең супермодный юбкамны бирәм. Әле ул өр-яңа диярлек, 1 генә тишеге бар. (юбкасындагы тишекне күрсәтә). Мин учак янында утырганда, йоклап киткәнмен дә, бераз янып киткәнмен. Я, ничек, алмашынабызмы?
А.Б. Юк, Атаманша, без сиңа беребез дә матур киемнәребезне бирә алмыйбыз, бездә бүген чыгарылыш кичәсе, матур киемнәребез үзебезгә кирәк.
Атаманша: Ә, сез шулаймы әле, сез матур күлмәкләр киеп йөргәндә, мин ертык юбка белән йөрерменме? Юк, хәзер күрсәтәм мин сезгә күрмәгәнегезне. (пистолет тери, пычак чыгара).
Хот-ч: Трах-тибидох..... Ай-яй-яй, бу явыз хатынны. Бу минуттан яхшы күңелле, ягымлы булсын!
Атаманша (үзендәге үзгәрешләрне сизеп): Ой, ой! Ничек рәхәт! Мин нинди әйбәт! (Юлбасарларга мөрәҗәгать итә). Дусларым, мин моннан соң сезне дә гел яхшылыкка гына өйрәтермен. Тик шулай да бүген аларга бары яхшылык кына эшлисе килә. Телисезме, мин сезне багып карыйм. Киләсе елга ниләр буласын әйтәм? Ярыймы? Әйдәгез, берәмләп килегез яныма.
Атаманша балаларга теләкләр әйтә:
– Син 5 леләргә генә укырсың.
– Син мәктәптә иң акыллы бала булырсың.
– Син көн саен мәктәпкә килеп, анда сине кире алуларын сорарсың.
– Ә син мәктәпнең иң матур кызы белән бер партада утырырсың.
– ....
А.Б. Рәхмәт сиңа, хөрмәтле Атаманша! Безгә инде балалар бакчасына кайтырга вакыт. Анда безне әти-әниләр, апалар көтеп, арып беткәннәрдер.
Атаманша: Туктагыз әле, мин үземнең юлбасарларым белән сезгә биеп күрсәтәсем килә.
Атаманша + юлбасарлар биюе.
Чыгып китәләр.
А.Б. Ну, Хоттабыч, бүгенгә маҗаралар җитеп торсын. Безне кире алып кайтыгыз инде. (Хоттабыч тылсымлы сүзләр әйтә). (Келәмгә утыралар).
А.Б. Балалар, очуы нинди рәхәт. Әнә, горизонтта Мәмлиевның чаңгы таулары, Каракүл, Сабантуй мәйданы күренә.
Хот-ч: Трах-тибидох, келәм җиргә төшсен.
Музыка тына, балалар җиргә төшә, урыннарына утыралар.
А.Б. Рәхмәт, Хоттабыч, бу бик гаҗәеп сәяхәт булды.
Хот-ч: Мин сезгә файдалы булуыма бик шатмын. Ә хәзер миңа кире үз әкиятемә кайтырга вакыт.
Балалар Хоттабыч белән саубуллашалар, рәхмәт әйтәләр.
Хоттабыч тылсымлы сүзләр әйтә, 4 кыз келәмне алып кереп китәләр.

А.Б. Менә безнең әкиятләр иленә сәяхәтебез тәмам булды. Сез, әле мәктәптә укый башлагач, бик күп әкиятләрне үзегез укырсыз. Сезгә мәктәптә 4 ле, 5 ле билгеләренә генә укуыгызны телибез. Таза, матур булып үсегез. Мәктәптә безнең горурлыгыбыз булырсыз, дип ышанабыз.

[Иделя]

“Күңел ачыйк бергәләп”

Мәктәпкә хәзерлек төркемендә стандарт булмаган атрибутлар
кулланып үткәрелгән физкультурадан күңел ачу кичәсенең программасы

Төзеде: Балтач 3 нче балалар бакчасы тәрбиячесе Федорова С.А.

Максат: - стандарт булмаган җиһазлар белән уен аша балаларның хәрәкәт эшчәнлеген активлаштыру;
- балаларның күз белән карап үлчәү, тигезлек саклау күнекмәләрен, тизлеген, җитезлеген үстерү;
- балаларда ярдәмчеллек сыйфатлары тәрбияләү, күңел күтәренкелеге булдыру.
Җиһазлау: кеглилар, кыршаулар, геометрик фигуралар, гимнастик таяклар, “жираф”, “үрдәк”, планшетлар.

Кичә барышы.

Балалар музыка астында залга керәләр. 3 рәткә тезелеп басалар, кыршаулар белән күнегүләр.
Тәрбияче: Кадерле балалар, без бүген сезнең белән җитезлектә, көчлелектә, тизлектә сынашырга килдек. Без шулай ук ярышырбыз, узышырбыз, көтелмәгән хәлләр һәм сюрпризлар да булачак.
Хәрәкәттә – бәрәкәт
Икәнен онытмагыз.
Бер урында тик торудан
Күгәреп тутыкмагыз.
Безнең бәйрәмне карарга
Дусларыбыз килгәннәр.
Бергәләп күңел ачыйк,
Уйнап алыйк дигәннәр.
Сез әзерме безнең белән
Арыганчы уйнарга?
Күңелле уен башладык,
Әйдә, рәхим итегез!

Ишеккә шакыйлар. Ишек ачыла, 2 клоун йөгереп керә.

1 клоун (Кызыл борын): Исәнмесез, балалар! Сез мине таныдыгызмы? Мин Кызыл борын булам (алдан керә).

2 клоун (Сары борын): Мин Сары Борын булам. Без цирк белән үтеп барышлый сезне күрдек тә, яныгызга керәсе булдык. Без – цирк клоуннары. (Мактана.)

1 клоун: Сары борын, син иң башта балалар белән исәнләш, аннары мактана башларсың.

2 клоун: Әй, оныттым. Хәзер исәнләшәм. (һәрбер бала янына килеп, кулын бирә башлый.)

1 клоун: Болай бик озак булыр, монда балалар бик күп бит.
(Сары борын аякларыннан тотып исәнләшә).

1 клоун: Сары борын, син балалар белән исәнләшә белмисең икән. “Исәнмесез, балалар!” дип әйт. (Сары борын исәнләшә).

2 клоун: Балалар, без сезгә бик күп уеннар алып килдек.
(Клоуннар балаларга фокуслар күрсәтәләр).

Тәрбияче: Кемнәр уйнарга ярата,
Кемнәр өлгер һәм җитез?
Безнең белән ярышырга
Кемнәр тели, әйтегез?
Безнең белән ярышырга
Җитез балалар кирәк.
Кемнәр ярышырга әзер,
Чыгып басыйк тизрәк!
Командалар бер-берсен сәламлиләр.

1 уен. “Тоннельдә йөрү”.
(Бу ярышта балалар рәттән берничә кыршау эченә керергә тиеш. Чүгәләп, башны иеп.)

2 уен. “Көнгерә”.
(Тупны ике тез арсына куеп, кеглилар арасыннан сикереп бару; тупны тапшырып, артка барып басу).

Клоуннар: Сез бик җитез икәнсез. Без сезгә табышмаклар әйтәбез.

Кызыл борын:

1) Сикерә белә, йөгерә белми. (туп).

2) Ике аягы үгез,
Маңгаенда куш мөгез. (велосипед.)
3) Ияремә менәләр,
Өзәнгемә тибәләр;
Үкертеп йөгертәләр,
Китәк җиргә китәләр. (мотоцикл)


Сары борын:

1) Шома табанлы чана,
Атсыз да алга чаба.
Җитез булса аяклар,
Кулда була таяклар. (чаңгы)
2) Кышын таудан шуабыз,
Җәеп җыеп алабыз. (чана).
3) Түп-түгәрәк яссы мин,
Кышкы уен ясыймын.
Этәләр дә төртәләр –
Җәтмәләргә кертәләр. (шайба)



3 уен. “Бормалы юл”
(Бу уенда һәр команданың малайлары колоннага тезелә. Кызларның кулларында кыршаулар һәм гимнастик таяклар, алар шеренгада басып торалар).

Тәрбияче: Ике клоун алга йөгереп, иң башта кыршау эченә керәләр, аннары гимнастик таяк астыннан шуышып чыгалар һәм шулай дәвам итәләр. Аннан, йөгереп кайтып, кулларындагы флажокларын беренче кешегә бирәләр. (Башны кыршауга тидермәскә, гимнастик таяк астыннан дөрес итеп шуышып барырга.)

4 уен. “Төз ату”.
“Жирафның” һәм “үрдәкнең” муенына боҗралар киертү (басып, гәүдәне аз гына алга иеп).
Велосипедны аркасына куеп, Убырлы йөгереп килә.

Убырлы: Ой, ой, мин кайда килеп җиттем, Ой, туктый алмыйм, нишләргә миңа?
Тәрбияче: Тукта әле, нәрсә булды сиңа, Убырлы, сикермә әле.

Убырлы: Мин туктый алмыйм, туктатыгыз мине. Мин бик ардым. Хәзер егылам... . Бу велосипед мине шулай сикертә. Мин аны бер малайдан урлап качкан идем.

Тәрбияче (велосипедны аркасыннан алып куя, Убырлы егыла): Син, Убырлы, нигә кеше әйберенә тиясең? Карак булырга ярамый.

Убырлы: Минем сезнең ярышыгызга өлгерәсем килде. Себеркем сынгач, бу велосипедны алган идем бер малайдан... әйтмичә.

5 уен. Кеглилар арасыннан себеркегә атланып йөгерү.

Убырлы: Балалар, сез бик җитез, өлгер, акыллы икән. Ярый, мин хәл алдым, велосипедны хуҗасына илтеп бирим. (Аркасына салып, йөгереп китә). Кайдан алдым, шунда илтәм.

6 уен. “Кыршауга кер”. (Һәр команданың кызлары кыршау эченә керергә тиеш. Кайсы команда тизрәк эшли.)

7 уен. Эстафета “Физкультура атрибутлары”. (Селкенеп торучы күпердән атрибутларны яр буена чыгарасы.)

8 уен. “Кем тизрәк чәчәк җыя”. Геометрик фигуралардан төзү.

Тәрбияче: Шушының белән безнең уеннар тәмам.

Клоуннар медальләр тапшыралар һәм саубуллашып китәләр.

[Иделя]

ТЕМА: “БЕЗ КУЯНГА БУЛЫШТЫК”

Беренче кечкенәләр төркемендә сөйләм үстерү һәм рәсем буенча
интеграль шөгыль конспекты
Конспектны төзеде: Балтач 3 нче балалар бакчасы тәрбиячесе Закирова С. Т.

Максат: Татар халык авыз иҗатын кулланып, сөйләм телен үстерү, сүзлек запасын баету, хәрәкәт активлыгын үстерү, кыргый хайваннар турында балаларның белемнәрен арттыру, кул чукларының физик үсешен ныгыту, фикерләү сәләтен арттыру.

Занятие барышы.
Тәрбияче группада балаларны эзләү хәрәкәте ясый, эндәшә. Балалар бер түгәрәк эчендә “йоклыйлар”.
Тәрбияче: – Кая минем нәниләрем, алтыннарым, матурларым, батырларым? әллә инде йоклаганнар? Нәниләрем, торыгыз, инде күп йокладыгыз.
Балалар уяналар.
– Әйдәгез, уяныгыз, кояшны уятыгыз, күңелле, җылы булсынга аны да чакырыгыз.
Балалар кояшны чакыралар:
Кояш, чык, чык, чык,
Майлы ботка бирермен,
Тәти кашык бирермен,
Майлы ботка казанда,
Тәти кашык базарда.
Кояш чык, болыт кач,
Без уйнарбыз җылыткач.
Тәрбияче: Балалар, карагыз әле, кояш та чыкты, ул йокыдан уянды, безгә дә җылы, рәхәт, күңелле булды. Әйдәгез, кояшка елмаеп карыйк. Кояшка сузылыйк. (сузылалар, аяк очларына күтәрелеп, кулларын сузалар).
Тәрбияче: Балалар, бүген урамда нинди һава?
Балалар: Суык, кояшлы, рәхәт һ.б.
Тәрбияче: Әйе, суык, ә менә сез суыкта бакчага килгәндә туңмадыгызмы?
Бал-р: Юк. (Әйе).
Тәрбияче: Әйдәгез, бүген урманга барабыз. Анда нәрсәләр яши әле?
Бал-р: Аю, бүре, куян һ.б.
Тәрбияче: Ә сез аю-бүредән курыкмыйсызмы? (Юк).
Тәрбияче: Әйдәгез, алайса урманга барабыз. (атлап китәләр). Карагыз әле, монда эзләр бар. Нәрсә эзләре икән алар, шул эзләрдән атлыйк әле.
– Туңмадыгызмы? Карагыз әле, балалар, шулкадәр күп кар яуган. Әйдәгез, урманга үзебезнең шигырьне сөйлик әле:
Кар яуган, яуган,
Мамык кебек кар.
Ап-ак булганнар
Урманнар, кырлар.
Тәрбияче: Балалар, миңа суык булып китте, туңдым, сез дә туңмадыгызмы?
Бал-р: Туңдык. (Юк).
Тәрбияче: Бармаклар да туңды, әйдәгез, аларны җылытабыз.
“Бармак” уены уйнау:
Бу бармак – бабай бармак,
Бу бармак - әби бармак,
Бу бармак - әти бармак,
Бу бармак - әни бармак,
Бу бармак – бәби,
Аның исеме – чәнти.
Баш бармак бау ишә, (бау ишү хәрәкәте)
Имән бармак имән кисә, (имән кисү хәрәкәте)
Урта бармак ут кабыза, (ут кабызу хәрәкәте)
Атсыз бармак ат җигә,
Чәнти бармак чәй эчә. (чәй эчү хәрәкәте)
Нәрсәнеңдер елаган тавышы ишетелә, балалар аны эзлиләр. Бу куян булып чыга, ул туңган, курыккан, иптәшләрен югалткан, аның тамагы ачкан.
Тәрбияче: Әйдәгез, балалар, куян белән җылынып, уйнап алыйк:
Ак куянкай утырган, (утыралар)
Колакларын селкетә. (кулларын куеп селкетәләр)
Менә шулай, менә шулай
Колакларын селкетә.
Куян туңа башлагач,
Аякларын җылыта. (кулларын сузып, як-якка җибәрәләр)
Куян һаман да туңа,
Сикергәләп тә куя,
Менә шулай, менә шулай
Сикергәләп тә куя. (сикерәләр)
Кемдер аны өркетте,
Ул урманга элдертте.
Тәрбияче: Карагыз әле, безнең уйнаганны күреп, куянның дуслары да килгән. (зур һәм кечкенә куяннар).
Тәрбияче: Әйдәгез, аларга күңелле булсын өчен, тәмле әйбер бирик. Куян нәрсә ярата әле ул?
Балалар: Кишер, кәбестә һ.б.
Балалар зур куянга зур кишер, кечкенә куянга кечкенә кишер бирәләр.
(Куян тәрбиячегә нәрсәдер әйтә).
Тәрбияче: Балалар, куян бүредән бик куркам, ди. Әйдәгез, куянны яшерәбез. (Зур ватманга сюжетлы рәсем ясау). Балалар, җиңнәрне сызганып, йодрыкларны буяуга манчып алыйк та, кар яудырыйк. Бүре куянның эзләрен таба алмасын.
Ап-ак карлар яудырдык,
Без куянны качырдык.
Бүре таба алмасын,
Куянны куркытмасын.
Тәрбияче: Ә хәзер кулларны юындырыйк. (Табак белән су алып килә). Балалар, карагыз әле, табакта нәрсә бар?
Бал-р: Су.
Тәрбияче: Су нинди?
Бал-р: Чиста, йомшак, җылы һ.б.
Тәрбияче: Әйдәгез, балалар, кулларны юыйк:
Су-су-су,
Чиста су, йомшак су,
Кулларны чиста ю-ю-ю.
Һәр бала үз сөлгесенә кулын сөртә.

[Иделя]

Әниләр көненә багышланган сценарий.
Төзеде: Сабирова Т.И.

«Илгә - матурлык, җиргә - батырлыкны сез бирәсез, газиз әниләр!»
«Солнышко, радость, счастье моё – мая мама!»

Кичә Римма Ибраhимова башкаруында композитор Р.Абдуллиннын, Т.Миннуллин сузлэренэ язылган жыры янгырый. "Бишек жыры".
Сәхнәгә ике алып баручы чыга.
1.А-б. Ана назы - жирдэ ул мэнгелек,
Мэнгелек жыр - бишек жырыгыз.
Без узасы юлда маяк булып
Гомер буе балкып торыгыз.
Тормышларыгыз матур, йөзләрегез көләч, булсын, сәламәтлек һәрдаим юлдашыгыз булсын. Кадерле әниләр! Сезне бәйрәмегез белән тәбрик итәбез. Сезгә озын гомер, бәхет,сәламәтлек телибез.
2 а.б. На свете добрых слов немало,
Но всех добрее и важней одно:
Из двух слогов простое слово: «мама»
И нету слов дороже, чем оно.

- Дорогие мамы!
Поздравляем вас с Днем Матери.
Без сна ночей прошло немало,
Забот, тревог не перечесть.
Земной поклон вам все родные мамы
За то , что вы на свете есть !
1.а.б. Елмайса йозеннэн анлыйм
Энкэемнен телэген.
Донья кинлегенэ тинлим
Энкэемнен йорэген,
Энкэй, сина булэк итэм
Ботен донья голлэрен.
Юллар кебек озын булсын,
Энкэем, гомерлэрен.
Ай нурыннан да нурлырак
Энкэемнен йозлэре.
Монлы койдэй кунелемдэ
Энкэемнен сузлэре.

Айдан, кояштан кадерле - син ул, әнием.
Иң ягымлы ,иң сөйкемле - син ул, әнием
Безнен бугенге бэйрэм кичэбез кадерлелэребез сезгэ, газиз энилэребезгэ багышлана
2.а.б. Слова «Мама, мать-одни из самых древних на Земле». Все люди уважают и любят матерей. Словом «Мать» называют и свою Родину, чтобы подчеркнуть , что она по- матерински относится к своим детям.
Во многих странах отмечается «День Матери». Люди поздравляют своих матерей и приезжают к ним в гости, дарят подарки, устраивают для них праздник. И мы сегодня собрались здесь чтобы поздравить своих мам.
1 а.б. Мәхәббәте һичбер киртәләрне белми торган, күкрәк сөте белән хәят биргән… ананы олылыйк! Дөньяның бөтен матурлыгы анада. Анадан башка шагыйрь дә, анадан башка батыр да булмый. Дан аналарга!
Мэрхэмэтле безнен энилэр.
Жиргэ матурлыкны, илгэ батырлыкны
Сез бирэсез, гузэл энилэр.
Сездэ яши сурелмэслек хислэр,
Йөзегездэ шәфкать нурлары.
Сезнен жырлар аша кучә безгә
Туган халкыбызнын моннары
Бүген әйтеләсе теләкләребез, җырларыбыз, биюләребез – барысы да чын йөрәктән, күңелнең иң-иң түреннән - сезнең өчен. Кабул итеп алыгыз, рәхәтләнеп тыңлагыз, ял итегез.
Концерт номеры.________________________________________________________________
Лирик көй яңгырый. алып баручылар чыга.
1.а.б. Энием! Энкэем! Газиз Анам! Синнэн дэ якынрак, кадерлерэк кем бар сон доньяда?! Кукрэк сотен имезеп, конен-тонгэ, тонен-конгэ ялгап, куз карасыдай устерэсен бит син балаларынны.
2.а.б. Мама! Мамочка! Сколько тепла таит это магическое слово. Материнская любовь греет нас до старости. Мама учит нас быть мудрыми, дает советы, заботиться о нас, передает свои песни, оберегает нас.
Младенец старательно складывает по слогам «Ма-ма » и почувствовав удачу, смеется счастливый. Мама! Вслушивайтесь, как гордо звучит этот слово! В народе живет много добрых слов о матери. Например:

При солнышке- тепло , при матери –добро.

1.а.б. Ана өчен баладан газиз нәрсә булмас.

2. а.б. Нет лучшего дружка, чем родная матушка.

1 а.б. Баланың бармагы авыртыр, ананың йөрәге авыртыр.

2.а.б. Без отца полсироты, а без матери и вся сирота.

1.а.б. Улы данга чыкса, анасы яшәрер.
1 а.б. Әйе, Ана – бөек исем,
Нәрсә җитә ана булуга!
Шуңа күрә
Зур горурлык белән
Без сөйлибез АНА турында.
Концерт номеры.________________________________________________________________
Лирик көй яңгырый. алып баручылар әкрен генә чыга.
1 А. б. Бар хэстэрем, бар хэсрэтем
Бала очен.
Хормэтем да, хезмэтем дэ
Бала очен.
Укенулэр, утенулэр
Бала очен.
Тынгысыз кон,
йокысыз тон
Бала очен.
2 А.б. Утка, суга укталуым
Бала очен.
Чыгар юлдан тукталуым
Бала очен.
Таннан эувэл кайнар аш та
Бала очен.
Тэгэрэгэн кайнар яшъ тэ
Бала очен.
1 А.б. Иртэн - кичен йорэк хисем
Бала очен.
Барлык эшем, барлык кочем
Бала очен
Янам - тузэм ,кеям - кунэм
Бала очен.
Горур башны тубэн иям
Бала очен.
Тонен якты таннар котэм
Бала очен.
Кунелемдэ жырлар йортэм
Бала очен.
Бала очен...
Концерт номеры________________________________________________________________
!.А.б. Ана күңеле кебек җылы, нурлы
Күк йөзендә кояш, йолдыз юк.
Ана сөюе кебек чиксез тирән
Җир йөзендә һичбер диңгез юк.
Синең өчен кайгыртучы әниең булуы нинди зур бәхет ул. Аны ярату гына җитми, аның кадерләрен белергә,сүзен тыңларга, яхшы укуың, үзеңне үрнәк тотуың, әшкә өйрәнеп үсүең белән анны шатландырырга кирәк.

1А.б. Ак чэчлэрен жем-жем килэ,
Энкэй, ул шатлыктандыр.
Гомереннен бакчасында
Былбыллар озмэсен жыр.
Кадерлелэребез! Бу жырыбыз сезгэ багышлана.
Концерт номеры________________________________________________________________
2 а.б. Люблю тебя мама, за что не знаю.
Наверно за то , что дышу и мечтаю.
И радуюсь солнцу и светлому дню,
За это тебя, я родная люблю.
За небо, за ветер, за воздух вокруг.
Люблю тебя мама , ты лучший мой друг!
Алексей Максимович Горький писал: «Без солнца не цветут цветы, без любви нет счастья, без женщины нет любви, без матери нет ни поэта, ни героя. Вся радость мира- от матерей!.»
Если вы хотите сделать маму самым счастливым человеком, поступайте так, чтобы она радовалась и с гордостью могла сказать : «Знаете, какие у меня хорошие дети!»

1.а.б. Есть мама у жеребенка,
Есть мама у львенка,
Есть мама у самого маленького котенка
И у ребенка есть мама
Любимая, славная, самая!

«Песня мамонтенка».__________________________________________________________________

Лирик җыр яңгырый
1А.б. Аналар ботен йорэк жылыларын биреп устергэн балалар, усеп буйга житу белэн, очар кошлар кебек, тирэ-якка таралалар. Нишлисен бит, ананын боеклеге дэ энэ шунда - ул илебез-нен, hэр почмагында, намус белэн хезмэт итэ алырлык, белемле, тырыш сэлэтле, илhамлы балаларын устереп Ватаныбыз кулына тапшыра.

2 А.б. Э аннан сон?!
Аннан сон, кош теледэй генэ бер хат котэ, изге хэбэр котэ ана.
Хат ташучы килми микэн, диеп. ,
Борылып карый барган юлыннан.
Конгэ чыкса, кузе тэрэзэдэ,
Иртэ - кичен сунми уты да.
Хатлары юк, узе кайтыр, диеп,
Бик сон гына китэ йокыга.
Ана котэ,
Ана омет итэ...

1 А.Б.Менэ шулай, усеп буйга житкэн, инде узлэре эти hэм эни булган, туган ояларыннан еракта яшэуче балалар, соекле энилэренэ хат яздылар.
Лирик җыр яңгырый. Балалар урындыкларга утыралар, дәфтәр, ручка алалар.
1 бала.
"Кил син безгэ, эни, ботенлэйгэ
Бер кайгысыз, рэхэт торырсын,
Оебезнен. курке булырсын".
2 бала.
"Син безгэ кил, эни!
Без доньянын, ожмахында гомер итэбез.
Килэм дисэн, шушы сэгатьтэ ук
Алыр очен кайтып житэбез"
3 бала.
"И шатланыр идек, эни эгэр,
Килер ризалыгын белдерсэн.
Туп-тугэрэк бэхетебез безнен
Тулып ташыр иде, син килсэн".
4 бала.
"Кайчан курешербез, бик сагындык..."
5 бала.
"Кон туды исэ сине котэбез".
6 бала.
"Ник килмисен инде, эни, ник килмисен?"

А. б.: Алты бала шундый хат язды
Озелеп-озелеп, сагынып ананы.
Шушы сузлэр булды ананын
Алты хатка язган жавабы.
(Прожектор Ана образын яктырта). (кой янгырый)
(Ана балаларына язган хатын укый)
"Бара алмыйм сезгэ, балаларым.
Сагынсагыз, кайтып курегез,
Кайта алмас жирдэ тугелсез.
Ана кунеле ераклыкны белми,
Тоеп яшим сезнен, хэллэрне,
Кирэклекне сизсэм, узем барырмын мин,
Котеп тормам сезнен хэбэрне.
Китэ алмыйм буген, .
Эгэр китсэм, мэрхум эткэегез кайтып керер сыман,
Мине таба алмый бер ялгызы
Боегып йорер сыман.
Чит нигездэ сагыну авырлыгы
Ныграк сизелер сыман,
Туган нигез белэн бэйлэп торган
Жеплэр озелер сыман.
Яудан каитмый калган зур улым да
Кайтып житэр сыман.
Туган нигез хэтерлэтэ мина,
Сезнен бергэ чакны,
Туган нигез сезнен hэp адымын
истэлеген саклый.
Нигез ташлап киту авыр мина,
Кем белми сон аны, кайсыгыз?!
Сез узегез жыелып кайтыгыз!
Мин сорамыйм сездэн артыгын,
Сез тоярсыз кайту шатлыгын".

А.б. Ана, ана!
Син куш йорэкледер,
Кэусэр сенгэн синен кунелгэ.
Баштан сыйпап бер елмайдын исэ,
Ботен донья ямьгэ кумелэ.
Ана булу-изгелекнен тажы,
Доньяда ин олы дэрэжэ.
Ана хеше hэрбер баласынын
Бэхетенэ ача тэрэзэ.
Ана сина гел яхшылык тели,
Гаеплэрен булса - кичерэ...,
Турылыклы калыйк гомер буе
Ана дигэн куркэм кешегэ.
Әниләр турында җыр башкарыла.
2 а.б. Мама! Самое понятное слово на земле. Оно звучит на всех языках мира одинакого нежно. У мамы самые ласковые и нежные руки, они все умеют. У мамы самое доброе и чуткое сердце. Оно ни к чему не остается равнодушным. И сколько бы ни было человеку лет 5 или 50, ему всегда нужна мама…
Руки мамы качали детей в колыбели, когда они были маленькими. Это мама согревала их своим дыханием и убаюкивала своей песней.
1.Солнца ярче для меня- мама!

2. Мир и счастье для меня-мама!

1.Шум ветвей, цветы полей-мама!

2.Зов летящих журавлей- мама!

1. В роднике чиста вода-мама!

2. В небе яркая звезда-мама!

1. Пусть звенят повсюду песни
Про любимых наших мам.
Мы за все, за все родные
Говорим «Спасибо Вам!»
Песня «Милая мама»_____________________________________________________________
А.б. Татар хатыннары. Безнен, жан сойгэннэр, аналар...
Аналарны хормэтлэп жирдэ шигырьлэр языла,
аналарны хормэтлэп жирдэ сурэтлэр ясала,
аналарны хормэтлэп жирдэ hэйкэллэр куела,
Э аналар тапкан балаларнын жаннары кыела.
Жирдэ hаман эле тынмаган сугышларда кыела.
Аналарны кадерлилэр, аналарны соялэр,
аналарнын алдында башларны иялэр,
э аналар йокысыз тондэ бишек жырлары жырлыйлар,
сугышларда жаннары кыелган уллары очен елыйлар.
Безнен тобэктэн дэ никадэр ана Боек Ватан сугышына газиз баласын озатты, шунын күпмесе яу кырында ятып калды, хэбэрсез югалды. Ачы хэсрэттэн чэчлэренэ чал тошкэн, вакытсыз картайган энкэйлэрнен дэ инде кубесе вафат, урыннары ожмахтадыр, арсландай батыр уллар устергэн, фэрештэлэрнен.
Купме солдат, Ватан алдындагы сугышчан антын утэп, Эфган сугышында, Чечня сугышында hэлак булды.
А.б. Хормэтле энилэр!
Без сезнен алда баш иябез. Мен-мен рэхмэт сезгэ!

Питрау флольклор ансамбле чыгышы. «Солдат озату» күренеше.
1 А.б. Газиз Энкэй!
Йомшактыр кулларын,
Татлыдыр сузлэрен,,
Жылыдыр карашын,
Тансыктыр табынын.
Сабыйлык языннан
Бугенге конгэчэ
Безлэргэ зур бэйрэм
Тибеше жаныннын!
И, Ходай, кабул ит
Безлэрдэн зур гозер
Энкэйгэ бир саулык!
Энкэйгэ бир Гомер!
2 А.Б. Пусть день твой будет
Солнечным, прекрасным.
И розами твой будет устлан путь.
И каждый вечер – звездным,
Чистым, ясным.
О, мама!
Всегда счастливой будь!

А. б. Газиз Энкэй!
Ин сойкемле сузлэр-синеке!
Йомшак, жылы куллар-синеке!
Ин-ин татлы сузлэр-синеке!
Жан изрэткеч жырлар-синеке!
Синсез донья курмэс идек,
Синсез берни белмэс идек,
Синсез берни кылмас идек,
Синсез кеше булмас идек!
2 А.Б. Пусть этот день станет своеобразным днем благодарения нашим дорогим и любимым мамочкам, за их неоценимый труд, за их всемогущую любовь.

1.А. Б. Чәчәк букетлары бүләк итсәк,
Чәчәк букетлары корыр ул.
Йөрәк җылыбызны бүләк иттек,
Югалтмассыз, мәңге торыр ул.
Ходай Сезгэ жан тынычлыгы, тэн сихэтлеге, озын гомер насыйп итсен. Мен-мен рэхмэт Сезгэ, энкэйлэр!
2 А.Б. На этом наш праздник заканчивается. И мы еще раз поздравляем Вас, милые мамы! И пусть не покидает вас терпение, которое так необходимо сейчас вам всем. И пусть все восхищаются вашей красотой. Ведь вы - самое прекрасное, что есть. Вы – самый красивый, нежный и благоуханный цветок в мире. До свидания!
1. А.Б. Хушыгыз!
Барлык катнашучылар сәхнәгә чыга.
«Бәхеттә-шатлыкта» җыр яңгырый ____________________________________________

[Иделя]

Әниләргә багышланган кичә

Кыз. Хәерле кич, безнең иң кадерле кунакларыбыз - әниләребез, хөрмәтле укытучылар! Сезне барыгызны да Әниләр бәйрәме белән тәбрик итәбез. Бүген без бәйрәмебезне “Иң-иң” дип атадык. Ни өченме?
Малай. Чөнки бүген иң-иң ямьле, затлы бәйрәмнәрнең берсе. Бүген бездә кунакта иң-иң кадерлеләребез - Әниләр.
Кыз. Ә без, аларның иң-иң яраткан балалары, иң-иң матур чыгышларыбызны аларга бүләк итәбез.
Малай. Балаларның әниләргә әйтәсе җылы сүзләре шулкадәр күп җыелган, кайсыннан гына башлыйк икән, Алсу?
Кыз. Әйдә, иң-иң кечкенәләрдән башлыйк әле.
(1, 2 класслар чыгышы)
Кыз. Кадерле әниләр!
Бәйрәмегез сезгә бәхет,
Сәламәтлек китерсен,
Көнегез гел шат булсын.
Елның һәрбер көне Сезгә
Әниләр көне булсын!

Малай. Алсу, бүген безнең бәйрәмебез “Иң-иң” дип атала. Залга кара әле,
иң-иң матур әни кемнеке икән?
Кыз. Әлбәттә, минеке!

Малай. Балалар, ә сезнеңчә ничек, иң-иң матур әни кемнеке?
Балалар. Ми-не-ке!
“Иң матур әни”, Гөлинә, шигырь.
“Иң иртә”, Индира, шигырь.
Кыз.Әни!
Безнең барыбызның да теле әнә шундый ягымлы сүз белән әннә дип ачылган. Әле бишектә яткан чакта ук әниебезнең якты, нурлы йөзен күреп елмайганбыз, әниебезнең бишек җырын тыңлый-тыңлый татлы йокыга киткәнбез. Аның йомшак кулларына тотынып, тәпи йөрергә өйрәнгәнбез.

Малай. Әни! Кеше үз гомерендә шушы изге, кадерле сүзне ничәмә-ничә тапкыр гына кабатламый икән?! Әйткән саен ул сүз яңадан-яңа мәгънә алып килә.
Кыз. Ә безнең балалар “әни” дигән сүзне нинди телләрдә әйтә алалар, үз туган телебездә нинди төсмерләрдә куллана беләләр икән, тикшереп карыйк әле.
Балалар. Әнкәй, әсәй, әнием, Нәнәй, Инәй, Инәкәй, Мама, Мамаң,
Анне, Муттер...

Малай. Әни!
Әнә шулай дип бер генә тапкыр эндәшүеңнән генә дә ана синең шатлыгыңны да, кайгыңны да, уйларыңны да тоеп ала. Йөрәктән чыккан сүз генә йөрәккә үтеп керә. Әни, дип әйттеңме, син инде көчле дә, син инде бәхетле дә, син инде горур да.

Кыз. Әни!.. Әниләр! Алар яныбызда булса, без – көчлеләр, без – батырлар. Әниләр янәшәбездә торганда ата каздан да курыкмыйбыз, усал этләр дә куркыныч түгел.

Малай. Безнең балаларга әниләр ни өчен кирәк икән, тыңлап карыйк әле.
- Көннәр якты булсын өчен,
- Йокы татлы булсын өчен,
- Җил-яңгырдан саклар өчен,
- Усаллардан яклар өчен,
- Ашлар тәмле булсын өчен,
- Дөнья ямьле булсын өчен,
- Гөлләр чәчәк атсын өчен,
- Бәхет-шатлык артсын өчен
Бергә: - Әни кирәк!

Кыз. Әйе, әниләрдән безгә бик күп кирәк. Ә әниләргә бездән күп кирәкме? Алар бу хакта әйтмиләр. Әмма әйткән сүзләрен, йомышларын тыңласак, алар чиксез шатлык хисе кичерәләр.

Малай. Балалар, сез ничек уйлыйсыз, әниләргә бездән нәрсә кирәк?
- Безнең көннәр якты булу кирәк аңа!
- Безнең йокы татлы булу кирәк аңа!
- Җил-яңгырдан безне саклау кирәк аңа!
- Усаллардан безне яклау кирәк аңа!
- Безнең ашлар тәмле булу кирәк аңа!
- Бөтен дөнья ямьле булу кирәк аңа!
Бергә: - Шуңа күрә ул бит ана!

“Әниемә ял кирәк” - Рамилә, 1 класс
Кыз. Әни!
Бердәнбер иң кадерле, иң хөрмәтле, иң якын кешебез ул безнең. Авырып, сырхаулап китсәк тә әни кочагына килеп сыенабыз. Тамагыбыз ачыкса да әни каршына йөгереп киләбез. Әни – безнең яклаучыбыз да, саклаучыбыз да. Барыр юлларыбызны яктыртып торучы мәңге сүрелмәс кояшыбыз ул!

Зөһрә, шигырь.

Малай. Әниләр безгә бары тик бәхет телиләр. Безнең һәрбер сулышыбызны да сизеп торалар. Без шатлансак – алар да шатлана, без елмайсак – алар да елмая, без еласак – аларның да күзләрендә яшь тамчылары ялтырый. Әниләр шундый алар.

“Күзләремнән күргән” , Данил, 3 класс.
“Әниемнең кызы юк бит”, Фәннур, 4 класс,
“Шунысы начар”, Әдилә, 4 класс.
Кыз. Әни! Әниемнең җырлары... Бәләкәй чагымнан ук тоеп, сизеп, күреп,
аңлап үстем. Әгәр өйдә әни әкрен генә көйләп-җырлап йөрсә, дөньям түгәрәк булды. Димәк, өйдә тынычлык, иминлек, бөтенлек.

Нәдилә, 5 класс. Шигырь.
“Бишек җыры” Ләйлә, 1 класс.

Малай. “Ата-ана хакы – тәңре хакы” дигән борынгылар. Татар халкының
әти-әниләр турындагы мәкальләре, әйтемнәре хәзерге заман балаларына
барып җитә алдымы икән, тикшереп карыйк әле.

Балалар мәкальләр әйтәләр.

Кыз. Ә хәзер сүзне мәктәбебезнең иң актив, сәнгатьне үз иткән, спортта көчле алдынгы укучыларына бирәбез.
9 класс.

Кыз. Бүген - Әниләр көне. Шуңа микән, аларга иң-иң матур сүзләр генә әйтәсе килеп тора.

Малай. Тик шулай да балаларның өлкәннәргә бераз гына үпкә сүзләре дә бар.

“Кем гаепле?” Илшат, 3 класс.
“Булган әйбәт заманнар” 3 класс.


Кыз. Әле ярый җирдә чишмәләр бар!
Җырлар өчен илһам кайдан килер иде?
Малай. Әле ярый җирдә болыннар бар!
Гүзәллекне ничек таный белер идек?
Кыз. Әле ярый җирдә әниләр бар!
Безгә кемнәр хисле күңел бирер иде?
Бергә. Әле ярый җирдә чишмәләр бар,
болыннар бар,
әниләр бар!

Кыз. Әниләр!.. Балаларыгыз турында гел яхшы сүзләр генә ишетеп яшәргә язсын иде сезгә! Без бит беләбез: әниләр өчен моңардан да зуррак бәхет юк!

Малай. Иң-иң якыннарыбызга йөрәкләребездән чыккан иң-иң матур сүзләрне әйтәсе килә.

“Рәхмәт әйтәсе килә” Илсаф, Азалия, 4 класс.

Кыз. Бүген бәйрәм - Әниләр көне. Бу бәйрәм кыш башына туры килгән. Күбәләктәй ак кар бөртекләре җирне акларга, сафларга, пакъларга теләп
җир өстенә куналар. Әйтерсең, алар да безнең белән бергәләп әниләребезне котларга телиләр.

Малай. Матур булсын, котлы булсын бәйрәмегез, кадерле әниләребез!

[Иделя]

“Көлсылу”
Әкияттә – кунакта
( “Социальләштерү”, “Аралашу”, “Сәламәтлек”, “Музыка”
белем бирү өлкәләрен интеграцияләү)

Мөхәмәтҗанова Зөһрә Мансур кызы
Әтнә районы Олы Әтнә “Кояшкай”
балалар бакчасы музыка җитәкчесе

Максат.
Балалар эшчәнлегенең төрле төрләрен берләштереп, балаларның фонтазияләрен, матурлыкны күзәллауларын киңәйтү.
Бурычлар.
1. Кешеләр арасындагы үзара мөнәсәбәтләрдә дуслыкның, яхшылыкның иң мөһим сыйфатлар булуына ышаныч булдыру.
2. Җырлау тавышы формалашуын һәм музыка астында хәрәкәт итү күнекмәләрен үстерү.
3. Театральләштерелгән күренешләрдә, биюләрдә, җырларда төрле образларны сәнгатьле итеп башкарырга өйрәтү.
Җиһазлау.
Көлсылулар өе, патша сарае панорамасы, өй өчен кирәк булган барлык атрибутлар.

Катнашалар:
Әкиятче (олы кеше)
Фея (олы кеше)
Көлсылу
Үги әни
1 кыз
2 кыз
Принц
Патша
Министр
Кучер
Ат (1 бала)
Кунаклар: 1 кыз, 3 малай.

Әкиятче.
Борын-борын заманда булган бу хәл. Патша сараенда бал оештыра. Тирә якта яшәүче барлык кызларны, егетләрне бу балга чакыра.
Бу патшалыкта урманчы гаиләсе яши. Хуҗабикә авырып, кечкенә кызын калдырып үлеп китә. Бу кайгыдан урманчы бик борчыла, кызын бик кызгана.
Еллар уза. Урманчы 2 кызы булган хатынга өйләнә. Үги әни бик усал, көнче булып чыга. Үги кызны бердә яратмый, өйдәге барлык эшне дә аңа йөкли һәм аны Көлсылу дип атап йөртә башлый. Көлсылу үз өендә хезмәтче була.
Шулайда матур, бәхетле көннәрнең килеренә ышана.

1 пәрдә.

Көлсылулар өенең бер бүлмәсе (кухня). Көлсылу мич янында нидер эшли. Үги әнисе керә.
Үги әни.
Көлсылу, син нигә бернәрсәдә эшләмисең? Идәннәр себерелмәгән, учак ягылмаган, киемнәр үтүкләнмәгән.
Пижамадан бүлмәгә Көлсылуның апалары керә. Киереләләр, авыз ачалар.
Үги әни.
Тордыгызмы, алма бөртекләрем? Ничек йокладыгыз?
1 кыз.
Әйбәт
2 кыз.
(Эчен уып). Ашарга булмадымы әле?
Өстәл янына килеп утыралар.
Үги әни.
Хәзер, хәзер, балаларым бирәм, мәгез ашагыз.
Көлсылу поднос белән йөгереп килеп җитә.
Кызлар зур итеп кабып, чапылдатып ашый башлыйлар.
Фанфар тавышы. Урамнан.
Игътибар! Игътибар!Патша фәрманын тыңлагыз. Патша сараенда бал оештыра. Барлык кызлар, егетләр балга килергә тиеш. Барысы да.
Үги әни.
Менә бәхет! Менә шатлык! Көлсылу! Кемнәребезне әзерлә, өчәү балга барабыз.
Кызларын кочаклый. Көлсылу чыгып китә.
2нче кыз көзге каршына утыра, матурлана.
1 кыз.
Бир әле, мәрҗәнне. Әнинеке бит ул.
2 кыз.
Бәйләнмәле, минем эшләремә кысылма.
1 кыз.
Яхшылык белән сорыйм. Үтенәм сине, миңа бир. Ачуландырма мине.

Бер берсенә каршы киләләр, сугышмакчы булалар.
Үги әни.
Кызларым кычкырышмагыз!
Көлсылу, ашыга төш. Вакытыбыз әз калды.
1 кыз.
Минем күлмәгем кайда?
2 кыз.
Ленталарым әзерме?
1кыз.
Я, ник сузасың, чәчемне тара инде тизрәк.

Көлсылу 2 туганы арасында, кушканнарын үтәп, бөтерелә.
Туганнары киенергә кереп китәләр.
Көлсылу.
Эх, мин балга барсаммы....
Себеркесен тотып бии.
Бию беткәч үги әни белән туганнары чыга.
Көлсылу.
Барысы да әзер. Сез бик матур. Эх, минем дә бит балга барасым килә.
1 кыз.
Син анда барсаң патша аптырар иде.
2 кыз.
Ул шапшакларны балга чакырмаган шул.
Туганнары Көлсылуны үчеклиләр, һава үпиләре җибәрәләр. 3 бергә чыгып китәләр.
Көлсылу күңелсезләнеп, аптырап кала, елый башлый. Шул чак Фея керә.
Көлсылу.
Исәнме Фея. Мин бик шат, син бик вакытлы килдең.
Фея.
Борчылма Көлсылу, мин барысында беләм, балга барасы килгәнеңне дә принц белән биисең килгәннедә. Синең яхшылыкларың үзеңә яхшылык белән кайталар.
Көлсылу.
Фея син барысын да беләсең ?
Фея.
Беләм шул. Әле мин бик күпне булдыра да алам.

Фея Көлсылу тирәли әйләнеп йөри. Көй барышында тагын 2 фея чыгалар, Көлсылу кереп китә. Феялар бииләр. Көлсылу матур күлмәкләрдән чыга. 2 Фея кереп китә.
Фея.
Менә сиңа матур туфлилар, күлмәгеңә дә бик килешә. Мондый матуры башка бер җирдә дә юк.
Көлсылу.
Фея, мин бик бәхетле. Рәхмәт сиңа.(Йөгереп китмәкче була).
Фея.
Тукта, тукта. Иң мөхиме, исеңдә калдыр. Төңге 12 суга башлау белән өйгә кайт. Минем сихер көчем шунда бетә.
Көлсылу.
Рәхмәт, рәхмәт мин барысында аңладым. 12 не суга башлау белән мин балдан китәчәкмен.
Фея.
Алайса алга, сине карета көтә.
Ишектән чыгып китәләр. Аларны ат җигелгән карета көтеп тора. Көлсылу залдан каретага утырып чыгып китә. Фея кул болгап кала, чыгып китә.
Музыка астында декорацияалыштырыла.

2 пәрдә.
Кунаклар парлап парлап керәләр. Беренче булып патша, аның артыннан принц һәм министр. Патша,принц белән министр як-ягына утыралар.
Патша
Улым, кара мондагы кызларны. Дөньяның бөтен җиреннән килгәннәр.
Министр.
Күрше патшалыктан чакырылганнары да бар.
Патша.
Синең үзеңә тиң дус булырын сайлап алуыңны телим.
Министр.
Принц, рөхсәт итегез мин сезне көньяк чибәре белән таныштырам. Аның биюе... аккош йөзгән кебек.
Патша.
Үтенәм улым, күзләреңне кыскалап, авызыңны ачып торма инде.
Төрек биюе.
Принц башын иеп утыра.
Министр.
Хәзер, хәзер бу кызлар сиңа хичшиксез ошаячак. Сайлап, карап утыр.
Үги әни кызлары атлап чыгалар.
Принц.
Нәкъ солдатлар кебек атлыйлар. (Башын читкә бора).
Патша.
Ашыкмале, улым.

Бию.
Принц кулын гына селки.
Фанфар тавышы.
Патша.
Нәрсә булды?
Аңлатыгыз.
Тагын кунаклар килде?.
Министр.
Таныш түгел принцесса.
Кем? Каян килгән? Менә хәлләр.

Көлсылу трон янына килә, баш ия. Принц Көлсылу янына килә.
Принц.
Безнең балга килүегезгә мин бик шат. Рөхсәт итегез сезне биергә чакырырга.
Министр.
Ә хәзер балның төп биюе- Вальс.

Малайлар кызларны чакыра һәм алар парлашып бию урыннарына басалар.
Вальс биюе.
Биегәннән соң Көлсылу белән принцны уртада калдырып бөтен кунаклар да таралыша.

Принц.
Кем сез, билгесез сылу?
Көлсылу.
Минем сезгә бер җыр бүләк итәсем килә.
Җыр. “ Бәхетле буласың килсә”.
Люция Зиннурова сүзләре, Гөлнара Якупова көе.
Бәхетле буласың килсә,
Син бер яратып кара.
Якынайган кебек булыр,
Күк белән синең ара.

Аңламассың бәхетеңнән
Синме күкләргә аштың
Әллә күкнең җисемнәре
Акыллырыннан шашты.

Бар хыялың чынга ашар,
Гел җырлап торыр йөрәк.
Гомереңдә бер булса да
Яратып калу кирәк.

Принц.
Сезнең бу сарайда гомерлеккә калуыгызны телим.
Көлсылу.
Мин бу балны гомеремдә дә онытмам, әмма мин сезне калдырып китәргә тиеш.

Сәгат 12 не суга башлый.
Көлсылу.
Принц сау булыгыз.! Бик кызганыч. Миңа ашыгырга кирәк.
Принц.
Тагын азга гына калыгызчы.
Көлсылу.
Юк, гафу итегез, миңа ярамый.

Көлсылу залдан чыгып китә, принц аның артыннан йөгерә, әмма ишеккә җиткәч туктап кала. Аның янына Патша һәм министр килеп җитәләр.
Патша.
Принцесса кайда?
Принц. (Күңелсез генә)
Качты.
Минстр залдан чыгып китә.
Патша.
Барыгызда минем янга! Куып тотарга!
Ул сиңа нәрсә диде? Ни исемле ул, аны кайдан эзләргә?
Министр әйләнеп керә кулында 1 сыңар туфли.
Министр.
Ах, Патша, ул юкка чыккан. Менә туфлиен гына таптым.
Патша.
Бөтен патшалыкны эзләп чыгарга. Җир астыннан булса да табарга.

Музыка астында барысыда залдан чыгалар.
3 пәрдә.
Әкиятче.
Патша ярдәмчеләре көн- төн дими серле принцессаны эзлиләр. Кайларда гына булмый алар. Иң башта туфлины патша кызларына, аннан вәзир кызларына киертеп карыйлар, әмма берсенәдә ярата алмыйлар. Инде бар булган ышанычларын җуеп урманчы өенә барырга чыгалар.
Шул арада декорация үзгәртелә.
Көлсылулар өе. Көлсылу бүлмәгә керә, учак каршына утырып туфлиен карый. Үги әни кызлары белән кайтып керәләр. Көлсылу куркып туфлиен кесәсенә яшерә.
1 кыз.
Мин сине бик кызганам. Шундый яхшы бал булды.
2 кыз.
Күрсән иде принц принцесса белән биеде.
1 кыз.
Алар шундый чибәр!
Үги әни.
Аның киемнәре күз явын алырлык.
2 кыз.
Берсүзсез, принц аңа гашыйк булды.
1 кыз.
Сарайда барысыда алар турында гына сөйләшәләр.
Үги әни.
Нәкъ төн уртасында качып китте, беркемдә куып тота алмады.
2 кыз.
Бер сыңар туфлиен гына төшереп калдырган.
Үги әни.
“Патшалыкның барлык кызларына да туфлины киертеп карарга”- дип патша указ чыгарган.
1 кыз.
Кемдә кемгә яраса, шул принцның якын дусты булачак.
Ишек шакыган тавыш.
2 кыз.
Кемдер ишек шакый бугай.
Фанфар тавышы астында министр хезмәтче белән керәләр.
Кулларында мендәргә куелган туфли.
Министр.
Сезнең өегездә туташлар бармы?
Үги әни.
Бар әлбәттә, бар! Әйдә бир тизрәк киертеп карыйм.
( 1 кызга киертеп карый.)
Тиз утыр киеп кара. Катырак тарт инде. Юк булмады бу.
(2 кызга киертеп карый.)
Ә хәзер син кызым!
Бармакларыңны бөкләберәк ки. Тагын бер тартып кара әле.
Министр. Көлсылуны күреп.
Бу нинди туташ читтә генә утыра. Нинди гүзәл, әмма бик моңсу күренә.
Үги әни.
Ул шапшак,Көлсылу. (Көлсылуга) Күз алдыннан югал тизрәк.
Көлсылу китә башлый, Министр туктата.
Министр.
Көлсылу? (аптырап сорый). Мин сезнең калуыгызны сорыйм.
Указны үтәргә кирәк.
Көлсылу туфлины киеп карый.
Министр.
Я Алла. Ул аңа тап таман.
Үги әни.
Юкны сөйләмә, булмастыр.
Министр.Минем белән сүз керәштермәгез.
(читкә, кулларын уып). Болай булса, мин орден алам.
Көлсылу кесәсеннән икенче сыңар туфлины алып киеп куя.
Министр.
Патшага хәбәр салыгыз, принцка сөенче әйтегез. Аларны монда тиз алып килегез, ә мин монда калып торырмын.
Үги әни белән кызлары аптырашта, нишләргә дә белмиләр.
Музыка астында Фея кереп Көлсылуның иске киемнәрен салдыра.
Көлсылу матур күлмәктән кала.
Фанфар тавышлары, залга Патша белән Принц керәләр.
Принц.
Әтием, нинди бәхет!
(Көлсылуга, кулын биреп).
Мин сезнең белән дус булырга телим.
Көлсылу ризалашып кулын бирә.
Әкиятче.
Көлсылу хыялланып көткән матур, бәхетле көн килеп җитте. Үги әнисе, апалары гаепләрен аңлап Көлсылудан үзләрен гафу итүләрен үтенделәр. Көлсылу аларны берсүзсез гафу итте. Шушы көннән ике гаилә дус булып аралашып яши башлады.
Музыка яңгырый. Җыр “Бергә- гомергә”.
Нур Әхмәдиев, Наилә Шәрифуллина сүз.Гөлназ Зарипова көе.
Янсын йөрәк, әверелсен
Кара күмергә.
Дуслар булыйк бергәләп без
Бергә – гомергә.
Дуслык ул – ныклы терәк
Менгәндә дә үргә.
Җырлап, көлеп яшик, дуслар,
Бергә – гомергә.
Син янымда булсаң, дустым,
Арымам бер дә.
Шатлык, кайгы уртак булсын
Бергә – гомергә!

Катнашучылар барысы бергә баш ияләр.

[Иделя]

Көз-тылсымчы
(Мәктәпкә хәзерлек төркеме өчен көз бәйрәме)

Зал төсле яфраклар белән бәйрәмчә бизәлгән. Күңелле көй астында алып баручы белән балалар залга керәләр.
Алып баручы. Балалар, карагыз әле. Бүген безнең залыбызда ничек якты һәм матур. Тирә-юньдә төсле матур яфраклар янып тора. Бүген безгә бәйрәм килгән.
Әйе, бүген Көз бәйрәме!
Яфракларны күр әле:
Алтын төскә кергәннәр,
Бар дөньяны күмгәннәр!
Җил чыкканда шаулашалар,
Оча-оча уйнашалар,
Һавада әйләнәләр
Һәм җиргә сибеләләр...
“Яфрак ява” җыры башкарыла (И.Саитова көе, Л.Лерон сүзләре).
Җыр барышында “Яфраклар” биюе башкарыла.
Алып баручы. Нинди матурлык! Көз – табигатьнең иң гүзәл мизгеледер бу! Балалар, күрегез әле! Безнең тәрәзә каршындагы миләш агачы кызгылт “күлмәген” кигән, ә аның янәшәсендәге каен алтын-сары төскә кергән.
1 нче бала. Оча яфрак, уйный яфрак
Һаваларда әйләнеп.
Бүген, бүген, бүген, бүген
Көзнең матур бәйрәме.
2 нче бала. Көз җиттеме, бар агачлар
Алтынга манган сыман.
Кызыл яфраклы чаганнар
Утларда янган сыман.
3 нче бала. Көз җиттеме, җир өстенә
Алтын яфрак җәелә.
Карап туеп булмый һич тә
Бу фасылның яменә.
“Көз” җыры башкарыла (М.Әндерҗанова сүзләре һәм көе).
Аудиоязмада салмак кына яңгыр яуган тавыш ишетелә.
Алып баручы. Кемдер бу якка килә. Тавышы ишетелә...
Яңгыр яуган тавыш катырак ишетелә. Залга Болыт йөгереп керә. Кулында
яңа ел ялтыравыгы белән бизәлгән таякчыклар.
Болыт. Мин көзге болыт булам!
Җиргә яңгыр яудырам.
Телим икән, сезне дә мин
Яңгыр белән чылатам!
Күңелле көй уйный. Болыт балалар янында йөгереп йөри, таякчыклары белән
хәрәкәтләр ясый: “яңгыр яудыра”.
Алып баручы. Болыт, Болыт, тукта әле,
Син алай шаярма әле.
Без бик матур җыр беләбез,
Сиңа аны бүләк итәбез.
“Яңгыр” татар халык уен җыры башкарыла.
Болыт. Нинди матур җыр! Нәкъ менә минем өчен. Рәхмәт сезгә, балалар, күңелемне күтәрдегез.
Яңгыр ява иләкләп,
Яңгыр ява чиләкләп.
Тып та тып, тып та тып,
Тәрәзә шакылдытып.
Шаян, нәни тамчылыр
Уйнарга чакыралар:
“Чыланам дип курыкма,
Зонтик ал син кулыңа”.
“Зонтиклар” эстафетасы уздырыла. Балалар 2 командага бүленә. Һәр командага берәр зонтик бирелә. Уенчылар чират буенча, кулларына зонтик тотып, аякларына галуш киеп, билгеләнгән урынга кадәр йөгерәләр һәм кире әйләнеп кайталар. Эстафета ахыргы уенчыга кадәр дәвам итә.
Болыт. Сез бик җитез икәнсез. Булдырдыгыз. Молодцы! Яңгырдан куркып тормадыгыз.
Алып баручы. Юк, без яңгырдан курыкмыйбыз. Яңгыр безгә бик кирәк. Яңгыр җиләк-җимеш, яшелчәләрне үстерә, һаваларны сафландыра. Ләкин хәзергә яңгыр туктап торсын, кояш чыксын иде.
1 нче бала. Кояш, чык!
Болыт, кач!
Без уйнарбыз җылыткач!
2 нче бала. Кояш, чык, чык, чык!
Майлы ботка бирермен.
Майлы ботка казанда,
Тәти кашык базарда.
Барысы бергә. Кояш, чык!
Болыт, кач!
Без уйнарбыз җылыткач!
Матур көй астында залга Кояш керә.
Кояш. Исәнмесез, мин килдем,
Чакыруыгызны ишеттем.
Мин Кояш – алтын Кояш!
Мин Кояш – матур Кояш!
Бар дөньяны яктыртам,
Бар дөньяны җылытам!
Болыт. Әйе, Кояш, син якты да, син җылы да. Ә менә миңа кара әле. Мин су белән тулы. Ә сусыз яшәп тә булмый. Димәк, мин дә кирәк бу җирдә.
Кояш белән Болыт кем мөһимрәк, кирәгрәк булуы турында бәхәсләшә башлыйлар.
Алып баручы. Сез безгә икегез дә бик кирәк. Зинһар өчен, тынычланыгыз. Тату булырга кирәк.
Әйдәгезче, дуслашыйк,
Бергәләп биеп алыйк!
“Дуслаштык” биюе башкарыла. (Р.Бойко көе).
Кояш. Без бүтән талашмыйбыз.
Болыт. Без дуслаштык инде.
Алып баручы. Бик яхшы. Ә без бәйрәмебезне дәвам итик.
Кигән ап-ак эшләпә,
Төшереп кашына ук.
Эшләпәсен салдырсаң,
Каш түгел, башы да юк.
Бу нәрсә?
Балалар. Гөмбә!
1 нче бала. Кәрзиннәрне алабыз,
Урманга без барабыз.
Барабыз, барабыз,
Гөмбә күреп алабыз.
Иеләбез, алабыз
Һәм кәрзингә салабыз.
“Гөмбә җыябыз” эстафетасы уздырыла. Идәнгә төрле гөмбә муляжлары (яисә гөмбә рәсеме ясалган карточкалар) куела. Балалар 2 төркемгә бүленәләр. Һәр төркемдә әйдәүче билгеләнә, аларга кәрзиннәр бирелә. Тәрбияче сигналы буенча һәр ике төркемдәге балалар гөмбә җыя башлыйлар. Алар кәрзингә ашарга яраклы гөмбәләрне генә салырга тиешләр. Ахырдан һәр ике төркемнең кәрзине тикшерелә. Гөмбәләрне тиз һәм иң күп җыйган төркем җиңүче була.
Кояш. Бигрәк күңелле итеп уйнадык. Сезнең янда кызык, ләкин безгә китәргә вакыт. Әйдә, Болыт дустым. Сау булыгыз, балалар!
Болыт. Сау булыгыз!
Кояш белән Болыт күңелле көй астында бии-бии чыгып китәләр.
Алып баручы. Бу якка кемдер килә...
Үзе дер-дер-дер килә.
Кем булыр икән ул шаян?..
Куян сикереп керә.
Алып баручы. Ай, бу бит куркак Куян!
Куян. Бар көчемә мин чаптым,
Бүредән көчкә качтым!
Куркуымнан дерелдим,
Кая качарга белмим!
Алып баручы. Курыкма син, Куянкай,
Тынычлан син, Шаянкай.
Без сине шатландырыйк,
Бик матур бер җыр җырлыйк.
“Уңыш җыябыз” җыры башкарыла. (Т.Волгина сүзләре, А.Филиппенко көе, Г.Гәрәева тәрҗемәсе).
Җырдан соң көзге уңышка кагылышлы үсемлекләр битлеген кигән балалар
үзләре турында сөйлиләр.
Арыш. Кар астында кыш үткәрәм,
Яшел тунымны киеп,
Көздән чәчеп калдырганга
Өлгерәм мин иң элек.
Башта буынга сикерәм,
Аннан серкә очырам.
Мин буламдыр арыш,
Буем була ун карыш.
(арыш салынган капчыкны кәрзингә сала)
Бодай. Буем озынлыгы белән
Аз калышам арыштан.
Мин аңардан күп уздырам
Уңыш өчен ярышта.
Эшкәртсәләр бөртегем
Бөтен шартын китереп,
Бодайдан күмәч пешә,
Күбек кебек күпереп.
(бодай салынган капчыкны кәрзингә сала)
Солы. Мин бигрәк сусыл солы,
Бөртекләрем сулы-сулы.
Балаларны тиз үстерәм,
Атларга көч-куәт бирәм.
Солыны күбрәк чәчегез,
Файдасы күп, белегез.
(солы салынган капчыкны кәрзингә сала)
Тары. Солыныкы шикелле үк
Чукларым бар.
Меңәрләгән бөртегем бар.
Мин бит тары булам,
Сөттә җидегә ярылам.
Алтын сары бөртекләрдән
Бик тәмле ботка булам.
(тары салынган капчыкны кәрзингә сала)
Карабодай. Бал кортлары үбә,
Карабодай керфекләрем.
Тары кебек бик вак түгел
Минем бөртекләрем.
Соң чәчеләм, иртә кайтам
Басу, кырдан.
Табыннарда мин бик затлы
Ризык булам.
(карабодай салынган капчыкны кәрзингә сала)
Борчак. Сабакларым җиргә ятып
Үсә минем.
Чәчәкләрем ал-шәмәхә
Төстә минем.
Балаларга ошый минем
Яшел чагым.
Карабодай белән һич юк
Охшаш ягым.
(кәрзингә борчаклар сала)
Кукуруз. Озын-озын егетләр без,
Кукуруз исемле без.
Кәүсәләребез биекләр,
Башыбызда бүрекләр,
Чәчләребез сары хәтфә,
Орлыгыбыз алтын гәрәбә.
(кәрзингә кукуруз чәкәне сала)
Көнбагыш. Сары эшләпә киябез,
Җем-җем итә күзебез.
Гел кояшка караганга
Кояш төсле үзебез.
Көн багабыз, төн йоклыйбыз,
Без булабыз – көнбагыш.
(кәрзингә көнбагыш сала)
Суган. Тышым сары, эчем ак,
Исемем дә бит суган.
Ай-һай, бигрәк яратам,
Ерактан торып елатам.
(кәрзингә суган сала)
Кишер. Таң нурларын, кичке шәфәкъ төсен
Җәй буена үзем җыйдым да,
Алтын казык булып, татлы булып,
Үстем менә җир куенында.
(кәрзингә кишер сала)
Шалкан. Түгәрәк мин, ай түгел,
Сары, тик кояш түгел.
Тәмле, тик алма түгел.
Койрыклы, тычкан түгел.
(кәрзингә шалкан сала)
Чөгендер. Берсеннән аның заводлар
Тәмле шикәр алалар.
Исенчесен вак-вак итеп
Турап ашка салалар.
Без икебез бертуган –
Беребез кызыл, беребез ак,
Чөгендер без, күреп бак.
(кәрзингә чөгендер сала)
Кабак. Үзем бер бөртек,
Эчемдә мең бөртек.
Башым җирдә,
Койрыгым комда.
(кәрзингә кабак сала)
Кәбестә. Кәбестәләр үсеп утырды,
Тәгәрәп китәрдәй булып,
Витамин күп кәбестәдә,
Уңды быел күп булып.
(кәрзингә кәбестә сала)
Бәрәңге. Яшелчәнең иң туклыклысы мин,
Аларның аксакалы.
Эшем күп, ашым тәмле,
Иренмичә генә эшлә, яме!
(кәрзингә бәрәңге сала)
Куян. Ай, яратам да инде мин кәбестә белән кишер ашарга.
Алып баручы. Без, Куянкай, сиңа кәбестә белән кишерне бүләк итәрбез. Ләкин син башта аларны эзләп табарга тиеш. Әгәр балалар каты итеп кул чапса, димәк, син кирәкле урынга якынайгансың, ә инде балалар кулларын әкрен генә чапса, димәк, син яшелчәләр яшерелгән җирдән ерак киткәнсең. Аңладыңмы, Куянкай?
Куян. Әйе! Әйдәгез, уйныйбыз!
“Яшелчәләрне тап” уены уздырыла. Куян яшерелгән кишер белән кәбестәне таба.
Алып баручы. Менә булдырдың, Куянкай. Бу сусыл кәбестә белән баллы кишер сиңа бүләк булсын!
Куян. Рәхмәт сезгә күчтәнәчләрегез өчен!
Күчтәнәчләрне алып, куана-куана Куян чыгып китә.
Алып баручы. Менә безгә кунаккка яңгырлы Болыт та, якты Кояш та, куркак Куян да килеп киттеләр. Ә безнең бәйрәмебезнең төп кунагы – Алтын Көз күренми нигәдер. Әйдәгез, бергәләп аны чакырып карыйк.
Көз, көз, алтын Көз,
Без сине бик көтәбез.
Бик моңсу безгә синсез,
Килче тизрәк безгә, Көз!
Матур көй яңгырый. Залга Алтын Көз керә.
Алтын Көз. Исәнмесез, дусларым,
Балаларым, матурларым.
Чакырдыгыз, ишеттем,
Ашыгып килеп җиттем.
Алып баручы. Рәхим ит, әйдә, Алтын Көз,
Тансык кунак син безгә.
Уйна, бие, күңел ач,
Ямь бир бәйрәмебезгә.
“Алтын көз” җыры башкарыла (З.Нури сүзләре, А.Батыршин көе).
Күңелле көй яңгырый. Залга Тычкан йөгереп керә.
Тычкан. Исәнмесез, балалар,
Матур кызлар, малайлар!
Сез шат күңелле булганга
Килергә булдым монда.
Сезгә уеным да бар,
Кем минем белән уйнар?
“Шалкан” уены уздырыла. Балалар түгәрәк ясап басалар, уртада – “шалкан”; түгәрәкнең тышкы ягында – “тычкан”. Балалар, кулга-кул тотынышып, түгәрәк буенча җырлап баралар:

Бакча җирен йомшарттык,
Язын шалкан утырттык.
Шалкан, үс нык булып,
Зур булып, тәмле булып!
Шалканны тычкан күрде,
“Шалкан минеке!”– диде.
Шалкан, кач! Тычкан, ку!
Чынлап түгел, уен бу!
Җыр дәвамында “шалкан” “үсә”, ә “тычкан” түгәрәкнең тышкы ягы буенча йөри. Җыр бетүгә балалар кулларын өскә күтәрә. “Шалкан” качмакчы була, ә “тычкан” аны тотарга тырыша. “Шалкан” тотылгач, икесе бергә түгәрәк уртасына кереп бииләр.
Алтын Көз. Күзләрегезне йомыгыз. Тыныч кына торыгыз...
Бу вакытта залга эченә алмалар тутырылган, папье-машедан ясалган зур шалкан кертелә.
Алтын Көз. Бер, ике, бер, ике,
Күзләрне ачтык инде.
Тычкан (шалкан тирәли әйләнә-әйләнә карый, гаҗәпләнеп):
Мондый шалканнар сирәк,
Нинди матур, түгәрәк!
Мин шалканны яратам...
Ярыймы ашап карасам?
Алтын Көз. Син ашыкма әле, Тычкан.
Гади түгел бу шалкан.
Аның серен без табыйк,
Җирдән тартып чыгарыйк.
Алтын Көз шалканга тотына, аның артыннан бер-бер артлы балалар басалар. Тычкан булышырга теләмичә читтә тора.
Алтын Көз һәм балалар (тарта-тарта):
Тартабыз, тартабыз,
Тартып чыгара алмыйбыз.
Алтын Көз. Һай, тартып чыгарып кына булмый бит. (Читтә торган Тычканны күреп ала). Тычкан, дустым, син безгә булышчы.
Тычкан арттан килеп баса һәм шалканны тартырга булыша.
Бергә. Тартабыз, тартабыз,
Тартабыз, тартабыз,
Һәм тартып та чыгардык шалканны!
Алтын Көз. Менә булдырдык та! Без бит бердәм булдык! Бердәмлектә – көч!
Күңелле көй яңгырый. Тычкан “шалкан” эченнән берничә алма ала.
Тычкан (гаҗәпләнеп):
Карагыз әле монда:
Шалкан эчендә алма!
Алтын Көз. Шалканның серен ачтык,
Тәмле алмалар таптык.
Алтын Көз белән Тычкан, “шалкан” эченнән алмаларны алып, балаларга тараталар.
Тычкан. Монда шундый күңелле булды. Уйнадык та, биедек тә.
Алтын Көз. Менә, Тычкан дус, сиңа да бар минем күчтәнәчем. (Кәрзиннән алып Тычканга чын шалкан бирә).
Тычкан. Рәхмәт, Алтын Көз. Мин чыннан да бик яратам шалканны.
Алтын Көз. Миңа инде китәргә вакыт.
Алып баручы. Рәхмәт сиңа, Алтын Көз. Икенче елга безнең бәйрәмебезгә тагын кил.
Алтын Көз белән Тычкан. Сау булыгыз!
Чыгып китәләр.
Алып баручы. Шатлыклар – күңелебездә,
Ал кояш – күгебездә!
Рәхәтләнеп бәйрәм иттек –
Алтын Көз килде безгә!
“Әйлән-бәйлән уйныйбыз” җырлы-биюле уены оештырыла
(Л.Батыр-Болгари көе, Р.Батулла сүзләре).